άρης (15 άρθρα)

Η εσωτερική δομή του Άρη αποδεικνύεται εντελώς διαφορετική από ό,τι της Γης.

Χάρη στις μετρήσεις του πρώτου σεισμογράφου που ταξίδεψε σε άλλο πλανήτη, διεθνείς ομάδες ερευνητών ανακάλυψαν ένα στρώμα λιωμένων, ραδιενεργών πετρωμάτων γύρω από τον πυρήνα του Άρη, ένα στρώμα που απουσιάζει από τη Γη και άλλους πλανήτες.

Τα ευρήματα προσφέρουν νέα στοιχεία για την εξέλιξη του ξαδέλφου της Γης και την απώλεια του νερού που κάποτε διέθετε.

Τα σεισμικά κύματα αλλάζουν ταχύτητα και κατεύθυνση ανάλογα με τα γεωλογικά στρώματα μέσα από τα οποία διέρχονται. Για αυτό και οι μετρήσεις της αποστολής InSight της NASA, η οποία κατέγραψε χιλιάδες δονήσεις στα τέσσερα χρόνια λειτουργίας της μέχρι το 2022, επέτρεψαν στους επιστήμονες να προσδιορίσουν με νέα ακρίβεια την εσωτερική δομή του Άρη.

Μια πρώτη ανάλυση που δημοσιεύτηκε το 2021 κατέληγε στην εκτίμηση ότι ο πυρήνας του Άρη, ο οποίος αποτελείται κυρίως από υγρό σίδηρο, έχει εξαιρετικά μεγάλη ακτίνα 1.830 χιλιομέτρων και καταλαμβάνει μεγάλο τμήμα του όγκου του πλανήτη.

Αυτό που άλλαξε τις εκτιμήσεις ήταν μια πρόσκρουση αστεροειδή τον Σεπτέμβριο του 2021, η οποία προκάλεσε δόνηση 4,2 βαθμών. Τα σεισμικά κύματα διαπέρασαν τον πυρήνα καταγράφηκαν από το InSight στην άλλη άκρη του πλανήτη.

Μέχρι τότε, η ρομποτική αποστολή είχε καταγράψει μόνο σεισμικά κύματα που ανακλώνταν στον πυρήνα και δεν έδιναν σαφείς πληροφορίες για τα βαθύτερα στρώματα του Άρη.

Θερμική κουβέρτα

Σύμφωνα με δύο νέες μελέτες που δημοσιεύονται στο περιοδικό Nature, διαθέσιμες εδώ και εδώ, ο πυρήνας του πλανήτη είναι αρκετά μικρότερος από ό,τι είχε προηγουμένως εκτιμηθεί, με διάμετρο 1.650 χιλιομέτρων. Είναι επίσης πυκνότερος από ό,τι έδειχνε η προηγούμενη εκτίμηση, περίπου το ίδιο πυκνός με τον γήινο πυρήνα.

Επιπλέον, οι νέες αναλύσεις υποδεικνύουν ότι ο πυρήνας περιβάλλεται από ένα στρώμα μάγματος με πάχος γύρω στα 150 χιλιόμετρα.

Το στρώμα αυτό λειτουργεί ως θερμική μόνωση ή «κουβέρτα» γύρω από τον πυρήνα, δήλωσε ο Βέντραν Λέκιτς του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ, μέλος της ομάδας που υπογράφει την πρώτη μελέτη.

«Η κουβέρτα αυτή όχι μόνο συγκρατεί τη θερμότητα που έρχεται από τον πυρήνα και εμποδίζει έτσι την ψύξη του, αλλά επιπλέον συσσωρεύει ραδιενεργά στοιχεία των οποίων η διάσπαση παράγει περισσότερη θερμότητα» εξήγησε ο Λέκιτς σε δελτίο Τύπου.

Στον πυρήνα της Γης ρεύματα λιωμένου σιδήρου μεταφέρουν θερμότητα από το εσωτερικό προς τα έξω. Επειδή ο σίδηρος είναι αγώγιμο μέταλλο, τα ρεύματα αυτά δημιουργούν ένα μαγνητικό πεδίο που τυλίγει τον πλανήτη και τον προστατεύει από τον βομβαρδισμό των ηλιακών σωματιδίων και της ηλιακής υπεριώδους ακτινοβολίας.

