Και κάτι άλλο... (277 άρθρα)

Τρόπους ψηφιακής «αποτοξίνωσης» αναζητά ένας στους δύο

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Ψηφιακή κόπωση

Στα όρια της ψηφιακής κόπωσης βρίσκεται, πλέον, ένα σημαντικό τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού. Την ίδια στιγμή, που το 54% των καταναλωτών θεωρεί το Διαδίκτυο αναπόσπαστο τμήμα της κοινωνικής του ζωής, σχεδόν ένας στους δύο πολίτες αναζητά τρόπους να απομακρυνθεί από συσκευές συνδεδεμένες στο Διαδίκτυο.

Πιο συγκεκριμένα, το 45% των πολιτών ψάχνει ενεργά χρόνο μακριά από το κινητό του τηλέφωνο και από άλλες συσκευές συνδεδεμένες στο Διαδίκτυο. Μάλιστα, οι νέοι φαίνεται ότι βρίσκονται ακόμη πιο κοντά στα όρια της ψηφιακής κούρασης, καθώς το 53% των νέων, ηλικίας 25-34 ετών, αποζητά την ψηφιακή του …αποτοξίνωση.

Η μερίδα των πολιτών, οι οποίοι νιώθουν όλο και πιο έντονα εξαρτημένοι από το Διαδίκτυο και οι οποίοι αναζητούν πλέον τρόπους …απεξάρτησης από το Internet, διαρκώς αυξάνεται. Για παράδειγμα, το ποσοστό εκείνων που αναζητούν χρόνο μακριά από το κινητό τους από 41% το 2017, βρέθηκε στο 45% το 2019.

Σήμερα, όπως προκύπτει από την παγκόσμια έκθεση της ΕΥ, “Decoding the digital home”, πάνω από το ένα τέταρτο (28%) των νοικοκυριών παραδέχεται ότι δαπανά τουλάχιστον 30 ώρες σε εβδομαδιαία βάση. Η προσπάθεια αυτών των νοικοκυριών να απεξαρτηθεί από το Διαδίκτυο φαίνεται και από το γεγονός ότι το αντίστοιχο ποσοστό το 2017 ήταν 34%. Επίσης, το ποσοστό εκείνων, που δαπανούν λιγότερες από 10 ώρες στο Internet, αυξήθηκε από 18% το 2017 σε 21% το 2021.

Προσωπικά δεδομένα

Η έρευνα δείχνει ότι αυξανόμενες βαίνουν και οι ανησυχίες των πολιτών σχετικά με τα προσωπικά τους δεδομένα, με το 72% να είναι σκεπτικό ως προς τη γνωστοποίηση προσωπικών τους δεδομένων, ακόμα και σε αξιόπιστες ιστοσελίδες. Κι ενώ οι περισσότεροι ερωτηθέντες δηλώνουν ιδιαίτερα προσεκτικοί σε θέματα γνωστοποίησης των προσωπικών τους δεδομένων, το 41% των πολιτών στις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία πιστεύει πως τα δεδομένα τους δεν θα είναι ποτέ απολύτως ασφαλή.

Περί εμπιστοσύνης

Η κρίση εμπιστοσύνης των πολιτών προς το Διαδίκτυο και τις συνδεδεμένες συσκευές επηρεάζει – σε ένα βαθμό – και την υιοθέτηση προϊόντων και υπηρεσιών “έξυπνου” σπιτιού (smart home). Παρά το γεγονός ότι η ζήτηση “έξυπνων” συσκευών αυξάνεται και κυριαρχεί σε βάθος πενταετίας, η δραστική αύξηση της εξάρτησης από το Διαδίκτυο απειλεί την εμπιστοσύνη των καταναλωτών.

Επίσης, η πολυπλοκότητα της χρήσης μίας υπηρεσίας αποξενώνει τους καταναλωτές. Η έρευνα αποκαλύπτει ένα αυξανόμενο αίσθημα σύγχυσης των καταναλωτών σχετικά με το ολοένα και πιο σύνθετο περιβάλλον των ευρυζωνικών πακέτων ψηφιακών υπηρεσιών. Ένας στους τρείς αναφέρει ότι δυσκολεύεται να επιλέξει υπηρεσίες ή πακέτα, τα οποία να ικανοποιούν τις ανάγκες τους.

Αναλυτικά, σχεδόν οι μισοί καταναλωτές (48%) δηλώνουν ότι οι προσφορές, τους δυσκολεύουν να καταλάβουν ποιο πακέτο διαδικτύου προσφέρει μεγαλύτερη αξία. Παράλληλα, σχεδόν το ένα τέταρτο των καταναλωτών στις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία απαντά ότι δυσκολεύεται να βρει το περιεχόμενο που το ενδιαφέρει, σε ένα κορεσμένο περιβάλλον υπηρεσιών. Στην ηλικιακή ομάδα 18-24, το ποσοστό αυτό φτάνει στο 34% στις ΗΠΑ και στο 39% στη Μεγάλη Βρετανία.

_______________________

Πηγή: sepe.gr

Κατηγορίες:
Και κάτι άλλο...

Χαλίλ Γκιμπράν – Ιστορία ενός φίλου

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

O Λιβανέζος συγγραφέας Χαλίλ Γκιμπράν, γεννήθηκε στις 6 Ιανουαρίου του 1883, στο Μπσαρί της ορεινής περιοχής του Βόρειου Λιβάνου.

 

Τον ήξερα σα νέο πού είχε χαθεί στό μονοπάτι τής ζωής, πού τον κέντριζαν οι άγριες παρορμήσεις του καί πού ακολουθούσε τό θάνατο κυνηγώντας τις επιθυμίες του. Τόν ήξερα σάν ένα τρυφερό λουλούδι πού οί άνεμοι τής απερισκεψίας τό είχαν παρασύρει στή θάλασσα τής άσεμνης ηδονής.

Τόν ήξερα από κείνο τό χωριό, σάν ένα κακότροπο αγόρι πού κατέστρεφε μέ τά σκληρά του χέρια τις φωλιές των πουλιών καί σκότωνε τά μικρά πουλιά στις φωλιές τους καί ποδοπατούσε τά όμορφα άνθη τών ευωδιαστών λουλουδιών.

Τόν ήξερα στό σχολείο σάν έναν έφηβο πού άποστρεφόταν τή μάθηση, άλαζονικό, κι εχθρό τής ειρήνης καί τής φιλίας.

Τόν ήξερα στην πόλη σάν ένα νέο πού εμπορευόταν την τιμή τού πατέρα του σ’ άτιμες αγορές, καί ξόδευε τά χρήματα τού πατέρα του σε κακόφημα σπίτια καί παράδινε τό νου του στό χυμό τού σταφυλιού.

‘Ωστόσο, τόν αγαπούσα. Κι ή αγάπη μου γι’ αυτόν ήταν ένα μίγμα λύπης καί συμπάθειας. Τόν αγαπούσα γιατί οί αμαρτίες του δέν είχαν γεννηθεί από κάποιο μικρό μυαλό, αλλά ήταν πιο πολύ καμώματα μιας ψυχής χαμένης καί απελπισμένης.

Τό πνεύμα, αγαπητοί μου, ξεστρατίζει από τό μονοπάτι τής σοφίας απρόθυμα, αλλά ξαναγυρίζει σ’ αυτό πρόθυμα’ όταν οί ανεμοστρόβιλοι τής νιότης σηκώνουν χώμα καί άμμο, τά μάτια τυφλώνονται για κάμποσο καιρό.

 

’Αγαπούσα αυτόν τό νέο γιατί έβλεπα τό περιστέρι τής συνείδησής του νά παλεύει με τό γεράκι τής κακίας του. Κι έβλεπα ότι τό περιστέρι ύπέκυπτε όχι από δειλία άλλα από τή δύναμη του εχθρού του.

Ή συνείδηση είναι ένας δίκαιος άλλα αδύναμος δικαστής. Ή άδυναμία τού στερεί τή δύναμη νά έκτελέσει τήν κρίση του.

Είπα ότι τον αγαπούσα. Κι ή άγάπη έρχεται μέ διαφορετικές μορφές. Μερικές φορές έρχεται μέ τή σοφία καί τή φρόνηση· άλλες φορές, μέ τή δικαιοσύνη’ καί πολλές φορές μέ τήν ελπίδα. Ή άγάπη μου γι’ αυτόν συντηρούσε τήν ελπίδα μου ότι κάποια μέρα θά έβλεπα τό φως νά θριαμβεύει μέσα του πάνω στο σκοτάδι. ’Αλλά δέν ήξερα πότε καί πού ή διαφθορά του θά μετατρεπόταν σέ αγνότητα, ή κτηνωδία του σέ καλοσύνη, ή παραλυσία του σέ σοφία. Ό άνθρωπος δέν ξέρει μέ ποιο τρόπο ή ψυχή απελευθερώνεται άπό τή σκλαβιά τής ύλης, παρά μόνο όταν άπελευθερωθεί. Ούτε γνωρίζει ο άνθρωπος πώς τά λουλούδια χαμογελούν μόνο όταν έρθει ή αυγή.

ΙI

Οί μέρες περνούσαν, ακολουθώντας τις νύχτες, κι εγώ θυμώμουν τό νέο μέ πόνο κι άναστεναγμό’ επαναλάμβανα τ’ όνομά του μέ στοργή πού έκανε τήν καρδιά μου νά ματώνει. Καί νά, χθες, έλαβα ένα γράμμα άπ’ αυτόν πού έλεγε:

«’Έλα νά μέ δεις, φίλε μου, γιατί θέλω νά σέ γνωρίσω μ’ ένα νέο πού ή καρδιά σου θά χαρεί νά τον συναντήσει, κι ή ψυχή σου θά νιώσει αγαλλίαση».

’Εγώ είπα, «’Αλίμονο μου! Θέλει ίσως νά άνακατέψει τή θλιβερή φιλία του μέ κάποια άλλη παρόμοια; Δέν είναι μόνος του άρκετό παράδειγμα στον κόσμο τής πλάνης καί τής αμαρτίας; Θέλει τώρα νά δυναμώσει τις κακίες του μέ τις κακίες τού συντρόφου του έτσι που έγώ να τις δώ δυο φορές πιο σκοτεινές;»

Ύστερα είπα στον εαυτό μου, «Πρέπει να πάω’  ίσως ή σοφή ψυχή νά μαζέψει καρπούς από τ’ αγκάθια, κι ή γεμάτη άγάπη καρδιά νά βγάλει φως απ’ τό σκοτάδι».

“Οταν βράδυασε, πήγα και τον βρήκα μόνο στο δωμάτιό του νά διαβάζει ένα βιβλίο μέ στίχους. «Που είναι ο καινούργιος φίλος σου;» είπα, κι εκείνος απάντησε, «Έγώ είμαι, φίλε μου». Καί φανέρωνε μιά ηρεμία πού ποτέ πρίν δέν είχα δει σ’ αυτόν. Στά μάτια του μπόρεσα τώρα νά δώ ένα παράξενο φως πού φώτιζε τήν καρδιά του. Αυτά τά μάτια όπου είχα δει πρίν τή σκληρότητα, φεγγοβολούσαν τώρα μέ τό φως τής καλοσύνης. Ύστερα, μέ μιά φωνή πού νόμισα ότι ερχόταν από κάποιον άλλο, εκείνος είπε, «Ό νέος πού γνώρισες στά παιδικά σου χρόνια καί πού μαζί του πήγαινες στο σχολείο, έχει πεθάνει πιά. Μέ τό θάνατο εκείνου, γεννήθηκα έγώ. Έγώ είμαι ό καινούργιος σου φίλος’ πάρε τό χέρι μου».

Καθώς έσφιγγα τό χέρι του ένιωσα τήν ύπαρξη ενός ευγενικού πνεύματος πού κυκλοφορούσε μέσα στο είναι του. Τό σιδερένιο πρίν χέρι του είχε γίνει απαλό κι ευγενικό. Τά δάχτυλά του πού χθές ξέσκιζαν σάν τά νύχια τής τίγρης, σήμερα χάϊδευαν τήν καρδιά.

Τότε, μίλησα πάλι. «Ποιος είσαι σύ, καί τί έγινε; Πώς έγινες αυτός ό καινούργιος άνθρωπος; Μήπως τό άγιο πνεύμα μπήκε στήν καρδιά σου καί αγίασε τήν ψυχή σου; ’Ή μήπως παίζεις κάποιο ρόλο, εφεύρημα κάποιου ποιητή;

Κι εκείνος είπε, «’Ά, φίλε μου, τό πνεύμα κατέβηκε σέ μένα καί μ’ ευλόγησε. Μιά μεγάλη άγάπη έκανε τήν καρδιά μου αγνό, ιερό βωμό. Είναι μιά γυναίκα, φίλε μου ή γυναίκα πού ώς χθές έγώ νόμιζα παιχνίδι ατά χέρια τού άντρα — πού μ’ απελευθέρωσε άπ’ τό σκοτάδι τής κόλασης κι άνοιξε μπροστά μου τις πύλες τού παραδείσου όπου καί μπήκα. Μιά άληθινή γυναίκα μέ πήρε στον ’Ιορδάνη ποταμό τής άγάπης της καί, μέ βάφτισε. Ή γυναίκα πού την αδερφή της περιφρονούσα από την άγνοιά μου μέ άνύψωσε στο θρόνο τής δόξας. Ή γυναίκα πού τή συντροφιά της μόλυνα μέ την κακία μου, εξάγνισε την καρδιά μου μέ την αγάπη της. Ή γυναίκα πού τις αδερφές της αγόραζα σά σκλάβες μέ τό χρυσάφι τού πατέρα μου, μ’ ελευθέρωσε μέ την ομορφιά της. Ή γυναίκα πού οδήγησε τον Άδάμ έξω από τον παράδεισο μέ τή δύναμη τής θέλησής της, μέ ξανάμπασε στον παράδεισο μέ την τρυφερότητά της καί τήν ύπακοή μου».

***

από το βιβλίο Χαλίλ Γκιμπράν – Σκέψεις και διαλογισμοί

Πηγή: antikleidi.com

Κατηγορίες:
Και κάτι άλλο...

Κώστας Αξελός – Οι Νεοέλληνες συλλογίζονται μεν, αλλά δεν σκέπτονται

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Αποσπάσματα από κείμενα του Κώστα Αξελού ακτινογραφούν τις ελληνικές παθογένειες

Η νεωτερική Ελλάδα είναι κάτι παραπάνω από ένα μουσείο και κάτι παραπάνω από μια χώρα απλώς γραφική. Είναι, όμως, και κάτι λιγότερο από μια όντως νεωτερική πραγματικότητα […]

Είναι, λοιπόν, νεωτερική η Ελλάδα; Η αυτοσυνείδηση των Νεοελλήνων επιτελεί ένα πρώτο βήμα δεδομένου ότι ονομάζει τον εαυτό της, αλλά η προσπάθειά της σταματάει εκεί. Η αυτοσυνείδηση αυτή συγκροτείται βέβαια από διαταραγμένες αναπαραστάσεις σχετικά με το πεπρωμένο της αλλά, παραμένοντας μες στη διαταραχή αυτή, απιστεί απέναντι στη διάνοια της ίδιας της γλώσσας της, η οποία ονομάζει λόγον την ομιλία και τη σκέψη – αυτό που μεταμορφώθηκε σε ratio.

Η διάνοια της Ελλάδας συνίσταται στην εναρμόνιση της σκιάς και του φωτός. Αλλά ο διάλογος των Νεοελλήνων με την αυτο-συνείδηση είναι δύσκολο να επιχειρηθεί· […]

Μπορεί η σύγχρονη Ελλάδα να «τρέφεται» με τη δυτική σκέψη, αλλά προσπαθεί απεγνωσμένα να χωνέψει τις ξένες επιστημονικές επιτεύξεις. Στην πραγματικότητα, η δίδυμη αδελφή της επιστήμης, η τεχνική, λείπει παντελώς.

Οι Νεοέλληνες δεν κατασκευάζουν τον κόσμο, ούτε καν την ίδια τη χώρα τους. Δεν ξέρουν να «φτιάχνουν». Οι άνθρωποι της χώρας αυτής κοπιάζουν αλλά δεν παράγουν έργο. Μεγάλα έργα της σκέψης ή της επιστήμης, της τεχνικής ή της τέχνης δεν βλέπουν το φως της ημέρας. Ο όρος δυνατότητα, χάνοντας την πρωταρχική του σημασία (αυτού που καθιστά δυνατή την επίκαιρη πραγμάτωσή του), κατέληξε να σημαίνει τον ευσεβή πόθο.

