συνέντευξη (5 άρθρα)

Συνέντευξη του θεωρητικού φυσικού και συγγραφέα Jim Al-Khalili στους «ΘΑΛΗΣ & Φίλοι»

| 0 ΣΧΟΛΙΑ


Η ομάδα ΘΑΛΗΣ + ΦΙΛΟΙ συνεχίζει τη δραστηριότητά της με μία σειρά βιντεοσκοπημένων συνεντεύξεων με κορυφαίες προσωπικότητες από τον χώρο της επιστήμης, της λογοτεχνίας και της τέχνης. Η πρωτοβουλία της ομάδας, που τιτλοφορείται «Συναντήσεις πάνω στη Γέφυρα»– αναφορά στη γεφύρωση του χάσματος ανάμεσα στα μαθηματικά και σε διάφορες μορφές πολιτιστικής δραστηριότητας-, συνεχίζεται με τη συνέντευξη που παραχώρησε ο Βρετανοϊρακινός θεωρητικός Jim Al – Khalili στον φυσικό Θοδωρή Πιερράτο.

Ο Τζιμ Αλ-Καλίλι είναι Βρετανός καθηγητής Θεωρητικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Σάρεϊ, συγγραφέας, και ραδιοτηλεοπτικός παρουσιαστής. Γεννήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 1962 στη Βαγδάτη (Ιράκ). Ακολούθησε τον Ιρακινό πατέρα του και την Αγγλίδα μητέρα του όταν εγκαταστάθηκαν στην Αγγλία, το 1979. Στη νέα του πατρίδα σπούδασε φυσική στο Πανεπιστήμιο του Σάρεϊ. Έλαβε το διδακτορικό του στη θεωρητική φυσική (πυρηνική φυσική, στοιχειώδη σωμάτια) το 1989 και αφού εργάστηκε στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο του Λονδίνου, επέστρεψε το 1992 στο Σάρεϊ ως Καθηγητής Θεωρητικής Φυσικής (όπου, έως σήμερα, διδάσκει κβαντική μηχανική). Επιπλέον, διευθύνει το Τμήμα Επικοινωνίας και Διάδοσης Επιστημονικών Θεμάτων προς το Ευρύ Κοινό (Public Engagement in Science) στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντά του εστιάζουν στη μελέτη των ιδιοτήτων ατομικών πυρήνων που περιέχουν άλω από νετρόνια, καθώς και στην Κβαντική Βιολογία. Τα τελευταία χρόνια, παρουσιάζει την εβδομαδιαία εκπομπή The life Scientific στο BBC Radio 4, όπου –με αφορμή κάποιο επιστημονικό θέμα που τον εντυπωσίασε– προσκαλεί κορυφαίους επιστήμονες και ερευνητές να μιλήσουν στο ευρύ κοινό για τη ζωή και το έργο τους.

Μέσα από τις συνεντεύξεις του, τόσο οι νομπελίστες όσο και τα νέα, ελπιδοφόρα μυαλά της επιστήμης εξομολογούνται τι τους ενέπνευσε, τι τους παρακινεί και τι οφέλη θα φέρει στον κόσμο η δραστηριότητά τους. Από το 2004 έως σήμερα, παρουσιάζει ανελλιπώς τηλεοπτικές εκπομπές (σε σειρές) και επιστημονικά ντοκιμαντέρ (πάντοτε για το ευρύ κοινό) στο κανάλι BBC 4, καθώς και στο BBC 2, όπως το υποψήφιο για βραβείο BAFTA Chemistry: A Volatile History (BBC4, 2010), το Shock and Awe: The Story of Electricity (BBC4, 2011), το βραβευμένο Britain’s Nuclear Secrets: Inside Sellafield (2015). Τα θέματά του εκτείνονται σε όλο το φάσμα των θετικών επιστημών και της Τεχνολογίας (από τη Μεγάλη Έκρηξη, την Ιστορία της Επιστήμης, τα Χημικά Στοιχεία, τη Σκοτεινή Ύλη, το Σύμπαν και το ταξίδι στο Διάστημα, μέχρι τα μυστικά της Πυρηνικής Ενέργειας, τον Ηλεκτρισμό, το Φως, το Χάος, τα παράδοξα της Κβαντικής Μηχανικής, τις ανακαλύψεις και τους πρωτοπόρους της Επιστήμης).

Τα βιβλία του «Σκουληκότρυπες, μαύρες τρύπες και χρονομηχανές» (1999), «Quantικά Παράδοξα» (2005), «Οι Δαίμονες της Φυσικής» (2012), και «Ζωή στην κόψη: η μυστηριώδης Κβαντική Βιολογία» (2016) [με συν-συγγραφέα τον Johnjoe McFadden· το συγκεκριμένο βιβλίο κατατάχθηκε στη βραχεία λίστα για το βραβείο Winton 2015 της Βασιλικής Εταιρείας], μεταφράστηκαν σε περισσότερες από 26 γλώσσες και κυκλοφορούν στην Ελληνική γλώσσα από τον εκδοτικό οίκο ΤΡΑΥΛΟΣ. Από τις ίδιες εκδόσεις κυκλοφορεί και το πρόσφατο βιβλίο του, «ΕΞΩΓΗΙΝΟΙ | Η επιστήμη ρωτά: υπάρχει κάποιος εκεί έξω;» Ο Τζιμ Αλ-Καλίλι είναι εκπρόσωπος του Βρετανικού Ινστιτούτου Φυσικής στα σχολεία και από το 1998 κάνει διαλέξεις πραγματοποιώντας έτσι αυτό που του αρέσει: να διδάσκει την επιστήμη και τα επιτεύγματά της στους έφηβους και στο ευρύ κοινό.

Συναντήσεις πάνω στη Γέφυρα – ΘΑΛΗΣ + ΦΙΛΟΙ – Επιστημονική επιμέλεια: Τεύκρος Μιχαηλίδης – Δημοσιογραφική επιμέλεια: Γιώργος Καρουζάκης

Πηγή

Κατηγορίες:
Φυσική & Φιλοσοφία

Nima Arkani-Hamed: Είναι η καλύτερη εποχή για να είναι κανείς φυσικός!

| 0 ΣΧΟΛΙΑ


Η κατασκευή του επόμενου μεγάλου επιταχυντή είναι πλέον επιτακτική.

Ο Nima Arkani-Hamed είναι ένας από τους κορυφαίους θεωρητικούς φυσικούς της εποχής μας. Εργάζεται στο Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών, στο Πρίνστον, και τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα σχετίζονται με την θεωρία των χορδών, την κοσμολογία και την φυσική των υψηλών ενεργειών.

Πριν από μερικές μέρες έδωσε μια συνέντευξη στο cerncourier.com όπου είπε πολλά ενδιαφέροντα πράγματα. Στη συνέχεια θα αναφέρουμε επιγραμματικά μερικά από αυτά:

Είναι η καλύτερη εποχή για να είναι κανείς φυσικός. Είμαστε εξαιρετικά τυχεροί που ζούμε σε μια εποχή όπου οι άνθρωποι καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά θεμελιώδη ερωτήματα, όπως τι είναι ο χώρος, τι είναι χρόνος, ποια είναι η προέλευση και η εξέλιξη του τεράστιου σύμπαντός μας.

Κάποιοι μπορεί να μην αισθάνονται τον ίδιο ενθουσιασμό και απογοητευμένοι να μονολογούν «ανακαλύψαμε μόνο το σωματίδιο Higgs και τίποτε άλλο» . Όμως η άποψη πως η σωματιδιακή φυσική είναι η μελέτη των δομικών στοιχείων της ύλης κι ότι η «νέα φυσική» σημαίνει «νέα σωματίδια» ανήκει στην δεκαετία του 1960, που οδήγησε στην ανάπτυξη του Καθιερωμένου Προτύπου. Η «σωματιδιακή φυσική» είναι η μελέτη των θεμελιωδών νόμων της φύσης που διέπονται από την προς το παρόν μυστηριώδη ενοποίηση του χωροχρόνου και της κβαντομηχανικής.