Στην περίπτωση του Άρη, η «κουβέρτα» λιωμένου μάγματος εμποδίζει τον σχηματισμό ρευμάτων μεταφοράς θερμότητας, κάτι που εξηγεί γιατί ο Άρης δεν διαθέτει μαγνητικό πεδίο, εξήγησε ο Λέκιτς.

Η απουσία μαγνητικού πεδίου επέτρεψε τελικά στα σωματίδια ηλιακού ανέμου να παρασύρουν ένα μέρος της αρχέγονης ατμόσφαιρας του Άρη και μαζί το νερό του.

Το InSight σταμάτησε να λειτουργεί το 2022 λόγω της σκόνης που συσσωρεύτηκε στους ηλιακούς συλλέκτες του. Σχέδια για αποστολή νέου σεισμογράφου αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν, όμως οι ερευνητές θα συνεχίσουν να αναλύουν τις παρατηρήσεις της αποστολής.

Πηγή

Ενημέρωση της NASA για τα κυριότερα σημεία από τον πρώτο ενάμιση χρόνο της εξερεύνησης του Άρη από το διαστημικό όχημα Perseverance.
Το διαστημικό όχημα βρίσκεται στον κρατήρα Jezero του Άρη από τον Φεβρουάριο του 2021 και συλλέγει δείγματα πετρωμάτων και άλλων υλικών από την επιφάνεια του Άρη στο πλούσιο σε ιζήματα αρχαίο δέλτα του ποταμού στον κρατήρα Jezero του Κόκκινου Πλανήτη.

Παρακολουθείστε live την ενημέρωση:

Συμπληρώθηκαν δέκα ολόκληρα χρόνια από την ‘προσγείωση’ του διαστημικού οχήματος Curiosity της NASA στον πλανήτη Άρη. Παρά τα σημάδια φθοράς που φέρει η ακούραστη ‘Περιέργεια’, συνεχίζει την αποστολή της μελέτης της επιφάνειας του Άρη και της αναζήτησης αποδείξεων αρχέγονης μικροβιακής (έστω) ζωής.

Το Curiosity έχει διανύσει στην επιφάνεια του Άρη περίπου 29 χιλιόμετρα και έχει σκαρφαλώσει σε ύψος 625 μέτρων καθώς εξερευνά τον κρατήρα Gale και τους πρόποδες του όρους Sharp.

Έχει αναλύσει 41 δείγματα αρειανών βράχων και εδάφους, χάρη στα επιστημονικά όργανα που διαθέτει:

Η αφίσα για την 10η επέτειο της προσ-αρείωσης του Curiosity

… μελέτησε τον ουρανό του Κόκκινου Πλανήτη, συλλαμβάνοντας εικόνες από σύννεφα που λάμπουν:

… αλλά και την κίνηση των δορυφόρων του:

Ο αισθητήρας ακτινοβολίας που διαθέτει το διαστημικό όχημα επιτρέπει στους επιστήμονες να μετρήσουν την ακτινοβολία υψηλής ενέργειας στην οποία θα εκτεθούν οι μελλοντικοί αστροναύτες στην επιφάνεια του Άρη.

Όμως, η πιο σημαντική διαπίστωση του Curiosity ήταν ότι το νερό σε υγρή μορφή καθώς και τα χημικά δομικά στοιχεία που απαιτούνται για την υποστήριξη της ζωής ήταν παρόντα για τουλάχιστον δεκάδες εκατομμύρια χρόνια στον κρατήρα Gale, που κάποτε ήταν μια μεγάλη λίμνη.

Στην πραγματικότητα η αποστολή του Curiosity επεκτάθηκε πρόσφατα για άλλα τρία χρόνια, αφού μια ομάδα αφοσιωμένων μηχανικών της ΝASA, επινοεί τρόπους για την ελαχιστοποίηση της φθοράς του, την διατήρηση της κύλισης των ταλαιπωρημένων τροχών του και την εξοικονόμηση ενέργειας από την πυρηνική μπαταρία πλουτωνίου που διαθέτει.

Διαβάστε περισσότερα στο αφιέρωμα της NASA με τίτλο ‘10 Years Since Landing, NASA’s Curiosity Mars Rover Still Has Drive‘ και δείτε το αντίστοιχο βίντεο:

Πηγή

Το ευρωπαϊκό τροχοφόρο ρομπότ «Rosalind Franklin» επρόκειτο να εκτοξευτεί φέτος με ρωσικό πύραυλο.