Η ελληνοκεντρική αυταπάτη

Βρισκόμαστε μπροστά σ’ ένα παιχνίδι εισαγωγής και εξαγωγής απ’ το οποίο λείπει μια στέρεη αυτόχθων βάση. Η πολιτική δεν είναι, λοιπόν, μια ισχυρή τεχνική σκέψη που δίνει συγκεκριμένη μορφή στη μοίρα ενός συνόλου μέσω μιας ευφυούς στρατηγικής, αλλά περιπέτεια. Κι ανάμεσα στις περιπέτειες υπάρχουν μεγάλες και μικρές. Οι Ελληνες – ή οι μη Ελληνες – που σκέπτονται το παιχνίδι της ελληνικής πολιτικής εφαρμόζουν νοητικά και ρηματικά τους δυτικούς κανόνες του πολιτικού παιχνιδιού. Επιχειρούν να συλλάβουν μια πραγματικότητα ακολουθώντας ένα ακατάλληλο σχήμα. Σχήμα και πραγματικότητα δεν υπακούουν πάντοτε στον ίδιο ρυθμό. Σ’ αυτή την ακαταλληλότητα έρχονται να προστεθούν οι πολυάριθμες αυταπάτες της αυτοσυνείδησης του έθνους.

 

Η μείζων αυταπάτη της νεοελληνικής αυτοσυνείδησης είναι εκείνο το οποίο η ίδια (με ελάχιστη μετριοφροσύνη) ονομάζει ελληνοκεντρισμό. Οι δύο λέξεις που συνθέτουν τον όρο είναι ελληνικές. Τι σημαίνει, όμως, ο όρος αυτός; Ελληνοκεντρική είναι η σύλληψη που θέλει την Ελλάδα να αποτελεί ένα κέντρο.

Κέντρο τίνος πράγµατος; Κανείς δεν απαντά ξεκάθαρα στο ερώτηµα, ωστόσο η αναπαράσταση του κέντρου αυτού συνεπάγεται τον κόσµο σαν να είναι η περιφέρειά του. Βεβαίως, η ελληνοκεντρική αντίληψη καθόλου δεν αποσαφηνίζει το άρρητο περιεχόµενο του ονόµατος που δίνει στον εαυτό της, επειδή, όπως ήδη έχουµε πει, δεν σκέπτεται το πεπρωµένο της έτσι ώστε να το εκφράσει µέσω της γλώσσας. Κατασκευάζει για τον εαυτό της διαταραγµένες και διαταράσσουσες αναπαραστάσεις και προφέρει ένα χείµαρρο από λόγια ή σωπαίνει.

Εντούτοις, ο ελληνοκεντρισµός είναι η µοναδική «ιδέα» την οποία µπόρεσε να προβάλει η Ελλάδα [..]

Ο ελληνοκεντρισµός δεν πραγµατώθηκε ούτε πολιτικά ούτε πολιτισµικά ούτε αισθητικά […]

Ισχυρή ή όχι, η νεοελληνική πραγµατικότητα συνιστά παρ’ όλα αυτά µια πραγµατικότητα. Κι αν ακόµη η πραγµατικότητα αυτή είναι στρωµένη µε στάχτες, υπάρχουν ακόµη εστίες φωτιάς. Και άνθρωποι που µάχονται ηρωικά υπέρ των εστιών αυτών. Βεβαίως η Ελλάδα δεν παρέχει το πρότυπο ενός νεωτερικού έθνους, εντούτοις ζει στο κέντρο του νεωτερικού κόσµου.

Μήπως κάνει µόνον ωσάν να ήταν νεωτερική; Ή µήπως ζει µιαν ύπαρξη παρόµοια µ’ εκείνη των φελάχων ή των «πρωτόγονων», οι οποίοι επίσης ζουν συγχρόνως και στο περιθώριο και στο κέντρο του υπερπολιτισµένου κόσµου; Αυτό θα µπορούσαν ή θα έκαναν λάθος να το διαβεβαιώσουν όσοι της επιτίθενται, αλλά διαβεβαιώνοντάς το θα έλεγαν την αλήθεια;

Πώς θα γίνει η Ελλάδα αληθινά νεωτερική

Στον αντίποδα της «ελληνοκεντρικής» τάσης, µια άλλη τάση εκδηλώθηκε. Συνιστώντας κι αυτή µιαν αυταπάτη της εθνικής αυτοσυνείδησης, χαρακτηρίζεται από τον ριζικό «δυτικισµό» της […]

Οι «άλλοι» (στους οποίους τόσο συχνά οι Ελληνες αποδίδουν τη σχετλιαστική ονοµασία «Φράγκοι»), δηλαδή οι Δυτικοί, είναι Ευρωπαίοι και νεωτερικοί, επειδή το είναι τους το ίδιο συνεπάγεται το γίγνεσθαί τους. Μετά το τέλος του αρχαίου κόσµου και το τέλος του µεσαιωνικού κόσµου, ρίχτηκαν στην ιστορική αρένα, εµψυχωµένοι από τον καινούριο νεωτερικό τους ζήλο· δεν µιµούνταν κανέναν, προσφέρονταν ως παράδειγµα. Το ζήτηµα δεν είναι καθόλου να γνωρίζουµε αν, επειδή οι χώρες αυτές είναι «προωθηµένες» και οι άλλες µένουν «καθυστερηµένες», πρέπει οι δεύτερες να προσπαθήσουν να φθάσουν τις πρώτες.

Ο καλπασµός των ιστορικών εποχών κατά κανέναν τρόπο δεν συγκρίνεται µε ιπποδροµία. Οι χώρες που δεν δηµιούργησαν τον νεωτερικό κόσµο οφείλουν να πραγµατοποιήσουν ξανά, και για δικό τους λογαριασµό, τούτες τις κατακτήσεις αν δεν θέλουν να ζουν διαρκώς σαν φτωχοί συγγενείς τους οποίους από καιρό σε καιρό (ή έστω συχνά) έρχονται να επισκεφθούν οι πλούσιοι συγγενείς τους για να γευθούν τη χάρη της γραφικής τους ζωής. Οι σπόροι που µεταφέρθηκαν πρέπει να φυτρώσουν σε γόνιµο έδαφος και µάλιστα να ριζώσουν. Για να γίνει η Ελλάδα αληθινά νεωτερική θα πρέπει να υπάρξει ένα κίνηµα προερχόµενο από τη δική της ουσία, το οποίο να τη σπρώξει όχι προς τον «µοντερνισµό» αλλά προς τη νεωτερικότητα. Είναι έτοιµο το κίνηµα αυτό προκειµένου να ολοκληρωθεί;

Αν η ελληνοκεντρική αυταπάτη αναγνωριζόταν κι αν η δυτικόστροφη τοποθέτηση απέβαλλε τη µιµητική της τάση, θα µπορούσε µήπως να γίνει αυθεντικά νεωτερική αυτή η χώρα των ερειπίων πάνω στα οποία τόσο δύσκολα ξεφυτρώνουν τα εργοστάσια; Για να συµβεί κάτι τέτοιο, θα χρειαζόταν πρώτα να ξεπεράσει η χώρα µιαν άλλη από τις τάσεις της: εκείνη τη µισο-εθνική, µισο-ψυχολογική τάση της που την εξωθεί ν’ αναπτύσσει διαλεκτικές ψευδο-συνθέσεις.

Μία κοινή άποψη, πολύ κοινή – και πολύ διαδεδοµένη – θέλει την Ελλάδα να είναι ένα περίεργο σύνολο αντιφατικών ιδιαιτεροτήτων […]

Μπορεί µήπως αυτός ο ναρκισσισµός της νωθρής ιδιαιτερότητας να πραγµατώσει (να πραγµατώσει κι όχι να ονειρευθεί την πραγµάτωσή του) οτιδήποτε αξιόλογο, ακόµη και εντός των δικών του ορίων; Μπορεί να σπρώξει ως την άκρη την ίδια τη λογική του; Οπωσδήποτε όχι, επειδή δεν διαθέτει λογική, ούτε τυπική ούτε διαλεκτική. Δεν τον κινητοποιούν παρά ψυχολογικές αναπαραστάσεις που εξαντλούνται στη «γεύση» της καθηµερινής ζωής και δονούν κυρίως τις αισθήσεις των φιλήδονων. Ολα τούτα δεν µπορούν να εγερθούν σε βλέψεις αντάξιες ενός συνόλου το οποίο εντάσσεται απαραιτήτως στην ολότητα όλων όσα είναι. Το τοπικό εξαντλείται γρήγορα, όταν δεν είναι ο – έστω και περιορισµένος – τόπος όπου τοποθετείται µια οικουµενικότητα.

Μια ατµόσφαιρα γεµάτη µεν απελπισία αλλά φτωχή σε ένταση

Η σκέψη είναι ένα άνοιγµα, κι ένα παράθυρό της είναι η λογική σκέψη. Οι αρχαίοι Ελληνες κατεύθυναν την πρωταρχική (και αναγκαστικά ποιητική) σκέψη προς την ολότητα όλων όσα είναι, οι Βυζαντινοί την εναρµόνισαν µε το χριστιανισµό και οι Νεοέλληνες την αγνοούν. Διαθέτουν οπωσδήποτε ζωηρή (πολύ ζωηρή) ευφυΐα. Εχοντας ακόρεστη περιέργεια λατρεύουν την πληροφόρηση και καταβροχθίζουν κάθε νεωτερισµό, ενώ κι ένας αρκετά αξιόλογος αριθµός οιονεί ιδιοφυών εκδηλώνεται στη δηµοκρατία του δρόµου. Ωστόσο, λείπει ο λόγος.

Οι Νεοέλληνες, καθώς αφοµοιώνουν λίγο πολύ την ευρωπαϊκή σκέψη, συλλογίζονται µεν, αλλά δεν σκέπτονται. Η απουσία σκέψης συνιστά απουσία διαµόρφωσης και µορφής, κι έτσι ούτε το ψυχολογικό ούτε το κοινωνικό µπορούν να ξεπεραστούν. Οι σύγχρονοι Ελληνες µοιάζουν ανίκανοι να κατευθύνουν το δικό τους πεπερασµένο προς το άπειρο. Κι ούτε κατορθώνουν να µεταµορφώσουν τη θλίψη των τραγουδιών τους σε λόγια της αγωνίας. Η γλυκύτητα της ζωής, οι χαρές της γιορτής δεν ορθώνονται σε µορφές της Χαράς, επειδή λείπει ο στοχασµός. Ακόµη και µια παράξενη χαρά της ζωής µπερδεύεται κατά περίεργο τρόπο µε µιαν ορισµένη µελαγχολία, κι όλα αυτά φτιάχνουν µιαν ατµόσφαιρα γεµάτη µεν απελπισία αλλά φτωχή σε ένταση, χωρίς εµβέλεια οικουµενική.

Γιατί η σκέψη δεν εκδηλώνεται στη σύγχρονη Ελλάδα; Είναι δύσκολη η απάντηση σε κάθε ερώτηση που αρχίζει µε ένα απότοµο «γιατί;».

Τούτη τη στιγµή προσπαθούµε να σκεφθούµε αυτή την απουσία σκέψης […]

Οι Νεοέλληνες, αντιθέτως, συλλογίζονται και δεν σκέπτονται, µιλούν πολύ και δεν έχουν συντεταγµένη γλώσσα, ρωτούν και απαντούν, αλλά χωρίς καµιά συνέχεια· βαδίζουν πάνω σ’ ένα δρόµο αλλά δεν πορεύονται. Θα ακολουθήσουν ποτέ τη σχολή της σκέψης και, ξεπερνώντας τη σκέψη της σχολής, θα αποκτήσουν επίσης και µνήµη;

Τα ερωτήµατα που εγείραµε αφορούν εξίσου τόσο τη «δεξιά» όσο και την «αριστερά» που µάχονται η µία την άλλη, αλλά και το «κέντρο» επίσης, όπως εξυπακούεται. Επειδή τα κόµµατα, έστω κι όταν στοχεύουν στο όλον, δεν είναι παρά µόνο «κοµµάτια». Ας πάψουµε να συντηρούµε τη σύγχυση των όρων, όταν το ζήτηµα είναι να θέσουµε τον δάκτυλον εις τον τύπον των ήλων.

Η µοίρα της σύγχρονης Ελλάδας είναι µία µοίρα: θετική ή αρνητική, µπορεί ν’ αντιµετωπισθεί είτε ως µοίρα προνοιακή είτε ως η µοίρα ενός καθυστερηµένου λαού τον οποίο εκµεταλλεύονται οι ιµπεριαλιστικές δυνάµεις.

Η Ελλάδα είναι ελληνική: είτε συνθέτει εθνική ενότητα, µια ράτσα, είτε το µελλοντικό µέλος µιας µελλοντικής Συνοµοσπονδίας. Η µοίρα της είναι νεωτερική: είτε βρίσκεται κάτω απ’ το σηµάδι της αναζήτησης του θεµελίου είτε κάτω απ’ το σηµάδι της πάλης των τάξεων ή των κρατών. Η σύγχρονη Ελλάδα, όπως κι αν αντιµετωπίζεται, εθνικά ή κοινωνικά, φυλετικά ή πολιτισµικά, δεν µπορεί να είναι δίχως µοίρα στους κόλπους του σύγχρονου κόσµου. Παραµένει εντούτοις πρόβληµα: από το α ως το ω.

Το ερώτηµα το οποίο µας θέτει είναι καίριο: ο κατακερµατισµός εποµένως των απαντήσεων θα σήµαινε ότι δεν εισακούεται η ερώτηση. Οι επιµέρους λύσεις που επιβάλλονται είναι, φυσικά, πολυάριθµες και αφορούν την οικονοµία και την πολιτική, το δίκαιο και την παιδεία, τη συνείδηση και την τεχνική. Ολες αυτές οι επιµέρους λύσεις έχουν θεµελιωδώς ανάγκη θεµελίου. Το είναι της Ελλάδας συµπίπτει µε το θεµέλιο αυτό.

Η Ελλάδα οφείλει επίσης ν’ αναπτύξει τις έρευνες που αφορούν τα ιδιαίτερά της προβλήµατα: ν’ αποκτήσει συνείδηση της παράδοσης και της ιστορίας της, της καταγωγής και της δοµής της, της λογοτεχνίας και των προσωπικοτήτων της· οφείλει ν’ αποκτήσει µια γνώση και ν’ αναπτύξει τις επιστήµες. Αφήνοντας κατά µέρος την αυταρέσκειά της, θα περάσει µήπως στο στάδιο της προσπάθειας και της συνέπειας; Θα εκτιναχθεί – σαν µεταλλικό ελατήριο πιεσµένο από καιρό – προς την κατάκτηση της δικής της κίνησης; Θα γνωρίσει τη χαρά της αποτελεσµατικής έντασης και την αληθινή θλίψη της κακιάς ώρας; Στους κόλπους του νεωτερικού Κόσµου που κυριαρχείται από τις µεγάλες δυνάµεις, µε ποιον τρόπο θα εδραιώσει η Ελλάδα την αρµονία ανάµεσα στη δύναµη και την αδυναµία της; Και για να ιδιοποιηθεί το είναι της, µήπως πουλήσει την ψυχή της στον διάβολο; Θα µπορέσει να εξασφαλίσει τη θέση της στον κόσµο χωρίς να εγκαταλείψει τη φύση της και θα ξέρει µε ποιον τρόπο να διατηρήσει την ισορροπία ανάµεσα στην φύσιν και την τέχνην;

***

Κώστας Αξελός Η μοίρα της σύγχρονης Ελλάδας, μτφ. Κατερίνα Δασκαλάκη, Αθήνα, 2010, εκδόσεις Νεφέλη. 

Πηγή: antikleidi.com

Κατηγορίες:
Και κάτι άλλο...

Το αμφιλεγόμενο πείραμα του Πόλγκαρ· δημιουργώντας μια ιδιοφυΐα από το μηδέν.