Από μια βαθύτερη θεωρητική προοπτική ο ορισμός του τι είναι ένα σωματίδιο επικαλείται και την κβαντική φυσική και την σχετικότητα με ένα κρίσιμο τρόπο. Έτσι, αν μεγαλύτερη προσδοκία για εσάς είναι ένα διάγραμμα ενεργού διατομής με ένα τεράστιο καρούμπαλο (συντονισμό), που εξασφαλίζει ένα εισιτήριο για Στοκχόλμη, τότε μετά την ανακάλυψη του σωματιδίου Higgs καλά θα κάνετε να πάτε σπίτι σας, αφού δεν μπορούμε να δώσουμε καμία τέτοια εγγύηση.

Η ανακάλυψη του σωματιδίου Higgs, μαζί με την ανακάλυψη του επιταχυνόμενου σύμπαντος, εύκολα προσαρμόζονται στις εξισώσεις μας, αλλά οι θεωρητικές προσπάθειες υπολογισμού της ενέργειας κενού και της κλίμακας της μάζας Higgs αποτελούν τεράστιες και ίσως αλληλένδετες θεωρητικές προκλήσεις.

Είναι απόλυτα σαφές για το πως πρέπει να προχωρήσουν οι πειραματικοί φυσικοί: να μετρήσουν την κόλαση των τρελών αυτών φαινομένων. To Higgs είναι ο σπουδαιότερος πρωταγωνιστής σε αυτή την ιστορία που διατίθεται προς πειραματική μελέτη.

Ευτυχώς υπάρχουν πολλοί έξοχοι νέοι πειραματιστές που πιστεύουν πως αξίζει να μελετήσουμε το Higgs μέχρι θανάτου, ενώ επίσης θα ψάχνουμε για οτιδήποτε βρίσκεται σε όσο μεγαλύτερες ενέργειες μπορούμε να φτάσουμε, χωρίς προκαταλήψεις για το τι θα μπορούσε να βρεθεί.

Γιατί το μποζόνιο Higgs αποτελεί έναν τόσο πολύτιμο στόχο για έναν μελλοντικό επιταχυντή; Διότι είναι το πρώτο ανιχνευθέν σωματίδιο που αποτελεί τον απλούστερο δυνατό τύπο στοιχειώδους σωματιδίου. Δεν έχει σπιν, δεν έχει ηλεκτρικό φορτίο, διαθέτει μόνο μάζα, και αυτή η ακραία απλότητα προκαλεί αμηχανία στους θεωρητικούς. Υπάρχει μια χτυπητή διαφορά μεταξύ των σωματιδίων με μάζα και σωματιδίων χωρίς μάζα που έχουν σπιν. Για παράδειγμα, το φωτόνιο είναι ένα άμαζο σωματίδιο με σπιν 1, και επειδή κινείται με την ταχύτητα του φωτός δεν μπορούμε να το «προλάβουμε». Έτσι βλέπουμε ότι έχει δύο «πολώσεις» ή τρόπους που μπορεί να περιστραφεί. Αντίθετα, το μποζόνιο Ζ, το οποίο επίσης έχει σπιν 1, διαθέτει μάζα και αφού το «προλαβαίνετε», μπορείτε να το δείτε να περιστρέφεται σε οποιαδήποτε από τις τρεις κατευθύνσεις. Αυτή η διαπίστωση ότι «το δύο δεν ισούται με το τρία» είναι αρκετά βαθιά. Καθώς τα σωματίδια συγκρούονται με όλο και αυξανόμενες ενέργειες, μπορεί να νομίζουμε ότι οι μάζες τους είναι ασήμαντες μικροσκοπικές διαταραχές στις ενέργειές τους, αλλά αυτό είναι λάθος, διότι κάτι πρέπει να εξηγεί τους επιπλέον βαθμούς ελευθερίας.

Ολόκληρη η ιστορία του μποζονίου Higgs είναι για την ερμηνεία του ότι «δύο δεν ισούται με τρία», για να εξηγήσουμε τις πρόσθετες καταστάσεις σπιν που απαιτούνται για τα σωματίδια με μάζα W και Z, τους φορείς των ασθενών αλληλεπιδράσεων. Κι αυτό μας δείχνει γιατί οι μάζες των στοιχειωδών σωματιδίων πρέπει να είναι συνδεδεμένες με εκείνη του σωματιδίου Higgs.

Αλλά η τεράστια ειρωνεία είναι ότι δεν γνωρίζουμε πως εξηγείται η μάζα του ίδιου του Higgs. Αυτό συμβαίνει επειδή δεν υπάρχει διαφορά στον αριθμό των βαθμών ελευθερίας μεταξύ σωματιδίων – με μάζα ή χωρίς μάζα – που έχουν σπιν μηδέν, και σε σχέση με αυτό, οι απλές εκτιμήσεις για τη μάζα Higgs από τις αλληλεπιδράσεις του με τα εικονικά σωματίδια του κενού είναι εντελώς λάθος. Υπάρχουν επίσης καλά θεωρητικά επιχειρήματα, επαρκώς επιβεβαιωμένα σε ανάλογα συστήματα συμπυκνωμένης ύλης και αλλού στη φυσική σωματιδίων, γιατί δεν πρέπει να βλέπουμε ένα τέτοιο θηρίο μόνο του – μη συνοδευόμενο από άλλα σωματίδια. Η φύση έχει σαφώς διαφορετικές ιδέες από τους θεωρητικούς για το τι είναι το Higgs.

Η υπερσυμμετρία εξακολουθεί να αποτελεί κίνητρο για έναν νέο επιταχυντή. Πολλές εκδοχές των ιδεών της υπερσυμμετρίας, των επιπλέον διαστάσεων κλπ, που ήταν δημοφιλείς στη δεκαετία του 1980 και του 1990, είτε είναι νεκρές είτε πήραν παράταση ζωής από τα δεδομένα LHC, ενώ άλλες που προτάθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 2000 είναι ακόμα ζωντανές. Το γεγονός ότι ο LHC απέκλεισε μερικές από τις πιο δημοφιλείς θεωρίες είναι ένα φανταστικό δώρο για εμάς τους θεωρητικούς. Φαίνεται ότι η κατανόηση της προέλευσης της μάζας Higgs πρέπει να περιλαμβάνει μια ακόμα μεγαλύτερη αλλαγή παραδείγματος από ό,τι πολλοί είχαν φανταστεί.

Κατά ειρωνικό τρόπο, αν ο LHC ανακάλυπτε υπερσυμμετρικά σωματίδια, τα επιχειρήματα υπέρ της κατασκευής του επόμενου κυκλικού επιταχυντή θα ήταν λίγο ασθενέστερα σε σχέση με αυτά που υπάρχουν τώρα, διότι αυτά (έμμεσα) θα υποστήριζαν την εικόνα μιας ερήμου μεταξύ της κλίμακας των ηλεκτρασθενών αλληλεπιδράσεων και της κλίμακας Planck. Σε αυτήν την εικόνα του κόσμου, οι περισσότεροι επιστήμονες θα ήθελαν έναν γραμμικό επιταχυντή ηλεκτρονίων-ποζιτρονίων για να μετρήσουν λεπτομερώς τις συζεύξεις των υπερσυμμετρικών συντρόφων των γνωστών σωματιδίων. Είναι μια εικόνα που οι άνθρωποι αγάπησαν πολύ στη δεκαετία του 1990 και μια εικόνα που φαίνεται να είναι λάθος. Αλλά όταν οι θεωρητικοί δυσκολεύονται όλο και περισσότερο, τότε έρχεται η ώρα για περισσότερα και όχι λιγότερα πειράματα.

Ποιες οριστικές απαντήσεις μπορεί να μας δώσει ένας μελλοντικός επιταχυντής υψηλότερων ενεργειών;
Πρώτα απ’ όλα, πηγαίνουμε σε υψηλές ενέργειες επειδή θέλουμε να ξεπεράσουμε τα όρια ελπίζοντας σε νέες ανακαλύψεις. Παρότι δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα παράξουμε νέα σωματίδια, σίγουρα θα ελέγξουμε τους υπάρχοντες νόμους μας στα πιο ακραία περιβάλλοντα που είχαμε ποτέ. Ωστόσο, μετρώντας τις ιδιότητες του Higgs, είναι σίγουρο πως θα απαντηθούν κάποιες σημαντικές ερωτήσεις. Όλο το δράμα που περιστρέφεται γύρω από την ύπαρξη του σωματιδίου Higgs θα πάει πολύ μακριά αν διαπιστωθεί πως έχει κάποια δομή. Αλλά από τον LHC, έχουμε μόνο μια ασαφή εικόνα για το «πόσο σημειακό σωματίδιο είναι το Higgs» . Ένα εργοστάσιο παραγωγής σωματιδίων Higgs θα δώσει οριστική απάντηση στο ερώτημα μέσα από ακριβείς μετρήσεις της σύζευξης του Higgs με ένα πλήθος άλλων σωματιδίων σε ένα πολύ καθαρό πειραματικό περιβάλλον.