Η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA ανέστειλε και επίσημα την Πέμπτη την ευρω-ρωσική αποστολή Exomars που προγραμματιζόταν να εκτοξευτεί φέτος για τον Άρη.

Το Συμβούλιο της ESA συνεδρίασε στο Παρίσι στις 16-17 Μαρτίου για να αξιολογήσει την κατάσταση που έχει προκύψει στις σχέσεις Ευρώπης-Ρωσίας λόγω της εισβολής στην Ουκρανία.

«Ως διακυβερνητικός οργανισμός με εντολή να αναπτύξουμε και να υλοποιήσουμε διαστημικά προγράμματα με πλήρη σεβασμό τις ευρωπαϊκές αξίες, εκφράζουμε τη βαθιά λύπη μας για τις ανθρώπινες απώλειες και τις τραγικές συνέπειες της επιθετικότητας προς την Ουκρανία» ανέφερε σε ανακοίνωσή του.

Ο επικεφαλής της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας Roscosmos, Ντιμίτρι Ρογκόζιν, σχολίασε την ανακοίνωση στο telegram, λέγοντας ότι η δουλειά χιλιάδων επιστημόνων διαγράφηκε από μια κόλλα χαρτί με την υπογραφή ενός ευρωπαίου γραφειοκράτη και δήλωσε ότι η Ρωσία θα πραγματοποιήσει μόνη της την ερευνητική αποστολή στον Άρη.

Η ESA, η οποία ιδρύθηκε το 1975 και έχει 22 κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, αναφέρει ότι «ευθυγραμμίζεται πλήρως με τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία από τα κράτη-μέλη της».

Αποφάσισε ομόφωνα ότι είναι αδύνατο να συνεχιστεί η συνεργασία με τη ρωσική διαστημική υπηρεσία Roscosmos για αποστολή ExoMars, η οποία προέβλεπε την εκτόξευση του ευρωπαϊκού τροχοφόρου ρομπότ «Rosalind Franklin» με ρωσικό πύραυλο και πλατφόρμα προσεδάφισης.

Παράλληλα δόθηκε εντολή στον γενικό διευθυντή της ESA να πραγματοποιήσει μια γρήγορη έρευνα για να εξετάσει τις καλύτερες δυνατές εναλλακτικές επιλογές προκειμένου να προχωρήσει η αποστολή του ρομπότ.

Μετά την απόφαση της Roscosmos να διακόψει τις εκτοξεύσεις ρωσικών πυραύλων Soyuz από το ευρωπαϊκό διαστημικό κέντρο στη Γαλλική Γουιάνα, η ESA θα αναζητήσει εναλλακτικές λύσεις εκτόξευσης για τις προγραμματισμένες διαστημικές αποστολές Galileo M10, Galileo M1, Euclid και EarthCare.

Η ESA διαβεβαίωσε πάντως ότι η συνεργασία με τη Ρωσία στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό συνεχίζεται για λόγους ασφάλειας της λειτουργίας του και του πολυεθνικού πληρώματος.

Πηγή

Σχετικά λίγα ήταν γνωστά για την εσωτερική δομή του Άρη πριν προσεδαφιστεί στον πλανήτη η αποστολή InSight της NASA.

Το πρώτο σεισμόμετρο που εστάλη στον κόκκινο πλανήτη αποκαλύπτει τώρα την ανατομία του και τις διαφορές με τη Γη. Τα ευρήματα παρουσιάζονται σε τρεις επιμέρους μελέτες που δημοσιεύονται μαζί στο ίδιο τεύχος του Science.

Παρακολουθώντας πώς τα σεισμικά κύματα ταξιδεύουν στο εσωτερικό του πλανήτη και ανακλώνται σε επιμέρους στρώματα, το InSight δίνει λεπτομέρειες για το πάχος και τη σύνθεση του φλοιού, του μανδύα και του πυρήνα του Άρη.

Οι δεκάδες σεισμοί που κατέγραψε το σεισμόμετρο δεν οφείλονται στην ενεργοποίηση ρηγμάτων, όπως συμβαίνει στη Γη, αλλά στη συρρίκνωση του πλανήτη καθώς συνεχίζει να ψύχεται από τον σχηματισμό του μέχρι σήμερα.