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Πριν 50, περίπου, χρόνια στις 19 Απριλίου του 1969, γεννήθηκε στη Βουδαπέστη η Σούζαν Πόλγκαρ η οποία αποτέλεσε το κατεξοχήν «όχημα» για ένα από τα πιο αξιοθαύμαστα πειράματα όλων των εποχών. Το ερώτημα είναι τόσο παλιό όσο και η ιστορία της εκπαίδευσης. Γεννιέσαι η γίνεσαι ιδιοφυής; Είναι το ταλέντο, η κλίση, τα γονίδια ή η σκληρή δουλειά που κάνει κάποιον να ξεχωρίσει με διαφορά από τους υπόλοιπους;

Ακόμα και σήμερα όπου έχουμε αποκωδικοποιήσει πολλά από τα μυστικά της ανθρώπινης νόησης, κανένας δεν έχει καταφέρει να δώσει την αποφασιστική απάντηση που θα αποστομώσει την άλλη πλευρά. Κανείς, εκτός από έναν: τον Λάζλο Πόλγκαρ., τον εμπνευστή του πειράματος και ιθύνων νου του όλου εγχειρήματος. Ένας ψυχολόγος με ειδίκευση στην εκπαίδευση και την παιδαγωγική, και ερασιτέχνης σκακιστής, εκτός των άλλων. Από πολύ νεαρή ηλικία, ο Λάζλο Πόλγκαρ ενδιαφέρθηκε έντονα για ένα κλασικό ερώτημα: «το ταλέντο και η ιδιοφυΐα, είναι κάτι έμφυτο ή επίκτητο;».

Είναι η φύση (γονίδια) κάποιου που τον κάνει να ξεχωρίζει σε κάποιον συγκεκριμένο τομέα (π.χ. μαθηματικά, συγγραφή, αθλήματα κτλ) ή η ανατροφή του (περιβάλλον, εκπαίδευση κτλ.);

Ο Πόλγκαρ μελέτησε επισταμένως τις βιογραφίες πάνω από 400 προσωπικοτήτων που θεωρούνταν ιδιοφυίες στον τομέα τους, από τον Μότσαρτ ως τον Αϊνστάιν και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όλοι τους μέχρι την ηλικία των 3 ετών είχαν έρθει σε επαφή με το μελλοντικό τους αντικείμενο, ενώ από την ηλικία των 6 είχαν ξεκινήσει εντατική και εξειδικευμένη εκπαίδευση στο αντικείμενο αυτό.

Το μοτό του ήταν «Κάθε παιδί που γεννιέται και μεγαλώνει υγιές είναι μια εν δυνάμει ιδιοφυΐα». Αποφάσισε, μάλιστα, να περάσει από τη θεωρία (έχοντας εκδώσει ένα βιβλίο που ανέπτυσσε τις ιδέες του) στην πράξη, εφαρμόζοντας τη θεωρία του στα μελλοντικά του παιδιά.

Έτσι, προτού καν γίνει πατέρας ο Πόλγκαρ, ήξερε πώς θα τα ανέτρεφε ή -μπορεί κάποιος να πει ότι- αποφάσισε να γίνει πατέρας για να τεστάρει τη θεωρία του. Η ίδια η εκλογή συζύγου φανερώνει την αφιέρωσή του σε αυτόν τον σκοπό, μιας και η αλληλογραφία του με μια Ουκρανέζα εκπαιδευτικό, ονόματι Κλάρα, είχε ως αντικείμενο παιδαγωγικές ιδέες και το μεγαλόπνοο σχέδιο του και όχι λόγια αγάπης και έρωτα. Η Κλάρα γοητεύτηκε από το σχέδιο του Πόλγκαρ και δέχτηκε να γίνει σύζυγος και αρωγός στο εγχείρημα, το οποίο ξεκίνησε ουσιαστικά με την γέννηση της πρώτης κόρης του ζεύγους, της Σουζαν, το 1969.

 

Ο Λάζλο Πόλγκαρ.

Η πρώτη δυσκολία είχε να κάνει με την ταραχώδη κοινωνικοπολιτική περίοδο της εποχής. Ο Πόλγκαρ αποφάσισε η κόρη του να μην πάει σχολείο, αλλά να ασχοληθεί ο ίδιος αποκλειστικά με την ανατροφή της. Η σκέψη του ήταν ότι τα σχολεία με την υπάρχουσα δομή τους δεν βοηθάνε τα παιδιά που ήδη έχουν ένα εκπαιδευτικό προβάδισμα, λόγω π.χ. πρότερης εκπαίδευσης στο σπίτι. Ωστόσο, δυσκολεύτηκε πολύ να πάρει την έγκριση του κράτους, το οποίο ήταν ακόμα κάτω από την κομμουνιστική επιρροή της Σοβιετικής Ένωσης.

Αφού ξεπεράστηκε αυτός ο σκόπελος, το σημαντικότερο ζήτημα ανέκυψε: ποιος θα ήταν ο τομέας εξειδίκευσης και πώς θα επιλεγόταν αυτός; Όπως θυμάται ο ίδιος ο Πόλγκαρ: «θα μπορούσε να είχε επιλεχθεί οποιοσδήποτε τομέας. Μάλιστα, αρχικά η Σούζαν είχε ξεκινήσει να μαθαίνει ξένες γλώσσες και μαθηματικά. Όμως, εντέλει, αποφασίστηκε το σκάκι, κάτι που πληρούσε ορισμένες προϋποθέσεις.

Πρώτον, στο σκάκι, κατεξοχήν πνευματική δραστηριότητα, υπάρχουν κάποια αντικειμενικά και άμεσα κριτήρια αξιολόγησης, προόδου και βελτίωσης (το σύστημα βαθμολόγησης ELO από τη Διεθνή Σκακιστική Ομοσπονδία, FIDE) σε σχέση π.χ. με την ζωγραφική, όπου το αν σου αρέσει ή όχι ένα έργο τέχνης είναι κάτι υποκειμενικό, ενώ η αναγνώριση της αξίας του καλλιτέχνη μπορεί να αργήσει χρόνια.

Επίσης, το γεγονός ότι το σκάκι είναι μια κατεξοχήν ανδροκρατούμενη δραστηριότητα, και το πρώτο μας παιδί ήταν κορίτσι μας έδωσε το εξτρά κίνητρο να αποδείξουμε ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε ακόμα και εκεί που θεωρούνταν αδύνατο. Τέλος, σε πιο γενική ανάλυση, το σκάκι είναι μια πολύπλοκη και πανέμορφη δραστηριότητα, η οποία είναι παιχνίδι, επιστήμη, άθλημα και τέχνη ταυτόχρονα».

Η ίδια η Σούζαν ανακαλεί: «μια μέρα, όταν ήμουν 3-4 χρονών, ενώ σκάλιζα κάτι συρτάρια ψάχνοντας ένα καινούργιο παιχνίδι, βρήκα μια σκακιέρα και τα κομμάτια της. Ρώτησα την μαμά τι ήταν αυτό και μου απάντησε ότι η ίδια δεν είχε ιδέα πώς παιζόταν το παιχνίδι, αλλά ότι ο πατέρας της θα της έδειχνε ευχαρίστως πως παίζεται όταν γύριζε σπίτι». Έτσι, ξεκίνησαν όλα.

Εξάλλου, ο Πόλγκαρ ήξερε πως για να υπάρξουν προϋποθέσεις επιτυχίας θα πρέπει το παιδί να είναι πρόθυμος μαθητής και να αγαπά το αντικείμενο βαθιά. Μάλιστα, αυτό θεωρεί ότι ίσως ήταν και το δυσκολότερο κομμάτι του εγχειρήματος, μιας και μπορούσε εύκολα να μάθει τους κανόνες του παιχνιδιού στην Σούζαν, αλλά θα έπρεπε να βρει τρόπους να διατηρήσει το ενδιαφέρον του παιδιού και σιγά σιγά από μόνο του το παιδί να θέλει να μαθαίνει και να ασχολείται με το παιχνίδι.

Η Σούζαν Πολγκάρ μέσα στα χρόνια.

Επίσης, θα έπρεπε να είναι προσεκτικός με την προοδευτική αύξηση δυσκολίας μιας και από την μια έπρεπε να πιέζει το παιδί για να βελτιωθεί αλλά από την άλλη να μην απογοητεύεται/αποθαρρύνεται το παιδί σε ενδεχόμενες αποτυχίες. Ο ίδιος ο Λάζλο είχε υπολογίσει την αναλογία επιτυχιών/αποτυχιών σε 9/1. Δηλαδή, σε κάθε 9 επιτυχίες (λύσεις προβλημάτων, νίκες σε παρτίδες, σωστές παρατηρήσεις κτλ.) αντιστοιχούσε 1 αποτυχία (ήττα σε παρτίδα κτλ.).

Τέλος, φρόντισε να επικεντρώσει την κόρη του περισσότερο στη διαδικασία μάθησης και λιγότερο στα αποτελέσματα, κάτι που συνέβαλλε ώστε οι αναπόφευκτες επιτυχίες να μην την κάνουν να χάσει το ενδιαφέρον της για το παιχνίδι.

Επίσης, όλο το περιβάλλον έπρεπε να διαμορφωθεί έτσι ώστε να βοηθήσει το παιδί στον στόχο του. Έτσι, το σπίτι των Πόλγκαρ μεταμορφώθηκε. Οι τοίχοι γέμισαν με σχεδιαγράμματα του παιχνιδιού, ενώ στις βιβλιοθήκες υπήρχαν «ουρές» ολόκληρες, βιβλία αφιερωμένα στο σκάκι και ό,τι έχει σχέση με αυτό (ανοίγματα, παρτίδες κτλ), όλα κατηγοριοποιημένα και οργανωμένα από τον Πόλγκαρ.

Όσο για το «πρόγραμμα σπουδών»; Καθημερινά, 4-5 ώρες εντατικής εξάσκησης στο σκάκι, 1-2 ώρες άθλησης, ενώ υπήρχε και χρόνος για ξένες γλώσσες (η Σούζαν μιλά 6-7) και μαθήματα γενικών ενδιαφερόντων (μαθηματικά, κοινωνικές επιστήμες κτλ).

Έξι μήνες μετά, μια πρώτη δοκιμή έγινε. Ο Πόλγκαρ πήρε την τετράχρονη κόρη του από το χέρι και την οδήγησε στην τοπική σκακιστική λέσχη όπου η μικρή Σούζαν έπαιξε και κατατρόπωσε όλους τους αντιπάλους της. «Δεν ξέρω ποιος είχε εκπλαγεί περισσότερο από το αποτέλεσμα, εκείνοι ή εγώ», θυμάται η ίδια.

Λίγο αργότερα, γεννήθηκε η δεύτερη κόρη της οικογένειας ,η Σοφία, και αργότερα η τρίτη, η Τζούντιθ. Οι δυο τους ακολούθησαν τα χνάρια της μεγαλύτερης αδελφής της, ενώ ο Λάζλο βρήκε έναν ακόμα τρόπο να να δώσει κίνητρο στην Σούζαν, αφού πλέον η ίδια έκανε μαθήματα στις αδελφές της, οι οποίες σύντομα μαγεύτηκαν από το παιχνίδι.

Η περιέργεια τους είχε εξαφθεί, όταν έβλεπαν τον πατέρα τους να παίζει ατελείωτα σκάκι με την Σούζαν και, φυσιολογικά, θέλησαν να συμμετέχουν και αυτές. Η Σούζαν, από την άλλη, ξεκίνησε να δείχνει τις ικανότητές της και σύντομα αυτές την εκτόξευσαν: σε ηλικία 4 χρόνων, κατέκτησε το πρωτάθλημα κάτω των 11 ετών με σκορ 10-0, σε ηλικία 12 ετών κατέκτησε το Παγκόσμιο κάτω των 16, ενώ στα 15 της ήταν η κορυφαία γυναίκα σκακιστής στον κόσμο.

Αργότερα, μαζί με τις αδελφές της Σοφία και Τζούντιθ (τότε 14 και 12 ετών αντίστοιχα) και την Ιντίλκο Μάντλ, εκπροσώπησαν την Ουγγαρία στην Ολυμπιάδα Σκακιού, το 1988, στη Θεσσαλονίκη.

Σοφία, Τζούντιθ και Σούζαν Πόλγκαρ στη Θεσσαλονίκη.

Προσωπικά, ακόμα θυμάμαι εκείνη την περίοδο, αφού μας είχε επισκεφτεί στην Αθήνα ο θείος μου, Λουίς Σάντος, Διεθνής Μαιτρ, ο οποίος θα διαγωνιζόταν με την ομάδα της Πορτογαλίας. Η γυναικεία ουγγρική ομάδα κατέκτησε το πρωτάθλημα και ήταν η πρώτη φορά, ως τότε, που το κατακτούσε άλλη ομάδα εκτός της πανίσχυρης ομάδας της Σοβιετικής Ένωσης.

Το 1991, απονεμήθηκε στην -21 ετών, τότε- Σούζαν Πόλγκαρ ο τίτλος του Διεθνούς Γκρανμαίτρ, ο υψηλότερος τίτλος στη σκακιστική κατάταξη. Τα επιτεύγματα των αδελφών της, επίσης, κυμάνθηκαν σε υψηλά επίπεδα.

Η Σοφία, σε ηλικία 14 ετών, σε ένα τουρνουά στην Ρώμη κατόρθωσε το σχεδόν απόλυτο με 8 νίκες και 1 ισοπαλία σε αγώνες απέναντι σε άνδρες με πέντε από αυτούς Διεθνείς Γκρανμαίτρ.

«Η Σοφία ήταν η κοπέλα με τη μεγαλύτερη προοπτική και δυναμική στο σκάκι από όλες μας, με βασικό προσόν της τη φαντασία και την επιθετικότητα στις παρτίδες. Ωστόσο, δεν ήταν τόσο αφοσιωμένη και επιμελής, όπως εγώ και η Σούζαν, ενώ δεν είχε διάθεση για σκληρή δουλεία και της έλειπε η στρατηγική υπομονή που απαιτούν πολλές παρτίδες», όπως ανακαλεί η Τζούντιθ.

Η ίδια η Τζούντιθ, πάντως, παρότι άργησε λίγο να πάρει μπρος, μετά εξελίχθηκε αλματωδώς. Έδειξε τεράστια θέληση να μάθει το παιχνίδι, έγινε Διεθνής Γκρανμαιτρ σε ηλικία 15 ετών, ήταν στο Νο1 της γυναικείας κατάταξης για 26 συναπτά έτη, μπήκε στη λίστα των 100 κορυφαίων σκακιστών ανεξαρτήτως φύλου, είναι η μοναδική γυναίκα που προκρίθηκε σε τουρνουά για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα και γενικά θεωρείται η καλύτερη γυναίκα σκακίστρια όλων των εποχών.


Ποιος όμως είναι ο μηχανισμός που βοήθησε την Σούζαν, και ενδεχομένως και τις αδελφές της, βέβαια, να γίνει αυτό που έγινε, και τι ρόλο έπαιξε η εξειδικευμένη εκπαίδευση στον μηχανισμό αυτό;

Μόλις πριν λίγα χρόνια, η επιστήμη κατόρθωσε να βρει ένα μέρος από τη διαδικασία που επιτελέστηκε. Για να κατανοήσουμε τη διαδικασία, θα χρειαστεί να ανοίξουμε μια παρένθεση και να μιλήσουμε για ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία που πρέπει να έχει ένας επίδοξος σκακιστής: τη μνήμη.

Γενικά, υπάρχουν δύο είδη μνήμης: η βραχυπρόθεσμη (short term) και η μακροπρόθεσμη (long term). Η βραχυπρόθεσμη μνήμη μας επιτρέπει να απομνημονεύσουμε πληροφορίες (από 5-9 διαφορετικά αντικείμενα την φορά), διαρκεί όμως για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και μετά οι πληροφορίες χάνονται. Βεβαίως, το μυαλό μας βρίσκει τρόπους να παρακάμπτει τον περιορισμό των 5-9 αντικειμένων με διάφορους τρόπους.

Ας πάρουμε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα. Φανταστείτε την παρακάτω τυχαία αλληλουχία γραμμάτων: α,δ,π,γ,χ,δ,ρ,ο,ε,ψ,ε,ε,σ. Μπορείτε να την επαναλάβετε από μνήμης; Οι περισσότεροι θα δυσκολευτείτε αρκετά, αν και με εντατική προσήλωση ίσως τα καταφέρετε. Αν όμως η αλληλουχία είναι η εξής: α,υ,τ,ο,κ,ι,ν,η,τ,ο,τ,ρ,ε,χ,ω,ε,ν,α,ς; Βρίσκοντας έναν σύνδεσμο μεταξύ των γραμμάτων (στην προκειμένη 3 λέξεις που τις απομνημονεύουμε ως κομμάτια και όχι ως μεμονωμένα γράμματα), είναι πολύ εύκολο να επαναλάβουμε από μνήμης περισσότερα γράμματα από πριν που δεν τα καταφέραμε (19 έναντι 13).