Μετά από αυτό, το έσχατο ερώτημα είναι αν το Higgs φαίνεται ως σημειακό ακόμα κι όταν αλληλεπιδρά με τον εαυτό του. Η απλούστερη δυνατή αλληλεπίδραση μεταξύ των στοιχειωδών σωματιδίων είναι όταν τρία σωματίδια συναντώνται σε ένα χωροχρονικό σημείο. Αλλά δεν έχουμε δει ποτέ κανένα απλό στοιχειώδες σωματίδιο να απολαμβάνει αυτή την απλούστερη πιθανή αλληλεπίδραση. Σύμφωνα με την σχετικότητα και την κβαντική μηχανική, υπάρχει πάντα κάποιος κβαντικός αριθμός που πρέπει να αλλάξει σε αυτήν την αλληλεπίδραση. Το Higgs είναι το μόνο γνωστό στοιχειώδες σωματίδιο που μπορεί να έχει αυτή την πιο βασική διαδικασία κυρίαρχη στην αλληλεπίδραση με τον εαυτό του. Ένας επιταχυντής 100 TeV που παράγει δισεκατομμύρια σωματίδια Higgs όχι μόνο θα ανιχνεύσει την συγκεκριμένη αυτό-αλληλεπίδραση, αλλά θα μπορέσει να την μετρήσει με μεγάλη ακρίβεια.

Ποιες είναι οι προοπτικές σχετικά με την αναζήτηση της σκοτεινής ύλης; Πέρα από τις μετρήσεις των ιδιοτήτων του σωματιδίου Higgs, μια από τις σημαντικές έρευνες που θα μπορούσε να κάνει ένας επιταχυντής των 100TeV   είναι σχετικά με την σκοτεινή ύλη WIMP (Ασθενώς Αλληλεπιδρώντα Σωματιδία με Μάζα – Weakly Interacting Massive Particles). Υπάρχει μια αστεία αντίληψη, σχετική με την απουσία υπερσυμμετρίας στο LHC, ότι το απλό παράδειγμα της σκοτεινής ύλης WIMP αποκλείστηκε από τα πειράματα άμεσης ανίχνευσης. Λάθος! Στην πραγματικότητα, τα πολύ απλά μοντέλα της σκοτεινής ύλης WIMP είναι απόλυτα ζωντανά. Μόλις προσδιοριστούν οι ηλεκτρασθενείς κβαντικοί αριθμοί των σωματιδίων σκοτεινής ύλης, μπορείτε να υπολογίσετε αναμφίβολα τι μάζα θα πρέπει να έχει ένα ηλεκτρασθενώς φορτισμένο σωματίδιο σκοτεινής ύλης. Παίρνετε έναν αριθμό μεταξύ 1-3 TeV, υπερβολικά βαρύ για να παραχθεί σε μεγάλες ποσότητες στον LHC. Επιπλέον, συμβαίνει να έχουν μικροσκοπικές ενεργές διατομές αλληλεπίδρασης για άμεση ανίχνευση. Έτσι αυτές οι πολύ απλούστερες θεωρίες της σκοτεινής ύλης WIMP είναι απρόσιτες στα πειράματα του LHC για άμεση ανίχνευση. Όμως, ένας επιταχυντής 100 TeV έχει τη δυνατότητα για να δει αυτά τα σωματίδια ή να αποκλείσει αυτή την απλούστερη εικόνα WIMP.

Ποια είναι η πολιτιστική αξία ενός υπερ-επιταχυντή 100 χιλιομέτρων; Τόσο το βάθος όσο και η ενστικτώδης χαρά των πειραμάτων στη φυσική των σωματιδίων αποκαλύπτεται στο πόσο απλό είναι να εξηγηθούν: σπάμε σωματίδια μεταξύ τους με τα μεγαλύτερα μηχανήματα που έχουν ποτέ κατασκευαστεί, για να διερευνήσουμε τους θεμελιώδεις νόμους της φύσης στις πιο μικρές αποστάσεις που έχουμε ποτέ δει. Τα πειράματα αυτά ενισχύουν την αυτοπεποίθηση μας ως όντα που μπορούν να κάνουν σπουδαία πράγματα. Ο κόσμος μαστίζεται από όλα τα είδη των μακροχρόνιων προβλημάτων, μερικά από τα οποία μπορεί να φαίνονται αδύνατα να επιλυθούν. Επομένως, είναι σημαντικό να έχουμε μια ομάδα ανθρώπων που, εδώ και αιώνες, δίνουν ένα συγκεκριμένο πρότυπο για το πως να προχωρήσουν στην αντιμετώπιση και τελικά στην επίλυση φαινομενικά ανυπέρβλητων προβλημάτων. Επιπλέον, ας υποθέσουμε ότι σε 200 χρόνια από τώρα, ότι δεν θα υπάρχουν πλέον μεγάλοι επιταχυντές στον πλανήτη. Πώς θα μπορούσαν τότε οι άνθρωποι να είναι σίγουροι ότι υπάρχουν τα στοιχειώδη σωματίδια και το μποζόνιο Higgs; Επειδή το λένε κάποια σκονισμένα παλιά βιβλία; Καθώς προχωράμε στο μέλλον, θα πρέπει να είμαστε σε θέση να κάνουμε τα πράγματα που κάναμε στο παρελθόν. Εξάλλου, η τελευταία φορά που η θεμελιώδης γνώση αναζητήθηκε σε παλιά βιβλία με σκονισμένα φύλλα ήταν κατά την διάρκεια του μεσαίωνα, μια εποχή με ολέθρια αποτελέσματα για τη Δύση.

Και όσον αφορά την δικαιολόγηση του κόστους του επόμενου επιταχυντή; Υπάρχει ένας αριθμός σχεδίων με τα αντίστοιχα κόστη για τα οποία μπορούμε να μιλάμε, αλλά ας μιλήσουμε για ένα εύρος 5 έως 25 δισεκατομμύρια δολάρια. Ακούγoνται πολλά, έτσι; Όμως, η παγκόσμια οικονομία αναπτύσσεται, δεν συρρικνώνεται και το κόστος των επιταχυντών ως ένα κλάσμα του ΑΕΠ έχει αλλάξει ελάχιστα τα τελευταία 40 χρόνια – ακόμη και ένας επιταχυντής 100 TeV χονδρικά κοστίζει στην ουσία το ίδιο. Εν τω μεταξύ, τα επιστημονικά ζητήματα που διακυβεύονται είναι πιο βαθιά από ό,τι εδώ και πολλές δεκαετίες, οπότε έχουμε σίγουρα ένα έντιμο επιστημονικό επιχείρημα για να πράξουμε αυτό που πρέπει.

Οι άνθρωποι λένε μερικές φορές ότι αν δεν ξοδεύαμε δισεκατομμύρια δολάρια σε επιταχυντές, τότε θα μπορούσαμε να πραγματοποιήσουμε έναν μεγάλο αριθμό άλλων φτηνών πειραμάτων. Είμαι φανατικός οπαδός των πειραμάτων μικρής κλίμακας, αλλά αυτό το επιχείρημα είναι ανόητο επειδή η χρηματοδότηση της επιστήμης δεν είναι ένα μίζερο παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Έτσι, ο προβληματισμός δεν είναι του στυλ «θέλουμε να ξοδέψουμε δεκάδες δισεκατομμύρια ή για τη φυσική των επιταχυντών ή σε κάτι άλλο», αλλά μάλλον «θέλουμε να ξοδέψουμε δεκάδες δισεκατομμύρια για βασικά πειράματα φυσικής».