Σύννεφα διακρίνονται να παιρνούν πάνω από το σεισμόμετρο του InSight (NASA/JPL-Caltech)

«Η σημασία αυτών των ευρημάτων είναι ότι μας προσφέρουν για πρώτη φορά μετρήσεις των διαστάσεων των θεμελιωδών συστατικών του Άρη» δήλωσε ο Μπρους Μπάνερντ, κύριος ερευνητής της αποστολής στο Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια.

«Μέχρι σήμερα είχαμε μόνο συγκρίσεις με τη Γη, θεωρητικούς υπολογισμούς και έμμεσα συμπεράσματα από άλλες παρατηρήσεις όπως οι αναλογίες ισοτόπων σε μετεωρίτες αρειανής προέλευσης».

Όπως συνέβη με όλους τους πλανήτες, ο Άρης σχηματίστηκε από σύννεφα σκόνης και μικρών βράχων που συμπιέστηκαν από τη βαρύτητα και θερμάνθηκαν μέχρι που έλιωσαν. Στην πορεία δεκάδων εκατομμυρίων ετών, τα συστατικά του πλανήτη χωρίστηκαν σε στρώματα ανάλογα με την πυκνότητά τους.

Το βαθύτερο στρώμα του Άρη, ο πυρήνας, αποδεικνύεται μεγαλύτερος από το αναμενόμενο με διάμετρο 3.660 χιλιομέτρων. Οι μελέτες επιβεβαιώνουν ότι ο πυρήνας είναι ρευστός, ωστόσο παραμένει ακόμα ασαφές αν είναι ολόκληρος λιωμένος, ή αν μοιάζει με τον πυρήνα της Γης, ο οποίος αποτελείται από ένα ρευστό στρώμα που περιβάλλει ένα στερεό κέντρο.

To InSight προσεδαφίστηκε στον Άρη τον Νοέμβριο του 2018 (NASA/JPL-Caltech/Lockheed Martin)

Και στους δύο πλανήτες, ο πυρήνας αποτελείται κυρίως από σίδηρο και νικέλιο, αν και ο πυρήνας του Άρη είναι λιγότερο πυκνός, καθώς περιέχει απροσδόκητα μεγάλες ποσότητες ελαφρύτερων στοιχείων όπως ο άνθρακας, το θείο, το οξυγόνο και το υδρογόνο.

Ο δε αρειανός φλοιός, το εξωτερικό στρώμα του πλανήτη, είναι εντελώς διαφορετικός από τον γήινο, αφού είναι ενιαίος και δεν χωρίζεται σε τεκτονικές πλάκες όπως ο φλοιός της Γης.

«Αυτό σημαίνει επίσης ότι ο φλοιός του Άρη είναι πολύ παλιός» επισήμανε η σεισμολόγος Μπριγκίτε Νάπμεγιερ-Έντρουν του Πανεπιστημίου της Κολωνίας, επικεφαλής της μελέτης για τον αρειανό φλοιό.

Το εξωτερικό αυτό στρώμα είναι πιο λεπτό από ό,τι αναμενόταν και το πάχος του κυμαίνεται από 20 έως 72 χιλιόμετρα.

Ο αρειανός μανδύας, τέλος, ανάμεσα στον φλοιό και τον πυρήνα, εκτείνεται σε βάθος 1.560 χιλιομέτρων από την επιφάνεια και διαφέρει σε σύσταση από τον μανδύα της Γης, ένδειξη ότι οι δύο πλανήτες σχηματίστηκαν από ελαφρώς διαφορετικά συστατικά.

Όπως επισήμανε ο δρ Μπάνερντ, τα ευρήματα θα επιτρέψουν στους πλανητολόγους να βελτιώσουν τα μοντέλα του σχηματισμού πλανητών.

Όπως εξήγησε, «οι γνώσεις που κερδίσαμε δεν αφορούν μόνο τον Άρη αλλά και τον σχηματισμό και την ιστορία της Γης και οποιουδήποτε άλλου βραχώδη πλανήτη, είτε στο Ηλιακό Σύστημα είτε πιο πέρα».