Η ίδια αντιστοιχία (γράμματα/λέξεις) ισχύει και στο σκάκι. Εκεί ρόλο γραμμάτων παίζουν τα κομμάτια (πιόνια, αξιωματικοί, βασιλιάς κτλ.). Ρόλο λέξεων όμως;

Μια παρτίδα σκάκι μπορεί να εξελιχθεί με πρακτικά άπειρους τρόπους. Ωστόσο, κάποιες διατάξεις κομματιών απαντώνται πολύ συχνότερα από άλλες. Έτσι, λοιπόν, η Σούζαν Πόλγκαρ (και σίγουρα οι περισσότεροι σκακιστές) «βλέπουν» τα κομμάτια στην σκακιέρα -όχι ως μεμονωμένα κομμάτια αλλά- ως τμηματικές μονάδες, όπου κάποιες διατάξεις κομματιών στη σκακιέρα που απαντώνται συχνά λογίζονται ως μια πληροφορία, και απομνημονεύονται έτσι.

 Παραδείγματος χάριν, στην παραπάνω εικόνα, η διάταξη κάτω δεξιά με τον βασιλιά, τον πύργο δίπλα του, τα τρία πιόνια στην παραπάνω σειρά και το άλογο, ακριβώς από πάνω, για έναν σκακιστή είναι ένα τμήμα πολύ εύκολο να απομνημονευτεί ως μονάδα, κ.ο.κ..

Ουσιαστικά, λοιπόν, η Σούζαν Πόλγκαρ από πολύ μικρή ηλικία βρέθηκε να βλέπει και να αναλύει χιλιάδες τέτοια τμήματα καθημερινώς και αυτό είχε ως αποτέλεσμα αρχικά τα μεμονωμένα κομμάτια να δημιουργήσουν τμήματα και μετά τα τμήματα αυτά μέσω της επανάληψης να περάσουν από την βραχυπρόθεσμη μνήμη, στην μακροπρόθεσμη μνήμη με τη δημιουργία μόνιμων νευρωνικών δεσμών.

Επίσης, μέσω αυτής της συνεχούς επανάληψης, αναπτύχθηκε η διαίσθηση της, η ικανότητα δηλαδή να χρησιμοποιεί την εμπειρία της για να αναγνωρίζει και να αντιδρά ταχύτατα σε κάθε σκακιστική θέση και να επιλέγει την σωστότερη κίνηση για καθεμία. Ωστόσο, είναι άλλο πράγμα να υπάρχει ένας τεράστιος όγκος πληροφορίας αποθηκευμένος στον εγκέφαλο και άλλο πράγμα να μπορείς να τον ανασύρεις πάραυτα.

Οπότε, πώς μπορεί η Σούζαν να ανασύρει τα χιλιάδες διαφορετικά τμήματα σκακιστικής πληροφορίας εν ριπή οφθαλμού;

Σε αυτό, την βοηθά η ατρακτοειδής περιοχή προσώπου (Fusiform Face Area-FFA), περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για την αναγνώριση προσώπων. Ο εγκέφαλος της Σούζαν, όμως, έχει ουσιαστικά οικειοποιηθεί αυτήν την περιοχή του εγκεφάλου και την χρησιμοποιεί οποτεδήποτε παίζει σκάκι για την αναγνώριση και ανάσυρση από τη μνήμη σκακιστικών τμημάτων και σκακιστικών θέσεων, τις οποίες έχει συναντήσει στο παρελθόν. Αυτή η διαδικασία οικειοποίησης έλαβε χώρα κατά την επίμοχθη και εξιδικευμένη εκπαίδευση που έλαβε από μικρή ηλικία και ουσιαστικά ανάγκασε τον εγκέφαλό της να μεταλλαχθεί/προσαρμοστεί για τον τομέα εξιδίκευσής της: το σκάκι.

Τα παραπάνω εξηγούν εν μέρει και το πώς γίνεται αυτό που ο Πόλγκαρ πάντα πρέσβευε: «Κάθε υγιές παιδί  μπορεί, μέσω μιας συγκεκριμένης διαδικασίας, να μετατραπεί σε ιδιοφυΐα σε κάποιον επιλεγμένο τομέα».

Το πείραμα του Πόλγκαρ βέβαια, όπως είναι λογικό, δίχασε. Άλλοι τον θεωρούν οραματιστή παιδαγωγό που έδειξε μια οδό που μέχρι τότε δεν υπήρχε για την ανατροφή των παιδιών, ενώ άλλοι τον κατηγορούν ότι ουσιαστικά «θυσίασε» τα παιδιά του και τους στέρησε μια ανέμελη παιδική ηλικία για να ικανοποιήσει την ματαιοδοξία του.

Ο ίδιος πάντως σημειώνει ότι «από ένα σημείο και μετά, δεν μπορείς να αναγκάσεις τα παιδιά να κάνουν κάτι και να βελτιωθούν σε αυτό, αν δεν το θέλουν με πάθος και τα ίδια. Επίσης, και οι τρεις τους έχουν ζήσει μια ευτυχισμένη ζωή, έχουν κάνει οικογένειες και δεν διαφέρουν σε τίποτα όσον αφορά την κοινωνικοποίησή τους από άλλους ενήλικες».