Ένα άλλο επιχείρημα είναι ότι πρέπει να περιμένουμε μέχρι να γίνει κάποια πρόοδος στην τεχνολογία επιταχυντών, αντί να κατασκευάζουμε άκριτα μεγαλύτερες μηχανές. Αυτό είναι αφελές. Φυσικά τα θαύματα μπορούν πάντα να συμβούν, αλλά δεν μπορούμε να σχεδιάσουμε την επιστήμη αναμένοντας τα θαύματα. Παρόμοια επιχειρήματα ακούστηκαν όταν απορρίφθηκε η κατασκευή του Superconducting Super Collider (SSC) πριν από 30 χρόνια, από εξέχοντες φυσικούς συμπυκνωμένης ύλης λέγοντας ότι η κατασκευή του SSC πρέπει να περιμένει την ανάπτυξη υπεραγωγών υψηλής θερμοκρασίας που θα μειώσουν δραματικά το κόστος. Φυσικά η ανάπτυξη τέτοιων υπεραγώγιμων υλικών δεν υλοποιήθηκε ποτέ, ενώ η σωματιδιακή φυσική εξελισσόταν με την καλύτερη διαθέσιμη τεχνολογία.

Θα ήταν καλό να υπάρξει δημόσια συζήτηση για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των μελλοντικών επιταχυντών, υπό την καθοδήγηση ανθρώπων με βαθιά κατανόηση των σχετικών τεχνικών και επιστημονικών θεμάτων. Είναι αστείο το ότι οι μη-εμπειρογνώμονες δεν διατυπώνουν καν τα καλύτερα επιχειρήματα εναντίον των επιταχυντών. Θα μπορούσα να κάνω πολύ καλύτερη τη δουλειά τους! Σας υπενθυμίζω μια εξαιρετικά έντονη συζήτηση σχετικά με τους μελλοντικούς επιταχυντές που έγινε πριν από δύο χρόνια: (Int. J. Mod. Phys., 31 1630053 και 1630054). Ο C. N. Yang, ένας από τους μεγαλύτερους φυσικούς του 20ού αιώνα με τεράστια επιρροή στην Κίνα, επιτέθηκε με σφοδρότητα εναντίον των επιταχυντών. Σ’ αυτή τη σοβαρή επίθεση υπήρξε η κατάλληλη αριστοτεχνική απάντηση από τον David Gross.

Όσον αφορά την τωρινή ερευνητική εργασία του, ο Nima Arkani-Hamed είπε: Περίπου μια δεκαετία πριν, μετά από λίγα χρόνια προβληματισμού για την κοσμολογία του «αιώνιου πληθωρισμού» σε σχέση με τις λύσεις στα προβλήματα της κοσμολογικής σταθεράς και της ιεραρχίας, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι αυτά τα προβλήματα δεν μπορούν να γίνουν κατανοητά χωρίς να επανακαθοριστεί τι είναι στην πραγματικότητα ο χωροχρόνος και η κβαντική μηχανική. Προσπάθησα να κατανοήσω την δυναμική της σκέδασης των σωματιδίων, όπως οι συγκρούσεις στον LHC, από ένα νέο σημείο εκκίνησης, βλέποντας τον χωροχρόνο και την κβαντική μηχανική να πηγάζουν από πιο πρωταρχικές έννοιες. Αυτό αποδείχθηκε μια συναρπαστική περιπέτεια και βλέπουμε πολλά παραδείγματα νέων εκπληκτικών μαθηματικών δομών, που αναπάντεχα φαίνεται να αποτελούν τη βάση της φυσικής σκέδασης των σωματιδίων σε μια μεγάλη ποικιλία θεωριών, ορισμένες από τις οποίες προσεγγίζουν τον πραγματικό κόσμο. Επίσης, στρέφω την προσοχή μου πίσω στον αρχικό μου στόχο, την προσπάθεια κατανόησης της κοσμολογίας, καθώς και τις πιθανές θεωρίες για την προέλευση της μάζας του Higgs και της κοσμολογικής σταθεράς, από αυτή τη νέα οπτική γωνία. Σε όλες τις προσπάθειές μου συνεχίζω να προχωρώ θέτοντας πάνω απ’ όλα, την επιθυμία μου να συνδέσω βαθιές θεωρητικές ιδέες με τα πειράματα και τον πραγματικό κόσμο.

Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη τη συνέντευξη του Nima Arkani-Hamed ΕΔΩ.

Πηγή

Κατηγορίες:
Φυσική & Φιλοσοφία

Διονύσης Νανόπουλος: «Δεν ήμουν καλός μαθητής. Ένα βιβλίο μού άλλαξε τη ζωή»

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Πάνω σε τι εργάζεστε αυτόν τον καιρό;

Αυτή την εποχή δουλεύω περισσότερο τη φυσική. Πάντα στην Ελλάδα βρίσκω χρόνο για να της αφιερωθώ, γιατί στην Αμερική με καταδυναστεύουν τα ζητήματα οργανωτικής και διοικητικής φύσης. Εδώ τα πράγματα είναι πιο εύκολα και ευχαριστιέμαι να κάνω φυσική. Δηλαδή ασχολούμαι με διάφορα προβλήματα – στην έρευνα προφανώς. Με την ομάδα μου έχουμε εκπονήσει διάφορα σχέδια.

Το πιο φιλόδοξο;

Έχει σχέση με την αρχή του Σύμπαντος. Έχουμε φτιάξει εδώ και έναν χρόνο αυτό που λέμε «ενοποιημένη θεωρία των πάντων», μια θεωρία του παντός που έχει πάρα πολύ ωραίες ιδιότητες. Συμπτωματικά μας βγήκαν, ήταν σαν να είχαμε πάρει τα βιογραφικά μας και κάναμε συρραφή. Οταν ανακαλύπτεις κάτι, δεν σημαίνει ότι στηρίζεται όλο σε αυτό που έχεις κάνει εσύ. Η ανακάλυψη είναι αποτέλεσμα μιας ομαδικής προσπάθειας, είναι προϊόν μιας αλληλουχίας πραγμάτων.

Έτσι δεν είναι δομημένος ο κόσμος; Η αρμονία του Σύμπαντος…

Έτσι μπράβο! Είμαι θεωρητικός φυσικός. Αυτή είναι η δουλειά μου. Βεβαίως πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη τα δεδομένα της στιγμής, αλλά από την άλλη μεριά πρέπει να χρησιμοποιούμε τη φαντασία μας, τη διαίσθησή μας, τη λογική, τα μαθηματικά και αυτά που ξέρουμε ούτως ώστε να τα προχωρήσουμε από εκεί και πέρα. Αυτό βέβαια δεν βασίζεται μόνο στα πειραματικά δεδομένα. Βεβαίως τα πειραματικά δεδομένα μάς δίνουν ένα υπόβαθρο, αλλά αυτό πρέπει να το πάρουμε και να το προχωρήσουμε. Εδώ υπάρχει κοινό πεδίο με τη μουσική – για να έρθουμε και στα δικά σου λημέρια.

Μιλήστε μου λίγο γι’ αυτήν τη συγγένεια…

Όπως ξέρεις, στον εγκέφαλο βρίσκονται πολύ κοντά οι περιοχές όσων έχουν έφεση στα μαθηματικά και στη μουσική. Λένε ότι ο Μότσαρτ θα μπορούσε να γίνει ένας πολύ καλός μαθηματικός. Προφανώς λοιπόν υπάρχει μια μαθηματική αρμονία στη φύση. Από την εποχή του Νεύτωνα – λέω τον Νεύτωνα γιατί ήταν ο πρώτος που εισήγαγε συστηματικά μαθηματικούς νόμους στη συσχέτιση φαινομένων – μέχρι τώρα, υπήρχαν πολλά προβλήματα και οι θεωρίες γίνονταν πολύ περίπλοκες. Τελικά ανακαλύπτουμε ότι η αλήθεια είναι πιο απλή. Σαν να βλέπεις ένα ωραίο κορίτσι παραφορτωμένο με στολίδια και μέικ απ, που κρύβει έτσι την πραγματική ομορφιά του.