Πηγή

Το διαστημικό όχημα της NASA Perseverance τοποθέτησε το μικρό ρομποτικό ελικόπτερο Ingenuity βάρους δύο κιλών στην επιφάνεια του Άρη. Η πρώτη πτήση ελικοπτέρου σε άλλον πλανήτη θα πραγματοποιηθεί στις 11 Απριλίου. Σύμφωνα με τους επιστήμονες της NASA, τα δεδομένα από την πρώτη δοκιμαστική πτήση θα φτάσουν στη Γη στις 12 Απριλίου. Μια πτήση στον Άρη είναι δυσκολότερη από ό,τι στη Γη κι αυτό γιατί ναι μεν ο Άρης έχει μικρότερη ένταση βαρύτητας, περίπου το 1/3 της Γης, αλλά η ατμόσφαιρά του κοντά στην επιφάνειά του είναι εκατό φορές αραιότερη σε σχέση με Γη. 

Βέβαια το πρώτο πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσει μόνο του το Ingenuity είναι οι χαμηλές θερμοκρασίες που επικρατούν την νύχτα στον Άρη (έως -90 βαθμοί Κελσίου). Έτσι, η εσωτερική μπαταρία του τροφοδοτεί την εσωτερική θερμάστρα που διαθέτει, για να μην παγώσουν τα ηλεκτρονικά του συστήματα. Αν όλα πάνε καλά οι πτήσεις του θα φτάνουν μέχρι τα 5 μέτρα υψόμετρο και θα διανύει αποστάσεις 90 μέτρων. 

Το Ingenuity θα πραγματοποιήσει πέντε πτήσεις σε ύψος 3-5 μέτρων. Κάθε πτήση θα διαρκέσει περίπου 90 δευτερόλεπτα με το drone να πετάει σε αποστάσεις περίπου 50 μέτρων από την βάση του. Σκοπεύει να στρέψει τις προπέλες στις 50 σ.α.λ. προτού ωθήσει την ισχύ έως τις 240 σ.α.λ.,. Κατά την πρώτη εκκίνηση, σχεδιάζεται κάθετη απογείωση και μετά επιστροφή στο έδαφος. Σιγά-σιγά, οι κινήσεις θα είναι μακρύτερες και πιο περίπλοκες (για παράδειγμα πλευρικά).  Το Ingenuity έχει 30 ημέρες για να αποδειχθεί ότι πάει καλά. Εάν η ιδέα επικυρωθεί, τέτοια drones θα μπορούσαν να προστεθούν σε μελλοντικές διαστημικές αποστολές για να συμπληρώσουν το έργο των rover, εξοπλισμένο με κάμερες ή αισθητήρες.

Το σχέδιο κάθε πτήσης θα έχει γίνει από τους τεχνικούς της NASA αλλά από την στιγμή που θα απογειωθεί το drone θα κινείται και θα ενεργεί μόνο του χωρίς να υπάρχει τηλεχειρισμός. Τα στελέχη της NASA αναφέρουν ότι η πιο σημαντική στιγμή του εγχειρήματος είναι η στιγμή της πρώτης απογείωσης. Αν το Ingenuity απογειωθεί και πετάξει χωρίς προβλήματα θα έχει επιτελέσει την αποστολή του αφού το ζητούμενο δεν είναι η συλλογή δεδομένων από αυτό αλλά να διαπιστωθεί αν μπορεί να πετάξει κάποιο όχημα στον Κόκκινο Πλανήτη.

Το νέο ρομποτικό ρόβερ Perseverance (Επιμονή) της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) έβαλε μπροστά τις μηχανές του και για μισή ώρα διήνυσε τα πρώτα διστακτικά 6,5 μέτρα στον Άρη.

Παράλληλα, τράβηξε τις πρώτες φωτογραφίες από τα ίχνη που άφησαν οι τροχοί του στο κοκκινωπό αμμώδες αρειανό έδαφος.
Οι μηχανικοί στο Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA δήλωσαν με ικανοποίηση ότι το εξάτροχο ρόβερ μεγέθους αυτοκινήτου τα καταφέρνει καλύτερα και από τις δοκιμές του στη Γη. Το Perseverance, το οποίο προσεδαφίστηκε στις 18 Φεβρουαρίου στον μεγάλο κρατήρα Γιέζερο, κάποτε αρχαία λίμνη και δέλτα ποταμού, έχει λίγο μεγαλύτερη ταχύτητα από το προηγούμενο αμερικανικό ρόβερ στον Άρη, το Curiosity (Περιέργεια), που ακόμη βρίσκεται εν λειτουργία. Επίσης το νέο ρόβερ είναι σε θέση να διασχίσει μεγαλύτερη απόσταση μέσα σε μια μέρα, γύρω στα 200 μέτρα, επειδή είναι ικανό να αποφεύγει καλύτερα τα διάφορα εμπόδια, όπως μεγάλους βράχους και παγίδες άμμου.
Προς το παρόν, οι επιστήμονες της NASA μελετούν τα διαθέσιμα δεδομένα για τη γύρω περιοχή, προκειμένου να αποφασίσουν ποια θα είναι η καλύτερη διαδρομή για το ρόβερ. Η τελική απόφαση τους πιθανώς θα ληφθεί, αφού το μικρό ρομποτικό ελικόπτερο Ingenuity βάρους δύο κιλών πετάξει και κατοπτεύει τη «γειτονιά» του ρόβερ (θα είναι η πρώτη φορά που ένα drone θα πετάξει σε άλλο κόσμο). Προς το παρόν, το ελικοπτεράκι βρίσκεται προσδεμένο κάτω από την «κοιλιά» του ρόβερ.