Σίγουρα, απάντηση εύκολη και σαφής δεν μπορεί να υπάρξει έτσι απλά. Ωστόσο, είναι γεγονός πως πολύ συχνά και σε πολλούς τομείς, αυτός που φέρνει και εφαρμόζει πρωτοποριακές ιδέες αντιμετωπίζεται με χλεύη και θεωρείται τρελός, μέχρι οι ιδέες του να αποδειχτούν σωστές… «Ο πατέρας μου πιστεύει ότι το έμφυτο ταλέντο δεν υπάρχει, αλλά ότι η επιτυχία είναι 99% σκληρή δουλειά. Συμφωνώ μαζί του», συνοψίζει η Σούζαν Πόλγκαρ, η οποία πλέον είναι παγκόσμια πρέσβειρα του σκακιού, προωθώντας το παιχνίδι στα σχολεία και δη στα κορίτσια.

~~~

Η Τζούντιτ δεν έχει νικήσει μόνο τον Κασπάροφ, αλλά συνολικά 10 πρώην παγκόσμιους πρωταθλητές, καθώς και τον εν ενεργεία Μάγκνους Κάρλσεν. To 2000 παντρεύτηκε και το 2004 έμεινε έγκυος, κάνοντας ένα διάλειμμα από το παιχνίδι. Αυτή που τη διαδέχτηκε τότε στο νούμερο 1 της παγκόσμιας κατάταξης γυναικών ήταν – σωστά φανταστήκατε – η Σούζαν! Επί σειρά ετών δύο μέλη της ίδιας οικογένειας ήταν το Νο. 1 και το Νο. 2 στον κόσμο. Μια σύγκριση με τις αδερφές Γουίλιαμς στο τένις θα ήταν… ατυχής, αφού η Βίνους δεν έμεινε για πολύ καιρό στο Top-2.

Αν δεν έκανε οικογένεια η Τζούντιτ μπορεί και να κατακτούσε τον παγκόσμιο τίτλο, όπως είχαν εικάσει αρκετοί γκραν-μετρ. Αν συμπεριλάβουμε το σκάκι στα αθλήματα, είναι από τα πιο επίπονα αυτών – ο Κασπάροφ το έχει χαρακτηρίσει το «πιο σκληρό». Πέραν της απόλυτης αφοσίωσης που απαιτείται σε επίπεδο προπόνησης, μια παρτίδα μπορεί να διαρκέσει έως και εφτά ώρες.

Σε top-επίπεδο τα ταξίδια για τουρνουά είναι συνεχή και για την Τζούντιτ, που το 2006 απέκτησε και δεύτερο παιδί, δεν ήταν καθόλου εύκολο να συνεχίσει σε αυτούς τους ρυθμούς ως μητέρα. Τον Αύγουστο του 2014 ανακοίνωσε την απόσυρση της από το αγωνιστικό σκάκι. Από το 1989 έως τον Μάρτιο του 2015 ήταν το Νο. 1 στις γυναίκες, με εκείνο μόνο το μικρό διάλειμμα της πρώτης εγκυμοσύνης της. Κατά τη διάρκεια της δεύτερης δεν είχε αποχωριστεί την κορυφή…

Μόνο η μεσαία από τις τρεις αδελφές δεν έφτασε σε τόσο υψηλό επίπεδο. Εκείνη ανήλθε μόνο στο Νο… 6 του κόσμου, αλλά κι αυτό για λίγο. Σε ηλικία 14 ετών η Σοφία έκανε ένα απίθανο τουρνουά στη Ρώμη, τερματίζοντας πρώτη, πάνω από πέντε Grand-masters. Οι επιδόσεις της σε αυτό το τουρνουά αντιστοιχούν σε ELO 2.879, ένα από τα μεγαλύτερα της ιστορίας.

Όλοι στην οικογένεια της συμφωνούν ότι ήταν η πιο ταλαντούχα απ’ όλες. Την κέρδισαν όμως και άλλα ενδιαφέροντα. Η Σούζαν τη χαρακτηρίζει «λιγάκι τεμπέλα». Δεν είχε διάθεση για τόσο σκληρή δουλειά, ούτε τη στρατηγική υπομονή που απαιτεί το σκάκι, όταν μπαίνεις σε μια μάχη αναμονής και φθοράς με τον αντίπαλο. Της άρεσε να παίζει μόνο επίθεση και σε επίπεδο φαντασίας ο πατέρας της μαρτυρά ότι ήταν «η πιο λαμπρή απ’ όλες».

Η Σοφία είχε εγκαταλείψει ήδη το αγωνιστικό σκάκι όταν το 1999 παντρεύτηκε τον Ισραηλινό Grand-master (και ορθοπεδικό χειρουργό) Γιόνα Κοσασβίλι. Σπούδασε ζωγραφική και εσωτερική διακόσμηση, έχει σήμερα δύο παιδιά και ζει στο Τελ Αβίβ. Δεν μετανιώνει που εγκατέλειψε το παιχνίδι, δεν αποκλείει όμως και το ενδεχόμενο να «επιστρέψω κάποια στιγμή σε επαγγελματικό επίπεδο». Άλλωστε την επαφή δεν την έχασε ποτέ, είναι προπονήτρια σκάκι στο Ισραήλ, παραδίδοντας ιδιαίτερα μαθήματα.

Από αριστερά προς τα δεξιά η Σοφία, η Σούζαν και η Τζούντιτ

Η Σούζαν παντρεύτηκε το 1994 έναν Αμερικανό προγραμματιστή υπολογιστών και μετακόμισε στις ΗΠΑ. Σταμάτησε για τρία χρόνια το σκάκι, αφότου γέννησε και το δεύτερο γιο της, το 2000. «Για αυτό πάντα θα παίζουν λιγότερες γυναίκες απ’ ότι άνδρες σκάκι. Σε πολλά επαγγέλματα αρκεί να είσαι απλά καλός για να βγάζεις τα προς το ζην. Στο σκάκι δεν αρκεί αυτό. Πρέπει να είσαι από τους κορυφαίους για να το κάνεις δουλειά σου», λέει η ίδια, αποτυπώνοντας την πραγματικότητα.

Αναδείχτηκε στις ΗΠΑ σε σύμβολο του γυναικείου σκακιού, ιδρύοντας τη δική της σκακιστική σχολή και αναλαμβάνοντας προπονήτρια στην Εθνική Ομάδα των ΗΠΑ. Το 2002 χώρισε με τον άνδρα της και το 2006 παντρεύτηκε έναν επί σειρά ετών επαγγελματικό συνεργάτη της. Σήμερα ζει στο Μιζούρι του Σεντ Λούις και είναι παγκόσμια πρέσβειρα του παιχνιδιού, το οποίο προμοτάρει με συνεχείς συνεδρίες σε σχολεία. Από το 2009 είναι παράλληλα συμπρόεδρος της επιτροπής του γυναικείου σκακιού της FIDE.

Η Τζούντιτ ζει στη Βουδαπέστη με την οικογένειά της και από τον Ιούνιο του 2015 είναι αρχηγός και head coach της Εθνικής Ανδρών της Ουγγαρίας. Έχει λάβει την ανώτατη τιμή που μπορεί να λάβει ένας πολίτης από την ουγγρική κυβέρνηση (το μεγάλο σταυρό του τάγματος του Αγίου Στεφάνου) και απολαμβάνει φυσικά τον καθολικό σεβασμό των συμπατριωτών της.

Ο Λάζλο Πόλγκαρ με τις κόρες του

Το εκπαιδευτικό πείραμα της ουγγρικής οικογένειας έχει κασταστεί πια αντικείμενο έρευνας από διάφορες κατηγορίες επιστημόνων. Για χάρη του έχουν γραφτεί τρία βιβλία, ενώ μεταφέρθηκε και στη μικρή οθόνη, μέσω ενός ντοκιμαντέρ της ισραηλινής τηλεόρασης, το 2012.

Ο Λάζλο Πόλγκαρ ενέπνευσε, αλλά και δίχασε. Οι θαυμαστές του τον αποκαλούν «Χουντίνι», υπάρχουν όμως και επικριτές, που του έχουν αποδώσει τον όρο «Φρανκενστάιν». Υπό την έννοια ότι μετέτρεψε τα παιδιά του σε πειραματόζωα, στερώντας τους βασικές αρχές της παιδικής ηλικίας, όπως η κοινωνικοποίηση και το παιχνίδι.

Αντικειμενική αξιολόγηση προφανώς δεν μπορεί να γίνει. Είναι στην κρίση του καθενός να μελετήσει την παιδαγωγική μέθοδο και ζυγίζοντας τα υπέρ και τα κατά να εκτιμήσει αν θα ήταν το ιδεατό να οδηγήσει σε ένα τέτοιο μονοπάτι το παιδί του.

Όπως και να ‘χει, ένα είναι βέβαιο. Ο Λάζλο Πόλγκαρ ταύτισε το ιδεατό (για εκείνον) με το εφικτό, αποδεικνύοντας ότι τα όρια στην ανθρώπινη νόηση είναι αχανή. Ακόμα και σήμερα που έχουμε αποκωδικοποιήσει πολλά από τα μυστικά της, κανείς δεν έχει καταφέρει να δώσει αποφασιστική απάντηση για το αν είναι το ταλέντο και τα γονίδια ή η σκληρή δουλειά που επιτρέπουν σε κάποιον να ξεχωρίσει εκτυφλωτικά από το μέσο όρο. Κανείς εκτός από έναν. Κι αυτός ο ένας το απέδειξε τόσο εμφατικά, που φτάνεις να αναρωτιέσαι αν ήταν ο ίδιος που (δεν έγινε, αλλά) γεννήθηκε ιδιοφυΐα…

_______________________

Πηγή: athletestories.gr ,menshouse.gr

Κατηγορίες:
Και κάτι άλλο...

Περπάτημα: Tο απόλυτο ηρεμιστικό της ψυχής

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Αν θα θέλαμε να δώσουμε ένα χαρακτηρισμό στο περπάτημα, αυτός θα ήταν «το μαγικό φάρμακο».

Γιατί μαγικό; Διότι αποτελεί τον πλέον φυσικό και οικονομικό τρόπο για να βελτιώσουμε τη σωματική και ψυχική μας υγεία. Τα οφέλη στον οργανισμό μας είναι λίγο πολύ γνωστά σε όλους, άσχετα αν επιλέγουμε ακόμα και για πολύ κοντινές αποστάσεις να μην περπατήσουμε αλλά να χρησιμοποιήσουμε το αυτοκίνητο.

Το περπάτημα μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης εμφράγματος, βοηθά στην απώλεια κιλών, προλαμβάνει το εγκεφαλικό, μειώνει τον κίνδυνο εκδήλωσης διαβήτη τύπου 2, της νόσου Αλτσχάιμερ, της άνοιας και πολλών άλλων ασθενειών.

Εκτός όμως από τα οφέλη στη σωματική υγεία του ανθρώπου, συμβάλλει τα μέγιστα και στην ψυχική υγεία.

Το ανθρώπινο σώμα είναι μαγικό και ακόμα πιο μαγικές οι λειτουργίες του. Έτσι με περπάτημα 30 λεπτά ημερησίως, αυξάνεται η παραγωγή ενδορφινών στον οργανισμό και μειώνονται τα επίπεδα του στρες, του θυμού και της κόπωσης. Δημιουργεί γενικά μια αίσθηση ευεξίας και χαλάρωσης σε σημείο που μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα της ήπιας κατάθλιψης.

Ειδικά αν η άσκηση γίνεται σε ανοιχτό χώρο, σε πάρκο, κοντά σε θάλασσα ή γενικά στη φύση, τα οφέλη στην υγεία μας είναι ανεκτίμητα, καθώς επαναφορτίζουμε τις μπαταρίες μας με επιπλέον ενέργεια, την οποία χρειαζόμαστε για να αντεπεξέλθουμε στους αγχώδεις και πιεστικούς ρυθμούς της καθημερινότητάς μας.

Δυστυχώς στις μέρες μας ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι αισθάνονται μόνοι. Το αίσθημα της μοναξιάς ενοχοποιείται για σοβαρές βλάβες στην υγεία μας. Μάλιστα συγκρίνεται με άλλους παράγοντες που την υποσκάπτουν όπως το κάπνισμα και η παχυσαρκία. Επομένως η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος είναι υψίστης σημασίας και προτεραιότητας, τόσο για τη σωματική όσο και για την ψυχική μας υγεία.

Κάθε φορά που περπατάμε θωρακίζουμε τον εαυτό μας από την κατάθλιψη μέσω φυσικών μηχανισμών. Επιπρόσθετα το περπάτημα μας βοηθά να βελτιώσουμε την αυτοεικόνα μας αφού μέσω της άσκησης γυμναζόμαστε και ταυτόχρονα έχουμε το αίσθημα της επίτευξης και ολοκλήρωσης ενός στόχου. Κατά τη διάρκεια του περπατήματος δίνουμε χρόνο στον εαυτό μας να διαλογιστεί και να επαναπροσδιορίσει πολλά πράγματα και καταστάσεις γύρω του καθώς και τη σχέση του με τους ανθρώπους του περιβάλλοντός του. Αποτελεί δηλαδή μια συναρμογή σώματος και ψυχής.

Από όποια οπτική και να το δει κανείς, το περπάτημα διώχνει τη μοναξιά και την κατάθλιψη μακριά μας!

***

Αρβανιτάκης Α. Εμμανουήλ – Ποδολόγος – Ποδοθεραπευτής

Πηγή:  iatronet

Κατηγορίες:
Και κάτι άλλο...

Θέλουμε, λέμε, την ευτυχία των παιδιών μας. Μήπως εννοούμε την επιτυχία;

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Ας μην κοροϊδευόμαστε. Οι επιτυχίες των παιδιών είναι το απόλυτο τοτέμ της ελληνικής οικογένειας. Εκεί προσκυνάει, εκεί ελπίζει, εκεί πιστεύει.

Αν πραγματοποιούταν μια έρευνα που θα έθετε στους Έλληνες γονείς την ερώτηση «επιτυχία ή ευτυχία είναι αυτό που θέλετε για τα παιδιά σας;», η συντριπτική πλειοψηφία θα απαντούσε, χωρίς δεύτερη σκέψη, «την ευτυχία τους, εννοείται». Κάποιοι πιθανόν να απαντούσαν: «μα η επιτυχία βοηθάει στην ευτυχία, άρα και τα δύο». Κανείς όμως δεν θα απαντούσε σκέτο «επιτυχία». Το συμπέρασμα λοιπόν της έρευνας θα ήταν ότι οι Έλληνες γονείς αισθάνονται ως πρώτη τους επιθυμία την ευτυχία των παιδιών τους και μετά έρχεται η επιτυχία τους. Προσωπικά όμως θα είχα εντελώς διαφορετική άποψη: θα θεωρούσα την έρευνα άκυρη και ένα τέτοιο συμπέρασμα ψευδές. Ψευδές, όχι γιατί οι γονείς θα απαντούσαν ηθελημένα ψέματα αλλά γιατί έχουν μια ψευδή ιδέα όσον αφορά τις προσδοκίες που έχουν από τα παιδιά τους. Άλλα όνειρα έχουν για τα παιδιά τους και άλλα θέλουν να πιστεύουν ότι έχουν.

Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες ευχές που δίνουμε στα παιδιά; «Καλή πρόοδο», «καλή επιτυχία στις εξετάσεις», «συγχαρητήρια που πήρες το τάδε δίπλωμα ή πτυχίο». Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει γονείς να εκφράζουν ως απολογισμό ζωής: «κατάφερα και σπούδασα τα παιδιά μου» ή «έβγαλα ένα γιατρό και μια δικηγόρο»; Καμαρώνουμε για τα παιδιά μας όταν είναι καλοί μαθητές, επιτυχόντες σε εξετάσεις, επιτυχημένοι επαγγελματίες και καλά κάνουμε. Αλλά πότε ήταν η τελευταία φορά που καμαρώσαμε επειδή απλά είδαμε το παιδί μας να χαμογελάει, επειδή το είδαμε να νοιάζεται για άλλους ανθρώπους ή να κάνει μία καλή πράξη ή επειδή είπε ένα ωραίο αστείο ή ανέπτυξε ένα καλό επιχείρημα σε μια συζήτηση; Πότε νιώσαμε ότι αυτό το πλάσμα είναι απλά ένα δώρο που δεν χρειάζεται κανένα παράσημο, καμία επιτυχία, καμία λάμψη για να μας ομορφαίνει τη ζωή; Αλήθεια κοιτάμε ποτέ τα παιδιά μας με τα δικά μας μάτια ή μόνο με τα μάτια των άλλων;

Τα μάτια των άλλων

Αυτά τα μάτια των άλλων δυστυχώς είναι αιτία πολλών δεινών. Συγκρινόμαστε, ετεροπροσδιοριζόμαστε και ανταγωνιζόμαστε ποιος έχει τα πιο επιτυχημένα παιδιά. Κάθε φορά που το παιδί μας έχει μια επιτυχία ερχόμαστε και του λέμε: «δεν ξέρεις πόσο υπερήφανους μας έκανες;». Στην πραγματικότητα εννοούμε: «μας έδωσες μετρήσιμους λόγους για να μπορούμε να υπερηφανευόμαστε στους άλλους».

Ας είμαστε ειλικρινείς. Οι γονείς στη χώρα μας έχουμε απίστευτα απωθημένα με την κοινωνική καταξίωση μέσω των επιτυχιών των παιδιών μας, σε τέτοιο βαθμό που φτάνει να καθορίζει απόλυτα τη σχέση μας με αυτά. Απόδειξη είναι ότι ολόκληρη βαριά βιομηχανία έχει αναπτυχθεί εξαιτίας αυτών των απωθημένων. Είναι η βιομηχανία επιτυχόντων και προσόντων. Πτυχία, διπλώματα, αριστεία, βραβεία, έπαινοι,  γεμίζουν ασφυκτικά τα δωμάτια των παιδιών μας και κρύβουν από τα μάτια μας τα ίδια μας τα παιδιά. Και όλα αυτά για το «τι θα πει ο κόσμος». Και το χειρότερο από όλα είναι ότι στην πραγματικότητα ο κόσμος δεν δίνει δεκάρα. Έχει τα δικά του προβλήματα και απωθημένα να αντιμετωπίσει. Δηλαδή όλο αυτό το κατασκεύασμα της μέσω των παιδιών κοινωνικής αναρρίχησης ουσιαστικά πρόκειται για μια πλάνη, μια φούσκα που υπάρχει μόνο στο δικό μας μυαλό. Το τραγικό λάθος που κάνουμε είναι που αντιμετωπίζουμε την γονεϊκή ικανότητα ως μετρήσιμο μέγεθος που αντικειμενοποιείται από τις επιτυχίες των παιδιών μας ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για κάτι εντελώς υποκειμενικό και άρα μη αξιολογήσιμο. Στο φινάλε, στα μόνα που πέφτει λόγος να μας αξιολογήσουν ως γονείς είναι τα ίδια μας τα παιδιά και εμάς μας ενδιαφέρει μόνο η γνώμη όλων των άλλων.

Όταν τα παιδιά επενδύουν στην ευτυχία τους