Υπάρχει ναρκισσισμός στους επιστήμονες;

Ο σπουδαίος Φάινμαν έλεγε πως ένας καλός φυσικός είναι υποχρεωμένος αυτά που λέει να τα στηρίζει κάπου και να προτείνει πειράματα ούτως ώστε να μπορούν ν’ αποδειχθούν ή ν’ απορριφθούν. Επίσης ότι ο πιο έξυπνος θεωρητικός είναι εκείνος που εγκαταλείπει τη θεωρία του με το πρώτο αρνητικό πειραματικό δεδομένο. Ο μεγάλος βιολόγος Ζακ Μονό που έχει γράψει το βιβλίο «Τύχη και αναγκαιότητα» – επί χούντας το διαβάζαμε – έλεγε: «Ο επιστήμων είναι καλό να είναι μετριόφρων ως πρόσωπο, αλλά δεν πρέπει να είναι στις ιδέες που πρεσβεύει». Η επιστήμη έχει μέσα της έναν ναρκισσισμό. Όπως έλεγε ο Μπρεχτ στο «Βίος του Γαλιλαίου», η επιστήμη δεν είναι δημοκρατική.Ένας μπορεί να είναι σωστός και χίλιοι λάθος.

Ο Μπρεχτ μιλούσε και για την «πρόθεση» των καλλιτεχνών.
Η «πρόθεση» των επιστημόνων;

Ποικίλλει. Υπάρχουν επιστήμονες που θέλουν να καταλάβουν την αλήθεια όσο μπορούν καλύτερα. Γι’ αυτό ακολουθούν πολύ δύσβατους δρόμους και καμιά φορά απομονώνονται. Από μικρός είχα μεγάλη αγάπη και συμπάθεια για περιθωριακούς ανθρώπους. Δεν εννοώ τα ψώνια. Αναφέρομαι σε αυτούς που θα μπορούσαν να είναι οτιδήποτε θέλουν και αυτοί επέλεξαν να ζουν έτσι. Δεν μας ενδιαφέρει το γιατί και το πώς. Με γοητεύουν από μικρό παιδί. Έχουν μια ποίηση, μια αλήθεια και δεν υπολογίζουν κανέναν.

Και με τέτοιες «προθέσεις» πώς καταλήξατε φυσικός;

Θα σου πω κάτι: μου άρεσε πάρα πολύ η φυσική, ήταν η ζωή μου. Ένας από τους λόγους που αφιερώθηκα σε αυτήν ήταν για να μην μπορεί κανείς να μου πει κουβέντα. Να μην έχω ανάγκη κανέναν. Και οι περιθωριακοί με έναν τρόπο το ίδιο έχουν κάνει. Και για να γυρίσω στην πρόθεση, θα σου πω ότι δεν θεωρώ ότι ένα παιδί αν κινείται μόνο από την επιθυμία να γίνει διάσημος μπορεί να πάει μακριά. Βεβαίως το χειροκρότημα και τα λεφτά είναι κίνητρα σημαντικά, αλλά όχι ο μοναδικός σκοπός. Λέω συχνά στους νέους: μην κοιτάτε τις τηλεοράσεις και τις συνεντεύξεις. Πίσω από αυτό υπάρχει κόπος. Δουλεύω ακόμη σαν μαθητής.

Η σχέση σας βέβαια με την επιστήμη σας ξεκίνησε ανάποδα. Δεν ήσασταν άριστος μαθητής.

Α, ναι! Δεν ήμουν κάλος μαθητής γιατί ήμουν αφοσιωμένος στη φυσική. Είχα μια καλή σχέση όμως με τους γονείς μου. Μέχρι τα 14 έπαιζα πολλή μπάλα και εκεί είδα πώς είναι να σε συζητούν, να είσαι στο κέντρο του ενδιαφέροντος. Αυτό μου άρεσε και σίγουρα αυτό έπαιξε ρόλο στη ζωή μου και στην εξέλιξή μου.

Και τη φυσική πώς την ανακαλύψατε;

Το καλοκαίρι, από τη Γ’ προς τη Δ’ Γυμνασίου, τα πράγματα ζόρισαν. Είχα αρχίσει να βαριέμαι την αλητεία και βέβαια έπρεπε να διαβάσω για να περάσω – δίναμε εξετάσεις τότε. Μου πήρε ο πατέρας μου το βιβλίο φυσικής των Κουγιουμζέλη – Περιστεράκη. Αρχίζω να το ξεφυλλίζω και ξαφνικά άρχισα να το διαβάζω σαν αστυνομικό. Τρέμανε τα χέρια μου. Ανακάλυψα λοιπόν από αυτό το τυχαίο γεγονός έναν καινούργιο κόσμο. Άρχισα να λύνω τις ασκήσεις και μου έλεγε ο φυσικός «πας στα φροντιστήρια και σ’ τις λύνουν». Ποια φροντιστήρια; Ο πατέρας μου δεν είχε λεφτά. Θα με σκότωνε αν ζητούσα φροντιστήριο.

Ήταν σημείο καμπής;

Αν θαυμάζω τον εαυτό μου για κάτι, είναι που δεν έγινα αυτό που φαινόταν ότι θα γίνω μικρός. Μπήκα σε έναν δρόμο και από κει και πέρα ήρθαν όλα. Το σημαντικό είναι να μπεις στην αφετηρία.

Ποθούσατε τη διάκριση;

Ναι, ήθελα να βρεθώ μπροστά στους προβολείς, αλλά από ανάγκη να παράγω. Το πιο σπουδαίο όμως που κατάφερα – πέρα από τη δουλειά μου – είναι πως έχω επηρεάσει κόσμο. Μεγάλο δώρο αν μπορώ να εμπνεύσω νέα παιδιά.

Η ευφυΐα σας διευκόλυνε τις σχέσεις σας με τους ανθρώπους ή σας ταλαιπώρησε;

Με ταλαιπώρησε πολύ. Πολλές φορές έπρεπε να κάνω ότι δεν καταλαβαίνω για να μην πληγωθώ.

Η επιστήμη σας σε τι δεν σας «απάντησε»; Ποιο είναι το κενό που σας άφησε;

Στην ομιλία μου στη Σάμο – στα Πυθαγόρεια -, με τίτλο «Η προέλευση των φυσικών νόμων», υπάρχει μια τέτοια αναφορά. Τι θέλω να πω: η ομορφιά αυτών των πραγμάτων, της διερεύνησης του Σύμπαντος κ.λπ., έρχεται και μας απαντάει σε μεγάλες ερωτήσεις. Η κεντρική σχολή της φυσικής, στηριγμένη σε πειραματικά δεδομένα, λέει: «Το Σύμπαν είναι μια τυχαία κβαντική αυθόρμητη διακύμανση από το τίποτα και αυτό έχει ορισμένες επιπτώσεις και τις επιπτώσεις αυτές αρχίζουμε και τις επαληθεύουμε πειραματικά». Αυτό απαντάει αυτομάτως σε όλα τα φιλοσοφικά ερωτήματα. Αν είναι έτσι, για ποιους σκοπούς συζητάμε; Η επιστήμη στηρίζεται σε γεγονότα που είναι αναπαραγωγίσιμα. Τα πράγματα είναι τυχαία, όχι γραμμένα. Και όπως έλεγε και ο Ηράκλειτος τον 6ο αιώνα π.Χ., «μοίρα μας είναι ο χαρακτήρας μας».

Αν ήσασταν άλλος χαρακτήρας, θα είχατε άλλη πορεία;

Βέβαια. Είμαι πεισματάρης. Από την άλλη είμαι πολύ οξύθυμος. Μου στοίχισε αυτό γιατί έκανα πολλούς εχθρούς στην επιστημονική κοινότητα. Έχω υποφέρει. Μου πήρε πολύ καιρό να καταλάβω ότι ο κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικό τρόπο σκέψης.

Η επιστημονική κοινότητα έχει χαρακτηριστικά σταρ σίστεμ;

Βέβαια. Είναι χειρότερη από το Χόλιγουντ. Εκεί τουλάχιστον έχουν τα εισιτήρια που – κακώς ίσως – αποδεικνύουν την αντικειμενική αξία σου. Και στους επιστήμονες υπάρχουν papers – εργασίες – και αναφορές. Όμως οι επιστήμονες έχουν μια εξυπνάδα ιδιαίτερη και η ζωή τους είναι πολύ συγκεκριμένη. Λεφτά δεν βγάζουν και έχουν μόνο φήμη. Αυτό τους τρώει.