Το Perseverance, το οποίο προγραμματίζεται να διανύσει 15 χιλιόμετρα μέσα στο επόμενο αρειανό έτος (αντιστοιχεί σε περίπου δύο γήινα έτη), είναι το πιο εξελιγμένο κινητό εργαστήριο αστροβιολογίας που έχει σταλεί σε άλλο πλανήτη ή δορυφόρο, με στόχο την αναζήτηση ιχνών μικροβιακής ζωής, χάρη στα πολλά επιστημονικά όργανα, το ρομποτικό βραχίονα και τις υψηλής ανάλυσης κάμερες του.

Η περιοχή που προσεδαφίστηκε το διαστημικό όχημα Perseverance ονομάστηκε από τη NASA Οκτάβια Ε. Μπάτλερ (το όνομα αφροαμερικανής συγγραφέως επιστημονικής φαντασίας):
«Όταν το @NASAPersevere προσγειώθηκε στον Άρη, όχι μόνο γράψαμε ιστορία, ζήσαμε τα όνειρα των καλλιτεχνών που εμπνέουν τα ταξίδια μας στο διάστημα. Αποδίδοντας φόρο τιμής, οι επιστήμονες της @NASAJPL έδωσαν το όνομα της @OctaviaEButler, τηw πρωτοποριακής συγγραφέως επιστημονικής φαντασία στην περιοχή προσγείωσης του rover».

Πηγή

Όχι μία αλλά τέσσερις λίμνες με αλμυρό νερό μπορεί να βρίσκονται θαμμένες κάτω από τους πάγους στο νότιο πόλο του ‘Άρη, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις Ιταλών επιστημόνων, κάτι ανάλογο με αυτό που συμβαίνει στη Γη κάτω από τους πάγους της Ανταρκτικής. Αν αυτό όντως επιβεβαιωθεί, αυξάνονται οι πιθανότητες εύρεσης ιχνών ζωής στον γειτονικό πλανήτη, όπως έχει βρεθεί να υπάρχουν μικροοργανισμοί στις υπόγειες λίμνες της Ανταρκτικής.

Πιθανές υπόγειες λίμνες κάτω από το νότιο πόλο του Άρη εμφανίζονται με μπλε χρώμα.

Όπως αναφέρουν οι ερευνητές σε σχετική δημοσίευση τους στο περιοδικό “Nature Astronomy”, η ανάλυση των στοιχείων που συνέλλεξε μεταξύ 2012-2019 το ραντάρ MARSIS του σκάφους Mars Express του Ευρωπαϊκού Διαστημικού Οργανισμού, το οποίο βρίσκεται σε τροχιά από το 2003 γύρω από τον ‘Άρη, δείχνει ότι είναι πολύ πιθανό πως κάτω από 1.400 μέτρα πάγου βρίσκεται μια μεγάλη λίμνη, η οποία περιβάλλεται από τρεις μικρότερες.