Σίγουρα η σχολική και η επαγγελματική επιτυχία είναι συστατικά που μπορούν να βοηθήσουν έναν άνθρωπο να γίνει πιο ευτυχισμένος, αλλά δεν είναι τα μόνα. Υπάρχουν πολλά άλλα που πρέπει να καλλιεργήσει ένα παιδί ώστε αύριο ως ενήλικας να είναι ένας ισορροπημένος, ώριμος, δημιουργικός και εντέλει ευτυχισμένος άνθρωπος. Αυτές τις «άλλες» επενδύσεις ευτυχίας θα αναφέρουμε παρακάτω:

 

1) Να επιτρέπεται στα παιδιά μας να ζήσουν την παιδική τους και την εφηβική τους ηλικία. Σήμερα έχουμε το φαινόμενο του πρόωρου διωγμού των παιδιών από τον παράδεισο της παιδικής τους ηλικίας. Έχουμε την πρόωρη ευθυγράμμιση του παιδιού με τον ενήλικο. Όμως κάθε πράγμα στην ώρα του. Να το πούμε και αλλιώς: πως μπορεί κάποιος «να μεγαλώσει» όταν δεν έχει αφεθεί να υπάρξει ποτέ του μικρός;

2) Να αναγνωρίζουν την εκ διαμέτρου διαφορά μεταξύ της δύναμης και της σκληρότητας. Ότι ο πραγματικά δυνατός άνθρωπος δεν είναι ποτέ σκληρός και ότι εκείνος που είναι σκληρός στην πραγματικότητα είναι αδύναμος. Δηλητηριάζουμε τα παιδιά μας όταν τους λέμε ανοησίες του τύπου: «η ζωή είναι μια μάχη και ο σκληρότερος επιβιώνει».

3) Να μάθουν να βλέπουν την ομορφιά του κόσμου μας ξέροντας ότι υπάρχει και ασκήμια. Ούτε να ζουν στον δικό τους παραμυθένιο κόσμο όπου όλα είναι αγγελικά πλασμένα αλλά ούτε και να τα βλέπουν όλα χάλια. Να μάθουν να χαίρονται τα όμορφα πράγματα και να προσπαθούν να βελτιώσουν ή τουλάχιστον να αντέχουν τα άσκημα.

4) Να κυνηγούν με πάθος τη βελτίωση αλλά να φυλάγονται από της τελειομανίας την παγίδα. Ο στόχος τους να είναι να ξεπεράσουν τον δικό τους εαυτό και όχι να επικρατήσουν έναντι των άλλων λες και η ζωή είναι καμία μονομαχία.

5) Να μάθουν να μην έχουν αδιέξοδα, δηλαδή πως ακόμα και αν αισθανθούν ότι τα πράγματα έχουν ζορίσει να αναζητούν εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης μιας κατάστασης. Να παλεύουν με όλες τους τις δυνάμεις αλλά να μη διστάζουν να ζητούν βοήθεια όταν το πρόβλημα είναι πιο δυνατό από εκείνα. Να ξέρουν ότι το να δηλώσεις αδυναμία και να ζητάς βοήθεια από ανθρώπους που νοιάζονται δεν είναι ντροπή. Ντροπή είναι να ζητάς ελεημοσύνη και χάρες από ανθρώπους που δεν δίνουν δεκάρα για σένα.

6) Να εμπιστεύονται τους άλλους ανθρώπους. Να έχουν μεν τα μάτια τους ανοικτά αλλά χωρίς καχυποψία, προκαταλήψεις, στερεότυπα. Να ξέρουν ότι το να πληγωθούν από σχέσεις είναι μέσα στο παιγνίδι και ο μόνος τρόπος για να ωριμάσουν. Όταν κάποιος είναι κλειστός με τους ανθρώπους πιθανόν αυτό να τον προφυλάσσει από το να πληγωθεί από εκείνους. Όμως δεν συνειδητοποιεί ότι πληγώνει βαθιά τον ίδιο του τον εαυτό. Το αίσθημα της συντροφιάς και της επικοινωνίας είναι το ίδιο απαραίτητο στον άνθρωπο με αυτό της τροφής. Λέμε στα παιδιά πολλές φορές: «πρόσεξε με ποιον σχετίζεσαι γιατί μπορεί να πληγωθείς». Ε λοιπόν λίγος πόνος δεν κάνει κακό και σίγουρα δεν είναι χειρότερο από το να μην εμπιστεύεσαι κανέναν.

7) Να έχουν το θάρρος της γνώμης τους, δηλαδή να μπορούν να διαφωνούν με επιχειρήματα χωρίς να γίνονται επιθετικά ή να προσβάλλουν, να μην είναι πνεύματα αντιλογίας  και να μην διστάζουν να αλλάξουν γνώμη όταν συνειδητοποιούν ότι δεν έχουν δίκιο. Να ακούνε χωρίς να προσπαθούν να διακόψουν τους άλλους και να θεωρούν τον έντονο διάλογο τρόπο επικοινωνίας και όχι επιβολής γνώμης.

8) Να μην παίρνουν πάντα τον εαυτό τους στα σοβαρά, να μπορούν με όπλο το χιούμορ και τον αυτοσαρκασμό να τσαλακώσουν την εικόνα τους. Να γνωρίζουν την διαφορά μεταξύ της σοβαρότητας και της σοβαροφάνειας. Να ξέρουν διαισθητικά ότι μια δόση ελαφρότητας απέναντι στα πράγματα μπορεί να αποδειχτεί σωτήρια απέναντι σε πολλές στραβοτιμονιές της ζωής.

9) Να μπορούν αύριο ως επάγγελμα να κάνουν  αυτό που αγαπούν και να αγαπούν αυτό που κάνουν. Για να βρουν όμως τι αγαπούν πρέπει να είναι διατεθειμένα να δοκιμάσουν διάφορα. Άρα πρέπει να είναι ανοικτά σε νέες προκλήσεις, σε νέα ερεθίσματα και να ψαχθούν πριν καταλήξουν. Να επιλέξουν τελικά να κάνουν αυτό που θα θέλουν με λαχτάρα τα ίδια και όχι αυτό που τους είπαν οι γονείς τους να θέλουν.

10) Να σέβονται το διαφορετικό, τις άλλες πατρίδες, το άλλο φύλο, τις άλλες θρησκείες, το άλλο χρώμα δέρματος, τις άλλες αντιλήψεις και ιδεολογίες, τους άλλες παραδόσεις και πολιτισμούς. Να χαίρονται με πάθος την ποικιλομορφία του κόσμου τούτου.

11) Να επιτρέπουν στον εαυτό τους να κάνουν λάθη και να έχουν αποτυχίες. Να γνωρίζουν ότι μόνο αυτός που ρισκάρει και κάνει λάθη έχει μεγάλες πιθανότητες να πετύχει τους στόχους στη ζωή του ή να μάθει. Βέβαια εδώ τα παιδιά θα βρεθούν απέναντι σε ένα ολόκληρο σύστημα που όχι απλά δεν καλωσορίζει τα λάθη τους αλλά τα τιμωρεί και από πάνω: οι περισσότεροι γονείς και εκπαιδευτικοί αφιερώνουν υπερβολικά μεγάλο μέρος της ενέργειά τους στην εξαφάνιση των λαθών των παιδιών μην επιτρέποντας, πολλές φορές, ούτε καν την εκδήλωσή τους. Όμως με αυτό τον τρόπο τα λάθη αυτά ποτέ δεν διορθώνονται απλά μπαλώνονται όπως-όπως με συνέπεια την επανεμφάνισή τους. Και το χειρότερο είναι η πλήρης απενεργοποίηση ενός σπουδαίου εργαλείου μάθησης όπως είναι τα λάθη των παιδιών.

12) Να καλλιεργούν το πάθος τους για την γνώση, την περιέργειά τους και την φαντασία τους. Δυστυχώς τα παιδιά σήμερα βλέπουν την γνώση χρησιμοθηρικά και με μια μόνο μάλιστα χρήση: να τα βοηθήσει να πάρουν καλό βαθμό ή να έχουν επιτυχία σε εξετάσεις.

13) Να μάθουν να νοιάζονται για άλλους ανθρώπους έξω από τον εαυτό τους. Τα παιδιά βέβαια κοιτάζουν τον κόσμο μέσω ενός εγωκεντρικού πρίσματος. Πρέπει όμως μεγαλώνοντας να καταλάβουν ότι δεν είναι το κέντρο του σύμπαντος αν και η ελληνική οικογένεια δεν βοηθάει προς αυτή την κατεύθυνση αφού είναι ακραία παιδοκεντρική. Αυτού του είδους παντοδυναμία των παιδιών τελικά είναι σίγουρο ότι θα βλάψει τα ίδια. Είναι κρίσιμο να συνειδητοποιήσουν τα παιδιά ότι δεν γίνεται μόνο να παίρνουν αλλά και να δίνουν.

Αντί επιλόγου: Αν η επιτυχία είναι το παν, τότε τα παιδιά που δεν την έχουν δεν αξίζουν τίποτα; 

Ας μην κοροϊδευόμαστε. Οι επιτυχίες των παιδιών είναι το απόλυτο τοτέμ της ελληνικής οικογένειας. Εκεί προσκυνάει, εκεί ελπίζει, εκεί πιστεύει. Μπορεί να νομίζουμε ότι θέλουμε την ευτυχία των παιδιών μας αλλά στην πραγματικότητα αυτό που μας ενδιαφέρει είναι η δική μας, δηλαδή η αυτοεπιβεβαίωσή μας μέσω των επιτυχιών τους. Ας προσέξουμε καλά όμως. Τα παιδιά μας χρειάζονται πολύ περισσότερα πράγματα για να είναι ευτυχισμένα πέρα από την επιτυχία και αν επενδύσουν μόνο σε αυτήν μαθηματικά και αργά ή γρήγορα  θα οδηγηθούν στην ματαίωση. Και ας έχουμε κατά νου ότι πολλά παιδιά πιθανόν να μην έχουν καν επιτυχία, ούτε σχολική, ούτε επαγγελματική. Και μας ακούνε. Και νιώθουν ότι μας απογοήτεψαν και ότι είναι «το απόλυτο τίποτα». Όμως η ζωή δεν είναι πρωταθλητισμός, είναι παιχνίδι όπου όλοι μπορούν να παίξουν με τον δικό τους τρόπο.

_______________________

~ Δημήτρης Τσιριγώτης, Φυσικός

Πηγή:  alfavita.gr

Κατηγορίες:
Και κάτι άλλο...

Η δύναμη του placebo (πλασίμπο), του «εικονικού χαπιού»

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Η ετυμολογία. Placebo είναι μέλλοντας του λατινικού ρήματος placere, που σημαίνει “δίνω ευχαρίστηση ή αρέσω” και έγινε γνωστή στις χώρες της Δύσης από έναν ψαλμό της Βουλγάτα [λατινική μετάφραση της Βίβλου]: placebo Domino in regione vivorum [θα ευχαριστήσω τον Κύριο στο βασίλειο των ζωντανών]

Ο ψαλμός λεγόταν από επαγγελματίες μοιρολογητές που είχαν προσληφθεί από τους αγαπημένους του νεκρού και αμείβονταν αδρά προσποιούμενοι λύπηση. Οι μοιρολογητές ενδιαφέρονταν μόνο για τα λεφτά κι έτσι με τα χρόνια η λέξη placebo απέκτησε αρνητική σημασία υποδηλώνοντας κάτι το ψεύτικο.

Στο ιατρικό λεξιλόγιο εισήλθε περί τα τέλη του 18ου αιώνα, πρώτα στις Ηνωμένες Πολιτείες και μετά στην Βρετανία, και κατέληξε να σημαίνει το εικονικό σκεύασμα που έδινε ο γιατρός στον ασθενή του (όταν δεν είχε κάτι άλλο να προτείνει), όχι για να τον θεραπεύσει αλλά μόνον για να τον ευχαριστήσει και να τον καθησυχάσει. Σταδιακά όμως οι γιατροί θα συνειδητοποιήσουν ότι το πλασέμπο μπορεί να έχει πραγματικά και μετρήσιμα θεραπευτικά αποτελέσματα. (φαινόμενο πλασέμπο)

Τι είναι;

Placebo, ψευδοφάρμακο, εικονικό φάρμακο. Είναι μια ανενεργός ουσία που χορηγείται στον ασθενή για να ικανοποιήσει την απαίτηση του για κάποιο φάρμακο. Ένα μη ειδικό, αδρανές φάρμακο (εικονικό φάρμακο) που χρησιμοποιείται ως μέσο ελέγχου στη δοκιμασία μιας θεραπείας, για την οποία υπάρχει η υπόνοια ότι είναι χρήσιμη για μια συγκεκριμένη νόσο ή κατάσταση. Το εικονικό φάρμακο χορηγείται σε μια ομάδα ασθενών και το φάρμακο που δοκιμάζεται χορηγείται σε μια άλλη όμοια ομάδα. Στην συνέχεια συγκρίνονται τα αποτελέσματα που λαμβάνονται από τις δύο ομάδες. Αν και το εικονικό φάρμακο θεωρείται ότι δεν έχει κάποια ειδική δράση, φαίνεται συχνά ότι η χορήγησή του προκαλεί μια θετική αντίδραση στον ασθενή. Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι υπεύθυνες για το αποτέλεσμα αυτό είναι οι ψυχολογικές επιδράσεις των προσδοκιών του ασθενούς για κάποιο όφελος.

Ιστορικά

Η ιστoρία του placebo ξεκινάει πιθανώς από την Αρχαία Ελλάδα. O μεγάλoς Έλληνας ιατρός των ελληνιστικών χρόνων, o Γαληνός, ήταν o πρώτoς παρασκευαστής φαρμακoτεχνικών μoρφών. O Γαληνός, λoιπόν, παρατήρησε ότι τα φάρμακα πoυ χoρηγoύσε πρoκαλoύσαν ίαση της νόσoυ συχνότερα σε εκείνoυς τoυς ασθενείς πoυ τoν εμπιστεύoνταν, σε σχέση με εκείνoυς πoυ δεν τoν εμπιστεύoνταν. Την παρατήρηση αυτή τoυ Γαληνoύ, φαίνεται ότι τη γνώριζε o Παράκελσoς, o ιδρυτής της Ιατρoχημείας, πoυ τoν 16o αιώνα μ.Χ. έλεγε:

«Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι η θέληση είναι ένα ισχυρό βoήθημα (powerful adjuvant) των φαρμάκων».

Ας προχωρήσουμε όμως γρήγορα στην σύγχρονη εποχή, παραλείποντας πολλά κι ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία, για να μην μακρηγορούμε, φτάνοντας σ έναν ιδιαίτερο σταθμό.

Το πρώτο ιατρικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας που εκδόθηκε σύμφωνα με το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών, απονεμήθηκε το 1796 στον γιατρό Ελάισα Πέρκινς, ο οποίος είχε εφεύρει ένα ζεύγος μεταλλικών ράβδων που, κατά τους ισχυρισμούς του, μπορούσε να εξαλείψει τον πόνο των ασθενών.

Αυτοί οι ελκυστήρες (tractor), όπως τους ονόμασε, δεν εισάγονταν στο σώμα του ασθενούς, απλώς τρίβονταν πάνω από την περιοχή του πόνου για αρκετά λεπτά, περίοδο κατά την οποία «απομάκρυναν το επιβλαβές ηλεκτρικό υγρό που βρίσκεται στη ρίζα του πόνου». Ο Λουίτζι Γκαλβάνι είχε προσφάτως δείξει ότι τα νεύρα των ζωντανών οργανισμών αποκρίνονταν στον «ζωικό ηλεκτρισμό», συνεπώς, οι ελκυστήρες του Πέρκινς βρήκαν τη θέση τους στην ολοένα επεκτεινόμενη μόδα για ιατρική περίθαλψη βασισμένη στις αρχές του ηλεκτρισμού.

Caricature of a quack, treating a patient with Perkins tractors

Ο Πέρκινς ισχυρίστηκε πως οι ελκυστήρες του, πέρα από τις ηλεκτροθεραπευτικές αγωγές για κάθε είδος πόνου, μπορούσαν επίσης να αντιμετωπίσουν τους ρευματισμούς, την ουρική αρθρίτιδα, το μούδιασμα και τη μυϊκή υποτονία. Σύντομα καυχιόταν για τους 5.000 ικανοποιημένους ασθενείς του και η φήμη του ενισχύθηκε από αρκετές ιατρικές σχολές και επωνύμους, όπως ο Τζορτζ Ουάσινγκτον, ο οποίος μάλιστα είχε αγοράσει ένα ζευγάρι ελκυστήρων. Η ιδέα έφτασε αργότερα στην Ευρώπη όταν ο γιος του Πέρκινς, Μπέντζαμιν, μετανάστευσε στο Λονδίνο, όπου δημοσίευσε ένα βιβλίο με τίτλο Η επίδραση των μεταλλικών ελκυστήρων στο ανθρώπινο σώμα. Τόσο ο πατέρας όσο και ο γιος, πλούτισαν από τις συσκευές τους – πέρα από το υψηλό κόστος των συνεδριών θεραπείας με ελκυστήρες, πουλούσαν επίσης ελκυστήρες σε άλλους γιατρούς για 5 γκινέες τον καθένα. Υποστήριζαν ότι οι ελκυστήρες ήταν τόσο ακριβοί επειδή για την κατασκευή τους χρησιμοποιούσαν ένα εξωτικό μεταλλικό κράμα, το οποίο υποτίθεται ότι είχε κεντρική σημασία για τη θεραπευτική ικανότητα της συσκευής.

Ωστόσο, ένας συνταξιοδοτημένος Βρετανός γιατρός, ο Τζον Χειγκαρθ, διατηρούσε επιφυλάξεις σχετικά με τις θαυμαστές δυνάμεις του ελκυστήρα. Ο Χέιγκαρθ ζούσε στο Μπαθ, θέρετρο στο οποίο κατέφευγαν τότε μέλη της αριστοκρατίας για να αναρρώσουν, και άκουγε συνεχώς για θεραπείες που αποδίδονταν στους εξαιρετικά δημοφιλείς ελκυστήρες του Πέρκινς. Αποδεχόταν πως οι, ασθενείς που χρησιμοποιούσαν τους ελκυστήρες του Πέρκινς αισθάνονταν όντως καλύτερα, αλλά ισχυρίστηκε ότι οι συσκευές ήταν μια απάτη και ότι ουσιαστικά επιδρούσαν στον νου και όχι στο σώμα. Με άλλα λόγια, υποστήριζε πως οι εύπιστοι ασθενείς έπειθαν απλώς τον εαυτό τους ότι αισθάνονταν καλύτερα, επειδή πίστευαν αρκετά στους πολυδιαφημισμένους και πανάκριβους ελκυστήρες του Πέρκινς. Για να ελέγξει τη θεωρία του, έκανε μια πρόταση σε μια επιστολή προς έναν συνάδελφό του:

Άσε τα πλεονεκτήματα τους να διερευνηθούν αμερόληπτα, ώστε να υποστηριχτεί η φήμη τους αν είναι καλά θεμελιωμένη, ή να διορθωθεί η κοινή γνώμη, αν απλώς στηρίζονται σε μια πλάνη… Προετοίμασε ένα ζεύγος ψευδών Ελκυστήρων, πανομοιότυπων με τους πραγματικούς. Το μυστικό να κρατηθεί απαράβατο, όχι μόνο από τον ασθενή, αλλά επίσης και από οποιονδήποτε άλλον. Να υποβάλεις σε αμερόληπτο έλεγχο την αποτελεσματικότητά τους και άσε τις αναφορές των επιδράσεων των πραγματικών και των ψευδών ελκυστήρων να δοθούν εξ ολοκλήρου με τα λόγια των ασθενών.

Ο εγκέφαλος μπορεί να μάθει να συνδέει τη λήψη ενός χαπιού με την ανακούφιση και να παράγει τις ίδιες χημικές ουσίες του εγκεφάλου όταν το φάρμακο αντικατασταθεί από ένα εικονικό φάρμακο.

Η ανακάλυψη ότι τα placebo μπορούν να έχουν πραγματικό αποτέλεσμα έγινε από τον Henry Beecher, έναν αναισθησιολόγο του αμερικανικού στρατού. Ο Beecher ανακάλυψε τη δύναμη του placebo στη διάρκεια του 2ου παγκόσμιου πολέμου, όπου πολλές φορές η ιατρική μονάδα του ξέμενε από μορφίνη, μια ουσία που ανακουφίζει από τον πόνο.

Σε μια περίπτωση όπου ενας στρατιώτης σφάδαζε από τα τραύματά του αλλά δεν υπήρχε μορφίνη να του χορηγηθεί, ο Beecher είδε προς έκπληξή του μια νοσοκόμα να του κάνει ένεση με αλατόνερο.  Αυτό δεν ήταν ασυνήθιστη πρακτική ειδικά στη Βρετανία την δεκαετία του 1930. Όταν οι ασθενείς ανησυχούσαν τη νύχτα, οι νοσοκόμες τους έκαναν ενέσεις με αλατόνερο για να τους ηρεμήσουν.  Η έκπληξή του Beecher έγινε ακόμα μεγαλύτερη όταν είδε ότι ο στρατιώτης ηρέμησε σαν να είχε πάρει μορφίνη και τελικά εγχειρίστηκε νιώθοντας μια μέτρια ενόχληση.

Εντυπωσιάστηκε με το περιστατικό και όταν τελείωσε ο πόλεμος συγκέντρωσε μια ιατρική ομάδα στο πανεπιστήμιο του Harvard για να μελετήσει το φαινόμενο. Τo αποτέλεσμα της έρευνας ήταν ένα φημισμένο άρθρο με τίτλο «Το παντοδύναμο Placebo» που δημοσιεύτηκε το 1955.  Ο Beecher και οι συνεργάτες του επιθεώρησαν 15 μελέτες και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το 35% των ασθενών μπορεί να αντιδράσει θετικά στα placebo (σήμερα είναι γνωστό ότι όλοι οι άνθρωποι μπορούν να αντιδράσουν θετικά, αρκεί να βρεθούν στις κατάλληλες συνθήκες).

Η δημοσίευση του Beecher συνέβαλε σε μια μεγάλη αλλαγή που έγινε στη διεξαγωγή των κλινικών ερευνών: όταν τεστάρεται oποιοδήποτε νέο φάρμακο πρέπει οπωσδήποτε να συγκριθεί με ένα placebo.  Οι ιατρικοί ερευνητές δίνουν σε μια ομάδα ασθενών το υπό δοκιμή φάρμακο και σε μια άλλη ομάδα ένα placebo. To φάρμακο θα εγκριθεί μόνο αν έχει αρκετά καλύτερα αποτέλεσμα από το placebo.  Με αυτόν τον τρόπο, η Ιατρική επιστήμη παραδέχτηκε πρακτικά τη δύναμη του placebo ωστόσο μόνο μετά το 1990 καταβλήθηκαν σοβαρές προσπάθειες να εξηγήσουν το φαινόμενο.

H δύναμη της υποβολής

Το 1993, ο ογκολόγος Robert Buckman καθηγητής στο University of Toronto και ο συνεργάτης του Karl Sabbagh δημοσίευσαν το βιβλίο τους «Μαγεία ή Ιατρική;», στο οποίο υποστήριξαν ότι η θεραπεία ενός φαρμάκου μπορεί να οφείλεται, όχι σ’ αυτή καθε αυτή την φαρμακευτική ουσία, αλλά στις προσδοκίες του ασθενούς.

Ο Buckman είχε κάνει ένα εντυπωσιακό πείραμα. Αρκετές γυναίκες κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης πάσχουν από ζαλάδες και τάση για εμετό. Έδωσε σε μια ομάδα εγκύων γυναικών ένα φάρμακο λέγοντάς τους ότι ήταν αντι-εμετικό και θα μείωνε τα συμπτώματά τους.

Πράγματι, παίρνοντας το φάρμακο, οι γυναίκες άρχισαν να νιώθουν λιγότερες ζαλάδες και οι εμετοί τους μειώθηκαν. Όμως στην πραγματικότητα το φάρμακο δεν ήταν αντι-εμετικό αλλά εμετικό. Η φαρμακευτική ουσία εκπλήρωσε τις θετικές προσδοκίες που είχαν δημιουργηθεί στο μυαλό των γυναικών, έστω κι αν το φάρμακο είχε στην πραγματικότητα αντίθετη δράση.

Το 1994, ο αμερικανός χειρουργός Bruce Moseley είχε στο πρόγραμμά του 10 εγχειρήσεις για να ανακουφίσει τον πόνο στα γόνατα των ασθενών του που έπασχαν από αρθρίτιδα. Οι ασθενείς ήταν μεσόκοποι άνδρες, πρώην στρατιωτικοί που δεν ήθελαν με κανένα τρόπο να καθηλωθούν σε αναπηρική πολυθρόνα.  Όλοι αναισθητοποιήθηκαν αλλά πραγματική εγχείριση έγινε μόνο στους πέντε από τους 10. Στους άλλους πέντε, ο Moseley χτύπησε με ένα χειρουργικό ξέστρο μερικές φορές τα γόνατά τους έτσι ώστε να υπάρξει τομή και να δημιουργηθεί ουλή, αλλά έκανε μόνο αυτό.

Μετά από έξι μήνες όλοι οι ασθενείς ανέφεραν ότι πονούσαν λιγότερο και κανείς δεν ήταν δυσαρεστημένος με την εγχείριση. Η placebo εγχείριση λειτούργησε σαν να ήταν πραγματική και ο Moseley αποφάσισε να κάνει μια μεγαλύτερη μελέτη στην οποία συμμετείχαν 165 άτομα.  Το αποτέλεσμα της μεγαλύτερης μελέτης δημοσιεύτηκε το 2002 και έδειξε ότι οι εγχειρήσεις στα γόνατα των ασθενών που έπασχαν από αρθρίτιδα είχαν το ίδιο αποτέλεσμα με τις placebo εγχειρήσεις.  Tο πείραμα κρίθηκε τόσο σημαντικό που ορισμένοι πρότειναν ότι οι πραγματικές εγχειρήσεις πρέπει να συγκρίνονται με εικονικές εγχειρίσεις πριν αποφασιστεί ότι έχουν όφελος για τον ασθενή, όπως συμβαίνει με τα φάρμακα.

Η δυνατότητα του εικονικού φαρμάκου να προκαλεί παρενέργειες ονομάζεται nocebo που στα λατινικά σημαίνει «θα δυσαρεστήσω».  Το nocebo είναι ο κακός δίδυμος αδελφός του placebo και εισήχθη ως όρος στη βιβλιογραφία το 1961 από έναν ερευνητή ονόματι Walter Κennedy ο οποίος είπε ότι το αποτέλεσμα της θεραπείας βρίσκεται περισσότερο στο μυαλό του ασθενούς παρά στο φάρμακο.

Σήμερα είναι σαφές ότι το αποτέλεσμα της θεραπείας συνδέεται ως ένα βαθμό με την εμπιστοσύνη που εμπνέει ο γιατρός στον ασθενή. Αν ο γιατρός διαβεβαιώσει με πειστικό τρόπο τον ασθενή ότι αυτό που του δίνει θα τον κάνει καλά, αυξάνονται οι πιθανότητες ενός θετικού αποτελέσματος.

Έτσι, αν το φαινόμενο πλασέμπο στους ανθρώπους είναι επίσης μια εξαρτημένη απόκριση, τότε η αποτελεσματικότητά του θα μπορούσε να εξηγηθεί από το γεγονός ότι ο ασθενής απλώς συσχετίζει τη βελτίωση της υγείας του με τη θέα, λόγου χάρη, του γιατρού, ή με τη λήψη ενός χαπιού. Εξάλλου, ήδη από τα παιδικά μας χρόνια αισθανόμαστε συνήθως καλύτερα μετά από μια επίσκεψη στον γιατρό, ή όταν πάρουμε ένα χάπι. Αν, λοιπόν, ένας γιατρός συνταγογραφήσει ένα χάπι που δεν περιέχει κανένα ενεργό συστατικό —το αποκαλούμενο χάπι ζάχαρης— τότε ο ασθενής μπορεί και πάλι να βιώσει κάποια οφέλη, λόγω εξαρτημένης απόκρισης.

Μια άλλη εξήγηση για το φαινόμενο πλασέμπο, ονομάζεται θεωρία προσδοκίας. Σύμφωνα με αυτήν, αν αναμένουμε να ωφεληθούμε από μια θεραπεία, τότε μάλλον τελικά θα ωφεληθούμε. Ενώ η εξαρτημένη απόκριση προκαλεί το φαινόμενο πλασέμπο μέσω του ασυνείδητου νου, η θεωρία προσδοκίας υποβάλλει την ιδέα ότι και ο συνειδητός νους μας μπορεί να παίζει, επίσης, ρόλο. Η θεωρία, αν και στηρίζεται σε πλήθος δεδομένων από πολλές ερευνητικές πηγές, δεν έχει γίνει ακόμη πλήρως κατανοητή. Ενδεχομένως, οι προσδοκίες μας αλληλεπιδρούν με κάποιον τρόπο με την αποκαλούμενη αντίδραση οξείας φάσης (acute phase repo use) που εκδηλώνει το σώμα μας.

Το 1998, μια άλλη μελέτη για τα placebo ήταν για πολλούς πραγματικά σοκαριστική. Ο καθηγητής ψυχολογίας Irving Kirsch και ο συνάδελφός του Guy Sapirstein συγκέντρωσαν 19 μελέτες που είχαν γίνει για τα αντικαταθλιπτικά χάπια και αναλύοντας τα στοιχεία κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αποτελεσματικότητά τους οφειλόταν κατά 75% στην επίδραση που έχει το placebo. Το συμπέρασμα προκάλεσε διαμάχες καθώς έθιγε τα συμφέροντα των φαρμακευτικών εταιρειών αλλά το 2002 ο Kirsch επανήλθε με μια μεγαλύτερη ανάλυση που αυτή τη φορά περιελάμβανε 47 μελέτες για έξι αντικαταθλιπτικά χάπια νέας γενιάς.

Το συμπέρασμα ήταν και πάλι το ίδιο. Ο Kirsch βρήκε ότι το Prozac και τα ξαδέρφια του οφείλουν την αποτελεσματικότητά τους κατά 80% στην ενέργεια του placebo και δήλωσε ότι τα αγαπημένα χάπια των Αμερικανών «ίσως δεν έχουν κανένα απολύτως φαρμακευτικό αποτέλεσμα».

Αυτές οι μελέτες, αλλά και άλλες, δείχνουν ότι η προσδοκία είναι μια σύνθετη πνευματική δραστηριότητα που έχει επίδραση στο αποτέλεσμα της θεραπείας. Φαίνεται ότι οι αισιόδοξοι ασθενείς τα πάνε καλύτερα από τους απαισιόδοξους, έστω κι αν η θεραπεία είναι ακριβώς η ίδια.  Το πιο περίεργο απ’ όλα είναι ότι τα placebo μπορεί να έχουν και παρενέργειες, όπως συμβαίνει και με τα πραγματικά φάρμακα.

Η αντίδραση οξείας φάσης αναφέρεται σε ένα εύρος σωματικών αντιδράσεων, όπως ο πόνος, το οίδημα, ο πυρετός, ο λήθαργο», και η απώλεια όρεξης. Με λίγα λόγια, η αντίδραση οξείας φάσης είναι ένας όρος-ομπρέλα που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τους έκτακτους και έμφυτους μηχανισμούς άμυνας του σώματος μετά από έναν τραυματισμό ή μια λοίμωξη. Νιώθουμε πόνο επειδή το σώμα μας μάς λέει ότι έχουμε υποστεί τραυματισμό και πρέπει να προστατέψουμε και να περιθάλψουμε το τραυματισμένο σημείο. Ευεργετικά λειτουργεί, επίσης, η εμπειρία του οιδήματος, επειδή υποδηλώνει αυξημένη ροή αίματος στην τραυματισμένη περιοχή, η οποία επιταχύνει τη θεραπεία. Η αυξημένη θερμοκρασία σώματος που εκφράζεται με τον πυρετό, βοηθά στην εξόντωση των εισβολέων-βακτηρίων και δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για τα κύτταρα του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Παρομοίως, ο λήθαργος επιταχύνει την ανάρρωση προσφέροντάς μας την ακρως απαραίτητη ανάπαυση, ενώ η απώλεια όρεξης οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη ξεκούραση καταστέλλοντας την ανάγκη για αναζήτηση τροφής. Αξίζει να σημειώσουμε ότι το φαινόμενο πλασέμπο αποδεικνύεται ιδιαιτέρως αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση προβλημάτων όπως ο πόνος, το οίδημα, ο πυρετός, ο λήθαργος και η απώλεια όρεξης, επομένως, ίσως εν μέρει οφείλεται or μια έμφυτη ικανότητα να μπλοκάρει την αντίδραση οξείας φάσης, πιθανώς με τη δύναμη της προσδοκίας.

Συνεπώς, το φαινόμενο πλασέμπο σχετίζεται είτε με την εξαρτημένη απόκριση, είτε με την προσδοκία, ή και με τα δύο ίσως, μάλιστα, υπάρχουν και άλλοι, πιο σημαντικοί μηχανισμοί, που δεν έχουν ακόμη ταυτοποιηθεί ή εκτιμηθεί πλήρως. Κι ενώ οι επιστήμονες εργάζονται για να θεμελιώσουν επιστημονικά το φαινόμενο πλασέμπο, έχουν ήδη καταφέρει, στηριζόμενοι στο αρχικό έργο του Χέιγκαρθ, να εξακριβώσουν πώς μπορούν να το μεγιστοποιήσουν.

Το φαινόμενο placebo δεν είναι κάποιος μυστήριος μηχανισμός που θεραπεύει, αλλά ένα περίπλοκο πλέγμα ψυχολογικών μηχανισμών που αναπτύσσονται γύρω από μια ιατρική θεραπεία, είτε αυτή βασίζεται σε φαρμακευτικά προϊόντα που λειτουργούν, είτε βασίζεται σε αδρανείς ουσίες ή διαδικασίες. Ενώ το placebo μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να δράσει θεραπευτικά, σε άλλες περιπτώσεις αυτό που συμβαίνει είναι ότι αλλάζει τη συναισθηματική προσέγγιση του ασθενούς, ας πούμε προς τον πόνο. Δεν είναι ότι ο πόνος παύει να υφίσταται,. Εκείνο που αλλάζει είναι η πρόσληψή του, η οποία γίνεται ηπιότερη.

Πόσο στα σοβαρά, όμως, μπορούμε να πάρουμε το placebo effect; Μπορεί να υπάρξει βελτίωση του ασθενούς με μόνη την προσδοκία ότι θα θεραπευτεί από κάποιο φάρμακο, για το οποίο όμως δεν γνωρίζει ότι είναι τζούφιο;

Εδώ οι απόψεις διίστανται, διότι η αποτίμηση της κατάστασης του ασθενούς βασίζεται εν πολλοίς σε υποκειμενικές εκτιμήσεις, κυρίως του ασθενούς του ίδιου. Σε αυτές τις περιπτώσεις το placebo δείχνει να δουλεύει, ενώ όπου η κατάσταση του ασθενούς αποτιμάται με αντικειμενικές εργαστηριακές μεθόδους, δεν σημειώνεται καμιά διαφορά. Τα placebos δεν λειτουργούν σε ασθενείς που κοιμούνται ή είναι αναίσθητοι, και δεν φέρνουν μεταβολή στην αρτηριακή πίεση, στην περιεκτικότητα του αίματος σε ζάχαρο, χοληστερίνη κ.λ.π. Έχουν αποτέλεσμα μόνο σε συμπτώματα που δεν μπορούν να αξιολογηθούν μετρώντας τα, όπως πονοκέφαλος, δυσφορία, κατάθλιψη, φαγούρα κ.λ.π.

Ξέρουμε, για παράδειγμα, ότι ένα φάρμακο που χορηγείται με ένεση ασκεί ισχυρότερη εικονική επίδραση απ ό,τι το ίδιο φάρμακο όταν λαμβάνεται υπό μορφή χαπιού, και πως η λήψη δύο χαπιών προκαλεί ισχυρότερη εικονική επίδραση από τη λήψη ενός μόνο χαπιού. Αυτό που ίσως εκπλήσσει είναι ότι η λήψη χαπιών πράσινου χρώματος προκαλεί ισχυρότερο φαινόμενο πλασέμπο στην ανακούφιση του άγχους, ενώ τα κίτρινα χάπια αποδεικνύονται αποτελεσματικότερα στην κατάθλιψη. Επιπλέον, το φαινόμενο πλασέμπο που οφείλεται σε χάπι ενισχύεται αν το χάπι χορηγείται από γιατρό που φοράει τ-σερτ, ενώ είναι λιγότερο ισχυρό αν χορηγείται από νοσηλεύτρια. Τα μεγαλύτερα δισκία προκαλούν ισχυρότερο φαινόμενο από τα μικρά. .. αλλά όχι από τα πάρα πολύ μικρά. Και, διόλου παράξενο, τα δισκία σε όμορφες συσκευασίες προκαλούν ισχυρότερο φαινόμενο πλασέμπο από τις απλές συσκευασίες.