Επιτεύγματα έχουμε. Πρόοδο;

Έχουμε πια μια καινούργια συνείδηση κόσμου του Σύμπαντος. Ο κόσμος αλλάζει – έστω και αν πολλές φορές αισθάνομαι ματαιότητα. Ίσως η δικαίωση θα έρθει όταν σιγά σιγά θα φύγουμε από δω για να κατοικήσουμε σε άλλους πλανήτες. Δεν είναι ουτοπικό, σε λίγα χρόνια θα γίνει. Και αυτοί που θα φύγουν από δω δεν είναι εκείνοι που θα έχουν χοντρό πορτοφόλι, αλλά υψηλό IQ. Ανήκω σε αυτούς που δεν πιστεύουν στο «εν οίδα ότι ουδέν οίδα». Ξέρουμε πολλά και πρέπει να τα αξιολογήσουμε και να τα αξιοποιήσουμε. Και στην επιστήμη και στην τέχνη.

Πηγή: tanea.gr

Κατηγορίες:
Φυσική & Φιλοσοφία

Γκάρι Κασπάροφ: Έχουμε γίνει τεμπέληδες, έχουμε επαναπαυτεί!

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Άρχισε να παίζει σκάκι στα έξι του χρόνια, ακολουθώντας το παράδειγμα των γονιών του, και στα είκοσι δύο του έγινε παγκόσμιος πρωταθλητής, τίτλο που κράτησε για σχεδόν δεκαπέντε χρόνια. Έως την αποχώρησή του από το επαγγελματικό σκάκι, το 2005, ήταν νούμερο ένα στον κόσμο και θεωρείται ο σπουδαιότερος σκακιστής όλων των εποχών. Τα θρυλικά του παιχνίδια με τον Ανατόλι Κάρποφ αποτελούν μέχρι σήμερα σημεία αναφοράς για τους λάτρεις του σκακιού.

Αξέχαστος έμεινε και ο αγώνας του Γκάρι Κασπάροφ ενάντια στον υπολογιστή Deep Blue της ΙΒΜ. Στο πρώτο παιχνίδι, το 1996, ο grandmaster βγήκε νικητής. Έναν χρόνο αργότερα, στη Νέα Υόρκη, έγινε ο πρώτος πρωταθλητής που έχασε από έναν υπολογιστή, σε έναν εμβληματικό αγώνα που πέρασε στην ιστορία ως η πρώτη αναμέτρηση ανθρώπου και μηχανής. Μετά την αποχώρησή του από το επαγγελματικό σκάκι, ενέτεινε την ενασχόλησή του με θέματα ανθρώπινων δικαιωμάτων, αναμείχθηκε στην πολιτική και εδώ και περίπου μία δεκαετία πραγματοποιεί ομιλίες ανά τον πλανήτη ως inspirational speaker σε συνέδρια, εκδηλώσεις, πανεπιστημιακά ιδρύματα, επιχειρήσεις, σε θέματα πολιτικής, κοινωνικών δικαιωμάτων, τεχνολογίας, με έμφαση στην τεχνητή νοημοσύνη, χρησιμοποιώντας τον εαυτό του ως ζωντανό παράδειγμα για να απαντήσει στην ερώτηση τι θα συμβεί όταν οι μηχανές θα γίνουν καλύτερες από τους ανθρώπους σε κάποια πεδία.

Συναντηθήκαμε σε ένα διάλειμμα του 4ου Μicrosoft Summit, λίγα λεπτά μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας του σχετικά με τις ευοίωνες προοπτικές της συνεργασίας ανθρώπων και μηχανών. Στα πενήντα έξι του χρόνια, διατηρεί τη στιβαρότητα, τη συγκέντρωση, την αυστηρότητα, την αμφιθυμία και την αποφασιστικότητα που τον χαρακτήριζαν όλες τις δεκαετίες που πέρασε σκυμμένος πάνω από τη σκακιέρα. Το βλέμμα του, αν και κουρασμένο μετά το πολύωρο ταξίδι από τη Νέα Υόρκη, όπου ζει από το 2013, είναι διεισδυτικό. Απαντά στις ερωτήσεις με κέφι και πάθος, καθώς όμως κάνει την «κίνησή» του, το μυαλό του φαίνεται να ψάχνει και να προετοιμάζεται για τη δική μου επόμενη ερώτηση. Από άποψη τακτικής, μοιάζει με μια παρτίδα σκάκι. Ευτυχώς για μένα, δεν είναι, γιατί δεν θα είχε διαρκέσει πολύ.

Τι θεωρείτε ότι σας έκανε τον σπουδαιότερο σκακιστή όλων των εποχών;

Είναι δύσκολο να σπάσεις ένα success story σε κομμάτια, να το χαρτογραφήσεις. Είχα ταλέντο, αγαπούσα το παιχνίδι, δούλευα σκληρά, η μητέρα μου με βοήθησε πολύ. Όλα αυτά και λίγη τύχη, να είσαι στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή, να γνωρίσεις τους σωστούς ανθρώπους, να έχεις καλούς προπονητές.

Πώς επηρέασε το σκάκι τη σκέψη και τη ζωή σας, τον τρόπο που λειτουργείτε και παίρνετε αποφάσεις;

Δεν τα επηρέασε απλώς, τα διαμόρφωσε. Παίζω σκάκι από πολύ μικρός και μέχρι σήμερα ο τρόπος που παίρνω αποφάσεις συνδέεται με το σκάκι. Όλες οι αποφάσεις, είτε είναι μεγάλες, για την πολιτική, είτε μικρές, για ένα πάρτι γενεθλίων, ακολουθούν μια διαδικασία, και το σκάκι με βοήθησε να αναλύσω τη διαδικασία. Πρέπει να αναλύσεις τι είχες πριν και τι έχεις τώρα, και το σκάκι βοήθησε πολύ στο να εγκαθιδρυθεί αυτός ο μηχανισμός, να μαθαίνεις από τα λάθη σου, τις παλιές σου κινήσεις και να προσαρμόζεσαι κάθε φορά σε μια νέα πρόκληση.

Ποιο είναι το κεντρικό σας μήνυμα στις ομιλίες σας;

Μιλώ για διάφορα πράγματα, όχι μόνο για την τεχνολογία. Σε ομιλίες όπως η σημερινή στο Microsoft Summit θέλω να κάνω τους ανθρώπους να σκεφτούν το μέλλον και τον ρόλο μας. Δεν απαιτώ από τους ανθρώπους να βλέπουν το μέλλον με αισιοδοξία, αλλά να είναι αντικειμενικοί. Το να ακολουθούν παθητικά τους μάντεις κακών, που λένε ότι οι μηχανές θα κυβερνήσουν τον κόσμο και παρουσιάζουν ένα μέλλον δυστοπικό, δεν βοηθάει και δεν είναι αλήθεια. Δεν υπάρχει ίχνος απόδειξης ότι οι μηχανές θα αντικαταστήσουν τους ανθρώπους. Νομίζω ότι είναι σημαντικό οι άνθρωποι, αντί να χαραμίζουν τον καιρό τους με αυτά τα άχρηστα ντιμπέιτ, να αρχίσουν να αναζητούν τον ρόλο τους στη συνεργασία τους με τις μηχανές.

 

«Είμαστε αυτάρεσκοι και δεν παίρνουμε ρίσκα»

Στο σκάκι χρειάζεται να κοιτάει κανείς μπροστά, να σχεδιάζει τις επόμενες κινήσεις για να κερδίσει το παιχνίδι. Στο μεγάλο παιχνίδι της ζωής τι σχεδιάζετε και τι προβλέπετε;

Ως άνθρωπος, θέλω να είμαι χρήσιμος. Όσο ξέρω ότι η ενέργειά μου δεν πάει χαμένη, ότι μπορώ να μιλάω σε μεγάλα ακροατήρια, δικαιολογώ την ύπαρξή μου. Σε ό,τι αφορά την ανθρωπότητα είναι πιο περίπλοκο, οι άνθρωποι εκτιμούν την ατομική ελευθερία και βλέπουμε τα πάντα κάτω από το πρίσμα του προσωπικού συμφέροντος, και αυτό είναι φυσικό. Είναι όμως και μία από τις προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε, γιατί ως άτομα μπορεί να είμαστε εύκολα αναλώσιμοι στην πορεία, αλλά ως ανθρωπότητα στο σύνολό μας θα νικήσουμε. Ένα από τα προβλήματα με τη σύγχρονη στάση είναι ότι είμαστε αυτάρεσκοι και ικανοποιημένοι. Επειδή έχουμε πιο άνετες ζωές, δεν θέλουμε να ρισκάρουμε. Το πρόβλημα είναι ότι χωρίς ρίσκο δεν έχεις ανταμοιβή. Μου φαίνεται, λοιπόν, ότι τώρα πρέπει να αποκτήσουμε ξανά το πνεύμα της ενότητας ως ανθρώπινο είδος και να κοιτάξουμε μπροστά. Οι προκλήσεις, η εξερεύνηση πάντα σπρώχνουν τους ανθρώπους να ξεπεράσουν τα όριά τους. Αυτό νομίζω ότι λείπει αυτή την εποχή και είναι άλλη μία πρόκληση στην οποία η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να μας βοηθήσει να ανταποκριθούμε και να επιτύχουμε, επειδή θα μας ενδυναμώσει με τρόπους που δεν είχαμε προηγουμένως. Για να διαδραματίσουμε κάποιον ρόλο, πρέπει να βρούμε νέες προκλήσεις, γιατί ό,τι κάναμε στο παρελθόν η τεχνητή νοημοσύνη θα το κάνει καλύτερα. Γι’ αυτό οι μηχανές θα μας σπρώξουν προς το άγνωστο. Δεν θέλω να είμαι πολύ επιθετικός, αλλά κάποιες φορές θέλω να θυμίζω ότι τη δεκαετία του 1960 όλα τα ταλαντούχα στα μαθηματικά παιδιά ήθελαν να γίνουν μηχανικοί διαστημόπλοιων, ενώ τη δεκαετία του 1990 ήθελαν να γίνουν χρηματιστές. Ελπίζω, επομένως, ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα καταστρέψει αρκετές θέσεις εργασίας στα χρηματοπιστωτικά ινστιτούτα, ώστε να σπρώξει τα παιδιά και πάλι στο Διάστημα. Η τεχνητή νοημοσύνη θα μας βγάλει από τη βολή μας. Κάνουμε βαρετές, επαναλαμβανόμενες δουλειές και φοβόμαστε ότι οι μηχανές θα μας πάρουν τις θέσεις εργασίας; Μακάρι. Αυτό ονομάζεται εξέλιξη.

«Έχασα από μια μηχανή και είμαι ευγνώμων γι’ αυτό»

Ήταν ευλογία ή κατάρα το γεγονός ότι είστε ο πρώτος άνθρωπος που κλήθηκε να αντιμετωπίσει και τελικά ηττήθηκε από μια μηχανή;

Τότε, το 1997, νόμιζα ότι ήταν κατάρα, τώρα πιστεύω ότι ήταν ευλογία, επειδή μπορείς να κάνεις την κατάρα ευλογία. Όταν λέω στους ανθρώπους ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος από το να προχωρήσουμε μπροστά, ήμουν εκεί, δεν είμαι απλώς κάποιος που διάβασε ένα βιβλίο. Ήμουν παίκτης παγκόσμιας κλάσης που ηττήθηκε και τους λέω ότι μπορεί κάποιος αυτό να το αφήσει πίσω του και να μάθει από αυτό και να το χρησιμοποιήσει υπέρ του. Μιλάω από προσωπική εμπειρία, την οποία δεν έχει κανείς άλλος σε αυτόν τον πλανήτη. Και αυτό κάνει το μήνυμα πιο ισχυρό.

Είστε, λοιπόν, αισιόδοξος για το μέλλον και για τη συνεργασία και τη συνύπαρξη μηχανών και ανθρώπων.

Αισιόδοξος και ρεαλιστής, γιατί η αισιοδοξία μου βασίζεται σε δεδομένα. Είμαι σκεπτικιστής για κάποιες πολιτικές εξελίξεις, γιατί είμαι λιγότερο αισιόδοξος για την αλλαγή της ανθρώπινης φύσης, και γι’ αυτό λέω ότι η τεχνολογία δεν θα αλλάξει την ανθρώπινη συμπεριφορά, η τεχνολογία είναι πολλαπλασιαστής, μπορεί να μας βοηθήσει να κάνουμε σπουδαία πράγματα, αλλά θα δώσει σε άλλους τη δύναμη να κάνουν κακό.

Πώς μπορούμε οι άνθρωποι να εργαστούμε προς την κατεύθυνση ενός καλύτερου μέλλοντος;

Η ανθρώπινη φύση είναι συνδεδεμένη με την εξερεύνηση, νομίζω ότι είναι σημαντικό για εμάς να συνεχίσουμε να εξερευνούμε. Σταματήσαμε να εξερευνούμε το Διάστημα, τα βάθη των ωκεανών, γιατί είναι μεγάλο ρίσκο. Νομίζω ότι πρέπει να επιστρέψουμε σε αυτό. Ξέρουμε από την ιστορία ότι οι εξερευνήσεις πάντα οδήγησαν σε μεγάλες ιδέες και βοήθησαν τους ανθρώπους με αναπάντεχους τρόπους. Είχαν απρόσμενες συνέπειες, που έφεραν πολύ μεγάλα οφέλη. Αυτή τη στιγμή δεν γίνονται τολμηρά βήματα σε διάφορους τομείς, από τον φόβο του ρίσκου. Όταν όμως αναλάβει κάποιος μια επικίνδυνη αποστολή, σίγουρα θα ωφεληθούμε σε κάτι ως ανθρωπότητα. Η τεχνητή νοημοσύνη για μένα είναι ένα σήμα ότι πρέπει να επιστρέψουμε στην εξερεύνηση, στις ρίζες μας, στην αρχαιότητα, όταν οι άνθρωποι ήθελαν να μάθουν περισσότερα για τον κόσμο. Έχουμε γίνει τεμπέληδες και έχουμε επαναπαυτεί.

Ένα από τα μηνύματά σας είναι: «dream big»…

Ακριβώς. Έχουμε τα εργαλεία, έχουμε ευκαιρίες όχι μόνο να ονειρευτούμε, αλλά και να πραγματοποιήσουμε αυτά τα όνειρα. Οι μεγάλες ανακαλύψεις έγιναν από ανθρώπους που δεν διέθεταν τα μέσα. Τώρα όμως που τα έχουμε, θέλουμε να τα χρησιμοποιήσουμε για την άνεσή μας, όχι για να ρισκάρουμε και να προχωρήσουμε μπροστά.

Εσείς κάνετε μεγάλα όνειρα;

Δεν είμαι σε ηλικία να ονειρευτώ να πάω στον Άρη, ίσως ο γιος μου, και θα είμαι ευτυχής αν διαλέξει αυτόν τον δρόμο. Γίνεται δεκατεσσάρων ετών τον Ιούλιο και, αν όλα πάνε καλά, θα δει τον κόσμο που ονειρεύομαι. Ξέρω τι μπορώ και τι δεν μπορώ να κάνω. Είμαι κήρυκας, έχω εμπειρία, έχω την ικανότητα να αναλύω πράγματα. Θέλω οι άνθρωποι να επιστρέψουν στα ταλέντα τους και η τεχνολογία να πολλαπλασιάσει αυτά τα ταλέντα. Επίσης, πρέπει να παλέψουμε ενάντια στην καταστροφολογία σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη. Έχει να κάνει με τον φόβο για το μέλλον και πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να τον καταπολεμήσουμε. Οι άνετες ζωές έχουν μειονεκτήματα. Η επιτυχία είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της μελλοντικής επιτυχίας και η άνεση είναι ο μεγαλύτερος εχθρός της εξερεύνησης.

_______________________

Πηγή: kathimerini.gr

Κατηγορίες:
Και κάτι άλλο...

Μαρίζα Κωχ: Σαντορινιός αέρας στην καρδιά του χειμώνα

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Συνέντευξη στην Έρη Βαρδάκη του ΒΗMAgazino, επί τη ευκαιρία της συγγραφής του βιβλίου της «Το ξανθό κορίτσι της Σαντορίνης»

Τραγουδήσατε πρώτη φορά στη ζωή σας από χαρά ή από λύπη;
«Ενα παιδί από χαρά μόνο τραγουδά. Ηταν στο Ιδρυμα. Στεγαζόταν στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής. Είχαμε μπει εκεί με την αδελφή μου, τεσσάρων ετών εγώ τότε, ως τραχωματικά παιδιά (σ.σ.: μολυσματική νόσος των ματιών που προκαλούσε τύφλωση) και μείναμε για πέντε χρόνια. Κάθε Σάββατο, έξω από το Ιδρυμα, οι Μικρασιάτες έστηναν γιορτή».
 