Φυσικά, όλες οι παραπάνω παρατηρήσεις αναφέρονται στον μέσο ασθενή, επειδή το πραγματικό φαινόμενο πλασέμπο για έναν συγκεκριμένο ασθενή εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τις πεποιθήσεις και τις προσωπικές εμπειρίες του ατόμου. Αυτή η διαφοροποίηση του φαινομένου από ασθενή σε ασθενή και η δυνητικά ισχυρή επίδρασή του στην ανάρρωση, συνεπάγεται ότι το φαινόμενο μπορεί να λειτουργήσει εντελώς παραπλανητικά ως προς την εκτίμηση για την πραγματική αποτελεσματικότητα μιας θεραπείας. Ουσιαστικά, το φαινόμενο πλασέμπο είναι τόσο απρόβλεπτο ώστε εύκολα θα μπορούσε να διαστρεβλώσει τα αποτελέσματα μιας κλινικής δοκιμής. Επομένως, για να ελεγχθεί η πραγματική αξία του βελονισμού (και των φαρμάκων, γενικότερα), οι ερευνητές έπρεπε να λάβουν με κάποιον τρόπο υπόψη τους την ασταθή, ανώμαλη και ορισμένες φορές ισχυρή επίδραση του φαινομένου πλασέμπο. Και μάλλον θα το καταφέρουν, αν αναπτύξουν μια σχεδόν αλάνθαστη μορφή της κλινικής δοκιμής.

Πηγή: antikleidi.com

Κατηγορίες:
Και κάτι άλλο...

Ουμπέρτο Έκο – Η απώλεια της ιδιωτικότητας

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Το πρώτο πράγμα που τέθηκε σε κρίση από την παγκοσμιοποίηση των επικοινωνιών μέσω του Ίντερνετ, είναι η έννοια των συνόρων. Η έννοια των συνόρων είναι αρχαία όσο και το ανθρώπινο είδος, ή μάλλον, όσο όλα τα ζωικά είδη.

Η ηθολογία μας διδάσκει ότι κάθε ζώο αναγνωρίζει γύρω από το ίδιο και τα όμοιά του μια σφαίρα σεβασμού, μια περιοχή μέσα στην οποία αισθάνεται ασφαλές και θεωρεί αντίπαλο όποιον διασχίσει αυτό το όριο. Η πολιτισμική ανθρωπολογία μας έδειξε ότι αυτή η προστατευτική σφαίρα ποικίλλει ανάλογα με τους πολιτισμούς, και για ορισμένους λαούς μια εγγύτητα του συνομιλητή που άλλοι λαοί θεωρούν έκφραση εμπιστοσύνη, θεωρείται εισβολή και επιθετικότητα.

Σε ανθρώπινο επίπεδο, αυτή η ζώνη προστασίας εκτείνεται από το άτομο στην κοινότητα. Τα όρια -των πόλεων, της  περιοχής, του βασιλείου- θεωρούνταν ανέκαθεν μια συλλογική διεύρυνση των ατομικών σφαιρών προστασίας Ας αναλογιστούμε πόσο ο λατινικός τρόπος σκέψης επέμενε στην έννοια των συνόρων, σε σημείο μάλιστα ώστε να βασίσει τον μύθο της ίδρυσης του σε μια τέτοια παραβίαση της  περιοχής: ο Ρωμύλος χαράζει κάποια όρια και σκοτώνει τον αδερφό του, επειδή δεν τα σεβάστηκε.

Ο Ιούλιος Καίσαρ, διασχίζοντας τον Ρουβίκωνα, αντιμετωπίζει την ίδια αγωνία που ίσως  ένιωσε ο Ρώμος πριν καταπατήσει το όριο που είχε χαράξει ο αδερφός του. Ξέρει ότι διασχίζοντας εκείνο το ποτάμι, εισβάλλει ένοπλα σε ρωμαϊκή περιοχή. Το αν μετά θα κατευθυνθεί προς το Ρίμινι, όπως κάνει στην αρχή ή θα βαδίσει προς τη Ρώμη, είναι άσχετο: η ιεροσυλία διαπράττεται τη στιγμή που διασχίζει τα σύνορα και είναι αμετάκλητη. Ο κύβος ερρίφθη.

Οι Έλληνες ήξεραν τα όρια της πόλεως και αυτά τα όρια χαράσσονταν από τη χρήση της  ίδιας γλώσσας – ή των διάφορων διαλέκτων της. Οι βάρβαροι άρχιζαν εκεί όπου δεν μιλιούνταν πια τα ελληνικά.

Μερικές φορές, η έννοια των (πολιτικών) συνόρων ήταν τόσο επίμονη ώστε να προκαλεί την ανέγερση ενός τείχους μέσα στην ίδια πόλη, προκειμένου να καθοριστεί ποιος ήταν από δω και ποιος από κει. Και, τουλάχιστον για τους Ανατολικογερμανούς, το να περάσουν τα σύνορα τους εξέθετε στην ίδια τιμωρία που βρήκε και ο μυθικός Ρώμος. Το παράδειγμα του Ανατολικού Βερολίνου μάς λέει στην ουσία κάτι που στην πραγματικότητα αφορά κάθε σύνορο. Το σύνορο όχι μόνο προστατεύει την κοινότητα από μια επίθεση ξένων, αλλά και από το βλέμμα τους. Τα τείχη και το γλωσσικό φράγμα μπορούν να χρησιμεύσουν σε ένα δεσποτικό καθεστώς για να κρατήσει τους υπηκόους του σε άγνοια γύρω απ’ τα όσα συμβαίνουν αλλού, αλλά εν γένει εγγυώνται στους πολίτες ότι οι πιθανοί εισβολείς δεν έχουν πληροφορίες για τα ήθη, για τα πλούτη, για τις εφευρέσεις, για τα συστήματα καλλιέργειάς τους. Το μεγάλο σινικό τείχος δεν προστάτευε μόνο τους υπηκόους του Βασιλείου του Ουρανού από τις εισβολές, αλλά διασφάλιζε και το μυστικό της παραγωγής του μεταξιού.

 

Αντίστροφα, οι υπήκοοι ανέκαθεν πλήρωναν αυτή την κοινωνική μυστικοπάθεια αποδεχόμενοι την απώλεια της ιδιωτικής τους μυστικοπάθειας. Διαφόρου τύπου ανακρίσεις, κοσμικές ή Θρησκευτικές, είχαν δικαίωμα να παρακολουθούν τη συμπεριφορά και συχνά μάλιστα τις σκέψεις των υπηκόων, και ας μην μιλήσουμε για τους τελωνειακούς και φορολογικούς νόμους μέσω των οποίων θεωρούνταν πάντα σωστό ο ιδιωτικός πλούτος των πολιτών να είναι γνωστός στο κράτος.

Με το Ίντερνετ η ίδια η έννοια του εθνικού κράτους μπαίνει σιγά σιγά σε κρίση. Το Ίντερνετ δεν είναι απλώς το μέσον που επιτρέπει να δημιουργηθούν διεθνείς και πολύγλωσσες chat lines. Σήμερα, μια πόλη της Πομερανίας μπορεί να αδελφοποιηθεί με ένα κέντρο της Εστρεμαδούρα, βρίσκοντας on line κοινά ενδιαφέροντα και εμπορικές συναλλαγές πέρα από τις εθνικές οδούς που ακόμα διασχίζουν σύνορα. Σήμερα, μέσα στα ακατάπαυστα κύματα των μεταναστών, είναι όλο και πιο εύκολο για μια μουσουλμανική κοινότητα της Ρώμης να συνδεθεί με μια μουσουλμανική κοινότητα του Βερολίνου.

Ωστόσο, αυτή η πτώση των συνόρων προκάλεσε δύο αντίθετα φαινόμενα. Από τη μια, δεν υπάρχει πια εθνική κοινότητα που να μπορεί να εμποδίσει τους πολίτες της να γνωρίσουν αυτό που συμβαίνει σε άλλες χώρες και σύντομα θα είναι αδύνατο να εμποδίσεις τον πολίτη οποιοσδήποτε δικτατορίας να μαθαίνει σε πραγματικό χρόνο αυτό που συμβαίνει αλλού. Από την άλλη, η αυστηρή παρακολούθηση που ασκούν τα κράτη στις δραστηριότητες των πολιτών πέρασε σε άλλα κέντρα εξουσίας που είναι τεχνολογικά σε θέση (αν και όχι πάντα νόμιμα) να γνωρίζουν σε ποιον γράψαμε, τι αγοράσαμε, ποια ταξίδια κάναμε, ποιες είναι οι εγκυκλοπαιδικές παραξενιές μας και ακόμα και οι σεξουαλικές προτιμήσεις μας.

Ακόμα και ο δύστυχος παιδεραστής του παλιού καιρού που προσπαθούσε, μες στον κλειστό κύκλο του χωριού του, να κρατήσει κρυφό το νοσηρό πάθος του, σήμερα ενθαρρύνεται να γίνει ακόμα και επιδειξίας, εκθέτοντας επικίνδυνα on line το επαίσχυντο μυστικό του. Το μεγάλο πρόβλημα του πολίτη που διαφυλάττει ζηλότυπα την ιδιωτική ζωή του, δεν είναι το να προφυλαχτεί από τους hackers, που δεν είναι περισσότεροι ή πιο επικίνδυνοι από τους παλιούς ληστές των δρόμων που λήστευαν κάποτε τους εμπόρους, αλλά από τα cookies και απ’ όλα τ’ άλλα τεχνολογικά θαύματα που επιτρέπουν τη συλλογή πληροφοριών για το άτομό μας.

Μια πρόσφατη τηλεοπτική εκπομπή πείθει το παγκόσμιο κοινό ότι η κατάσταση του Μεγάλου Αδελφού έγκειται στο ν’ αποφασίσουν (με μια ελεύθερη, αν και αξιοθρήνητη, πράξη βούλησης) ορισμένα άτομα να αφήσουν τα ευτυχισμένα να κατασκοπεύουν πλήθη να τους παρακολουθούν. Αλλ’ αυτός δεν είναι ο Μεγάλος Αδελφός για τον οποίο μιλούσε ο Όργουελ. Ο Μεγάλος Αδελφός του Όργουελ μπαίνει σε λειτουργία από μια στενή νομενκλατούρα που κατασκοπεύει κάθε ατομική πράξη κάθε μέλους του πλήθους, ενάντια στις επιθυμίες όλων. Ο Μεγάλος Αδελφός του Όργουελ δεν είναι η τηλεόραση, όπου εκατομμύρια ηδονοβλεψίες κοιτάζουν ένα μόνο επιδειξία. Είναι το Πανόπτικον του Μπένθαμ, όπου πλήθος φρουροί παρατηρούν, απαρατήρητοι και αόρατοι, έναν και μόνο καταδικασμένο.

Αλλ’ αν στο μυθιστόρημα του Όργουελ ο Μεγάλος Αδελφός ήταν μια αλληγορία για τον Πατερούλη Στάλιν, σήμερα ο Μεγάλος Αδελφός που μας παρατηρεί δεν έχει πρόσωπο και δεν είναι ένας, είναι το σύνολο της παγκόσμιας οικονομίας. Όπως και η Εξουσία του Φουκό, δεν είναι μια αναγνωρίσιμη οντότητα, αλλά είναι το σύνολο μιας σειράς κέντρων που δέχονται το παιχνίδι και αλληλοϋποστηρίζονται, σε σημείο ώστε, όποιος κατασκοπεύει από ένα κέντρο εξουσίας τους άλλους να ψωνίζουν σ’ ένα σούπερ μάρκετ, θα κατασκοπευτεί με τη σειρά του όταν θα πληρώνει το ξενοδοχείο με την πιστωτική του κάρτα. Όταν η Εξουσία δεν έχει πια πρόσωπο, γίνεται ανίκητη. Ή τουλάχιστον, είναι δύσκολο να την ελέγξεις.

***

Umberto Eco – Με το βήμα του κάβουρα – Θερμοί πόλεμοι και λαϊκισμός των ΜΜΕ . Μετάφραση: Έφη Καλλιφατίδη .Ελληνικά Γράμματα, 2006

Πηγή: antikleidi.com

Κατηγορίες:
Και κάτι άλλο...

Οι… «ηρωικές» αποφάσεις της Πρωτοχρονιάς

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Για μια ακόμη χρονιά, με το ξεκίνημα του νέου έτους, αμέτρητοι άνθρωποι παίρνουν «ηρωικές» αποφάσεις ότι επιτέλους αυτή τη φορά θα κάνουν αυτό που πρέπει να κάνουν: να χάσουν κιλά, να τρώνε πιο υγιεινά, να πληρώσουν τα χρέη τους και να βάλουν χρήματα στην άκρη, να σταματήσουν το κάπνισμα και τόσα άλλα, ων ουκ έστι αριθμός. Το αν θα τηρήσουν τις υποσχέσεις στον εαυτό τους, αυτό είναι άλλο θέμα!

Μια νέα δειγματοληπτική έρευνα που έγινε από το Κολλέγιο Μάριστ της Νέας Υόρκης το 2018, αποκάλυψε ότι σχεδόν οι μισοί άνθρωποι (το 44%) είχαν ήδη πάρει ή σχεδίαζαν να πάρουν κάποια σημαντική απόφαση στην προσωπική ζωή τους κατά την παραμονή του νέου έτους.

Οι δύο συχνότερες αποφάσεις είναι «να γίνω καλύτερος άνθρωπος» (12%) και «να χάσω βάρος» (10%). Ακολουθούν (με 9% η κάθε μία) οι αποφάσεις «να τρώω πιο υγιεινά», «να ασκούμαι περισσότερο» και «να βρω κάποια καλύτερη δουλειά».

Ίσως όσοι σχεδιάζουν τρόπους για να αλλάξουν τη ζωή τους να μη το γνωρίζουν, αλλά οι σκέψεις τους εντάσσονται σε μια μακραίωνη ιστορική παράδοση, καθώς ήδη προ χιλιάδων ετών οι άνθρωποι υπόσχονταν -συνήθως φωναχτά- στους εαυτούς τους και στους γύρω τους διάφορα πράγματα με την αρχή κάθε νέας χρονιάς, όπως την αφοσίωσή τους στο βασιλιά, την πίστη τους στους θεούς ή το σεβασμό τους στους νόμους.

Στη σύγχρονη πιο ατομικιστική εποχή οι περισσότεροι άνθρωποι παίρνουν αποφάσεις που αφορούν την αυτοβελτίωσή τους. Μελέτες έχουν δείξει όμως ότι λιγότερο από ένας στους δέκα ανθρώπους (8%) καταφέρνει να τηρήσει τις υποσχέσεις στον εαυτό του για περισσότερους από λίγους μήνες.

Οι ψυχολόγοι γνωρίζουν πολύ καλά πόσο εύκολα οι άνθρωποι επιστρέφουν στις παλιές κακές συνήθειές τους. Όσο πιο φιλόδοξη είναι μια απόφαση, τόσο δυσκολότερο είναι να τηρηθεί, γι’ αυτό οι ειδικοί συμβουλεύουν τους ανθρώπους να θέτουν ρεαλιστικούς και άρα πιο επιτεύξιμους στόχους στην αρχή κάθε χρονιάς. Κι ακόμη, να εστιάζουν σε ένα μόνο πράγμα που θέλουν να αλλάξουν και όχι σε πολλά μαζί, γιατί τότε αυξάνει ο κίνδυνος ο εαυτός τους να τους προδώσει.

Δύο άλλες συμβουλές των ψυχολόγων είναι να ανακοινώνει κανείς την απόφασή τους σε άλλους (π.χ. συγγενείς ή φίλους) και να βρίσκει παρέα για συμπαράσταση στην αλλαγή της συνήθειάς του. Όταν κάποιος παίρνει μια σιωπηλή απόφαση και επιπλέον προσπαθεί μόνος του να την τηρήσει, χρειάζεται περισσότερη δύναμη θέλησης.

Παρόλο που όλα αυτά δεν ακούγονται ρόδινα, μελέτες έχουν δείξει ότι οι αποφάσεις της Πρωτοχρονιάς έχουν περίπου δεκαπλάσια πιθανότητα να υλοποιηθούν από ό,τι οι αποφάσεις που παίρνονται σε άλλες στιγμές του έτους. Συνεπώς αξίζει μια προσπάθεια!

Πηγή: antikleidi.com

 

Κατηγορίες:
Και κάτι άλλο...

Η όμορφη Ισλανδική παράδοση της ανταλλαγής βιβλίων την παραμονή των Χριστουγέννων!

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Οι λάτρεις του βιβλίου σίγουρα θα ήθελαν να υιοθετήσουν αυτό το υπέροχο χριστουγεννιάτικο έθιμο από την Ισλανδία, η οποία συνδυάζει λογοτεχνία και διακοπές, δύο σε ένα! 

Οι Ισλανδοί λοιπόν, την παραμονή των Χριστουγέννων δωρίζουν ο ένας στον άλλο βιβλία και στη συνέχεια περνάνε τη νύχτα διαβάζοντας. Το έθιμο αυτό είναι τόσο βαθιά ριζωμένο στην κουλτούρα τους που κάθε χρόνο τέτοια εποχή, τα σπίτια πλημμυρίζουν βιβλία. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου που η πλειοψηφία των βιβλίων στην Ισλανδία πωλείται μεταξύ Σεπτεμβρίου – Δεκεμβρίου στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τα Χριστούγεννα.

bokatidindi

Σ αυτή την εποχή του χρόνου, τα περισσότερα νοικοκυριά θα λάβουν τον ετήσιο δωρεάν κατάλογο βιβλίων των καινούριων εκδόσεων που ονομάζεται Bokatidindi, έτσι ώστε να επιλέξουν ποια απ' αυτά θέλουν να αγοράσουν, τροφοδοτώντας τη “ραχοκοκαλιά της εκδοτικής βιομηχανίας.”

“Είναι σαν την εκπυρσοκρότηση του όπλου για την έναρξη του αγώνα», λέει ο Baldur Bjarnason , ένας ερευνητής ο οποίος έχει γράψει για τη βιομηχανία του ισλανδικού βιβλίου. “Δεν είναι  απλά ένας τυχαίος κατάλογος που μοιράζεται στα γραμματοκιβώτια κι όλοι θα τον αγνοήσουν. Τα βιβλία έχουν εξέχουσα σημασία εδώ.”

Το μικρό αυτό νησί, με πληθυσμό μόλις 329.000 άτομα, έχει μία εξαιρετική λογοτεχνική αύρα. Αγαπούν να διαβάζουν και να γράφουν.

Σύμφωνα με ένα άρθρο του BBC , «Η χώρα έχει  τους περισσότερους συγγραφείς,  τα περισσότερα βιβλία που έχουν εκδοθεί και διαβάζονται, κατά κεφαλήν, περισσότερα βιβλία  απ΄ οπουδήποτε αλλού στον κόσμο … μάλιστα ένας στους 10 Ισλανδούς θα δημοσιεύσει κάποια στιγμή στη ζωή του ένα βιβλίο!

Ένα ακόμα ιδιαίτερο γνώρισμα της σχέσης των Ισλανδών με το βιβλίο, είναι η αξία που αποδίδεται στο χαρτί, αφού τα e – books δεν είναι και τόσο δημοφιλή όσο στις υπόλοιπες δυτικές χώρες. Ένας ιδιοκτήτης βιβλιοπωλείου υπογραμμίζει  ότι το έντυπο βιβλίο είναι ένα τεράστιο δώρο για τη χώρα.

Ακούγεται σαν θαυμάσια παράδοση, ιδανική για ένα χειμωνιάτικο βράδυ . Είναι κάτι που σίγουρα θα ευχόμασταν να το ενσωματώσουμε και στην δική μας Χριστουγεννιάτικη παράδοση, γιατί όπως και να χει ο συνδυασμός των γιορτών με ένα καλό βιβλίο είναι σίγουρα μία πολύ ελκυστική πρόταση για αυτούς που το αγαπάνε πολύ.

Πηγή: antikleidi.com

Κατηγορίες:
Και κάτι άλλο...
web design by