Και εσείς συμμετείχατε;
«Με ανέβαζαν στο κάρο και τραγουδούσα. Ημουν λίγο πιο ψηλή από το χωνί του γραμμοφώνου. Το έσκαγα μαζί με τα αγόρια από το Ιδρυμα. Σκάβαμε ένα λαγούμι και πηγαίναμε κοντά τους. Εγώ ήμουν η σοπράνο».
 
Στο πρόσφατο βιβλίο σας «Το ξανθό κορίτσι της Σαντορίνης» (εκδ. Μεταίχμιο) αφηγείστε τα δύσκολα παιδικά σας χρόνια στη μεταπολεμική Ελλάδα.
«Επέλεξα να το κάνω τώρα. Ενιωσα ότι αυτή ήταν η στιγμή. Tώρα που τα παιδιά του πολέμου που ήρθαν από απέναντι είναι πολλά – 4.000 παιδιά στα αζήτητα. Και ήθελα να ευαισθητοποιήσω τον κόσμο. Γιατί στον πόλεμο όλοι είναι χαμένοι, μα περισσότερο τα παιδιά. Στην έκδοση αυτού του βιβλίου, βέβαια, συνέβαλε και η Φρόσω Πετρίδου από το Πανεπιστήμιο Πατρών που ανακάλυψε τα χειρόγραφά μου κάτω από το στρώμα µου».
 
Με συγκίνησε ιδιαίτερα η ιστορία αγάπης της μητέρας σας με τον πατέρα σας, έναν όμορφο γερμανό στρατιώτη που μιλούσε αρχαία ελληνικά.
«Την ερωτεύτηκε όταν αντίκρισε τις φωτογραφίες της σε ένα φωτογραφείο της πλατείας Καρύτση. Της έστησε καρτέρι όταν πήγε να τις πάρει. Εζησαν μαζί τέσσερα χρόνια. Απέκτησαν την αδελφή μου και εμένα. Ηταν γενναία γυναίκα η μητέρα μου. Με την οπισθοχώρηση, τα ίχνη του πατέρα μας χάθηκαν. Η μάνα μου μαυροφορέθηκε. Νιώθαμε όμως πάντα παιδιά αγάπης. Εκείνη πίστευε ότι αν ζούσε, μα με ένα πόδι, μα με ένα χέρι, θα ερχόταν πίσω κοντά μας. Ηταν σίγουρη ότι είχε σκοτωθεί. Δεν μας άφησε στοιχεία να τον αναζητήσουμε. Ηταν βέβαιη για την αγάπη τους».

 
Και εσείς όµως ερωτεύτηκατε στα 13.
«Το 1956 έγινε ο μεγάλος σεισμός της Σαντορίνης. Στο νησί ήρθαν παλικάρια να βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση. Ηρθε και ο Στυλιανός από το Ηράκλειο της Κρήτης…».
 
Και άξιζε τον κόπο;
«Φαίνεται ότι άξιζε. Ηταν ένα παλικάρι με μια σοβαρότητα τέτοια που μου συγχωρούσε όλα τα παλαβά που συνέχιζα να κάνω. Να εξαφανίζομαι στο βουνό και να νυχτώνομαι εκεί. Οι άλλοι, η μάνα μου, με μάλωναν και εκείνος με μια γλυκύτητα μου έλεγε: «Αφησέ τους». Τον παντρεύτηκα 14 ετών και έφερα στη ζωή τον γιο μας. Ο γάμος μας, βέβαια, διαλύθηκε όταν εγκατασταθήκαμε πλέον στην Αθήνα και άρχισα να πηγαίνω στο ωδείο. Εκείνος είχε αντιρρήσεις. Και δεν θα έπρεπε, νομίζω. Γιατί του είχα ξεκαθαρίσει ότι ήθελα να γίνω τραγουδίστρια. Δεν το άντεξε. Συνεχίσαμε τη ζωή μας χωριστά. Εκείνος ξαναπαντρεύτηκε και έχει αφήσει δύο αδέλφια στον γιο μου. Εφυγε δυστυχώς νωρίς από τη ζωή».
 
Πώς είναι να γίνεσαι μητέρα σε τόσο τρυφερή ηλικία;
«Δεν έχω ακούσει τη λέξη «μαμά» από τα χείλη του γιου μου. «Μαρίζα» με ανεβάζει, «Μαρίζα» με κατεβάζει. Μεγαλώσαμε σαν αδέλφια και ήταν ωραίο. Ευτυχώς τώρα έχω ένα εγγόνι και χαίρομαι που το ακούω να με λέει «γιαγιά»».
 
Πρώτη φορά ποτέ τραγουδήσατε μπροστά σε κοινό;
«Το 1966 σε μια μπουάτ. Εκεί με ανακάλυψε ο Μίκης. Εγραψε μάλιστα έναν κύκλο τραγουδιών για τη φωνή μου, την «Ηλικία της γειτονιάς μου». Δεν προλάβαμε να τα ηχογραφήσουμε σε στούντιο. Ηρθε η χούντα. Πρόσφατα ανακάλυψα στο ΥouΤube ένα τραγούδι από live εκείνων των ημερών. «Σαν παλιό αμαξάκι» λέγεται. Ποιος, πώς το διέσωσε, ποιος να το ξέρει!».
 
To βράδυ του πραξικοπήματος πού σας βρήκε;
«Με τον Μίκη. Βγαίνοντας από την μπουάτ ακούστηκε ένας θόρυβος. «Eίναι από ερπύστριες. Κρυφτείτε γρήγορα» μας είπε. Τα επόμενα χρόνια μπαινοβγαίναμε στο εξωτερικό. Συγκατοικούσα στο Λονδίνο με τον Μάνο Λοΐζο και τη Μάρω, τη γυναίκα του. Τα λεφτά δεν έφταναν ποτέ θυμάμαι. Είχαμε ρημάξει τα βουτυράκια και τα μελάκια από τα καφενεία. Κάναμε κολεγιά με τους σερβιτόρους που ήταν Κύπριοι και έκαναν τα στραβά μάτια».
 
Στην Αγγλία ανακαλύψατε το ροκ;
«Ναι. Ετσι έβαλα τον ηλεκτρικό ήχο στα τραγούδια μου. Γύρισα στην Ελλάδα μέσα στη δικτατορία και συνεργάστηκα με τον Διονύση Σαββόπουλο στο «Rodeo». Ηταν τόσος ο κόσμος που ερχόταν να μας δει, που έριχναν νερό από τα μπαλκόνια των πολυκατοικιών για να διαλυθεί το πλήθος. Είχαμε ένα βαν με τους δικούς μου μουσικούς, χωρίς πόρτες, θυμάμαι. Πηγαίναμε στον Αλιμο. Υπήρχε ένα κουτούκι. Βάζαμε τον ενισχυτή στην πρίζα και τι άκουγαν τα ψάρια… Ετσι ηχογραφήσαμε τον δίσκο «Aραμπάς»».
 
Hταν ο πρώτος δίσκος της Μinos που έγινε χρυσός.
«Ηταν μια πρόταση διαμαρτυρίας στην καπηλεία που γινόταν στα παραδοσιακά τραγούδια από τη χούντα. Επαιζε το ραδιόφωνο «Tα παιδιά της Σαμαρίνας» και λέγαμε «έρχεται διάγγελμα πάλι». Και εμείς κάναμε την παράδοση τραγούδι διαμαρτυρίας».
 
Φτιάχνετε ακόµη το δικό σας κρασί;
«Ξέρω να φτιάχνω κρασί από τα παιδικά μου χρόνια στη Σαντορίνη. Είμαι λίγο αλχημίστρια. Μαγειρεύω με έναν τρόπο λίγο πρωτότυπο, θα έλεγα. Και κάνω και καταπληκτικό πετιμέζι. Τις κρύες ημέρες του χειμώνα στο βιωματικό εργαστήρι μουσικής για παιδιά που έχω δημιουργήσει τους φτιάχνω τηγανίτες και τις περιχύνω με πετιμέζι».
 
 
Πηγή: BHmagazino

 

Κατηγορίες:
Και κάτι άλλο...
web design by