Παλαιότερες παρατηρήσεις των ίδιων επιστημόνων από το 2018 -οι οποίες τότε είχαν αντιμετωπιστεί με ενθουσιασμό αλλά και σκεπτικισμό από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα- είχαν δώσει ενδείξεις ότι ίσως υπάρχει μια υπόγεια λίμνη διαμέτρου περίπου 19 χιλιομέτρων σε βάθος ενάμισι χιλιομέτρου κάτω από το νότιο πόλο του γειτονικού πλανήτη. Οι νέες μετρήσεις παρέχουν περισσότερα στοιχεία και μάλιστα για περισσότερες από μία αλμυρές λίμνες, οι οποίες είναι διασκορπισμένες σε μια έκταση περίπου 75.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Οι επιστήμονες είναι βέβαιοι ότι κάποτε, πριν περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια, ο ‘Αρης ήταν πολύ πιο ζεστός και υγρός από ό,τι τώρα. Οι Ιταλοί ερευνητές εκτιμούν ότι ένα μέρος από τα αρχαία επιφανειακά ύδατα υπάρχουν ακόμη κρυμμένα και δεν αποκλείουν να βρουν ενδείξεις για ακόμη πιο πολλές υπόγειες λίμνες στο μέλλον, ίσως και κάτω από το βόρειο πόλο του «κόκκινου» πλανήτη.

Η νέα έρευνα εκτιμά ότι η μεγάλη λίμνη έχει διαστάσεις 20 επί 30 χιλιόμετρα και είναι άγνωστο το βάθος της, καθώς το ραντάρ δεν μπορεί να διαπεράσει το αλμυρό νερό. Οι τρεις άλλες κοντινές λίμνες εκτιμάται ότι έχουν διαστάσεις της τάξης των δέκα χιλιομέτρων περίπου.

Η μεγάλη περιεκτικότητα των λιμνών σε άλατα τις βοηθά να παραμένουν υγρές και να μην παγώνουν, χωρίς να αποκλείεται η πιθανότητα μιας υπόγειας γεωθερμικής δραστηριότητας που λιώνει τους πάγους. Ως πιθανότερη πάντως εκδοχή θεωρούν ότι οι λίμνες περιέχουν πανάρχαιο νερό, «που κάποτε βρισκόταν στην επιφάνεια και, αν αυτό όντως συμβαίνει, ασφαλώς μπορεί να αποτελούν ένα καλό μέρος για να φιλοξενήσουν ζωή, εξαφανισμένη πια ή και τωρινή», ανέφερε η Πετινέλι. Όμως, όπως είπε, για να επιβεβαιώσει κανείς κάτι τέτοιο, πρέπει να κάνει γεώτρηση στον ‘Αρη σε βάθος ενάμισι χιλιομέτρου, κάτι που δεν είναι εφικτό με την υπάρχουσα τεχνολογία.

‘Άλλοι πάντως πλανητικοί επιστήμονες και γεωφυσικοί εξέφρασαν στο περιοδικό “Nature” τις επιφυλάξεις τους για το κατά πόσο και τα νέα στοιχεία πράγματι αφορούν κανονικές αλμυρές λίμνες. Η κινεζική αποστολή Tianwen-1 καθ’ οδόν για τον ‘Άρη, η οποία αναμένεται να εισέλθει σε τροχιά γύρω του το Φεβρουάριο του 2021 και μετά θα στείλει ένα ρομποτικό ρόβερ στην επιφάνεια του, το οποίο θα διαθέτει ραντάρ, ίσως ρίξει περισσότερο φως στο υγρό παρελθόν -και πιθανώς υγρό παρόν- του ‘Άρη.

Πηγή

Εντυπωσιακές εικόνες από παγωμένο κρατήρα του Άρη δίνονται στη δημοσιότητα για πρώτη φορά

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) έδωσε στη δημοσιότητα ένα απίστευτο οπτικό ντοκουμέντο από τον περίφημο κρατήρα Κορόλεφ στον Άρη – μια πιθανή μελλοντική πηγή νερού για τους ανθρώπους που ίσως αποικήσουν μια μέρα στον κόκκινο πλανήτη.
Το εκπληκτικό βίντεο αποτελεί ένα κινούμενο μωσαϊκό που συνδυάζει τις σαρώσεις στην επιφάνεια του πλανήτη με τοπογραφικά δεδομένα, που καταγράφονται από μια κάμερα υψηλής ανάλυσης στο μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο Mars Express.
Το βίντεο δείχνει την πλήρη έκταση του κρατήρα, πλάτους 82 χιλιομέτρων στα βόρεια πεδινά του Άρη. Ο κρατήρας είναι γεμάτος με πάγο όλο το χρόνο καθώς ο πυθμένας του είναι 2 χιλιόμετρα κάτω από το χείλος του, καθιστώντας τον ένα φυσικό παγωμένο φαράγγι.
Η αποστολή του Mars Express ξεκίνησε στις 2 Ιουνίου του 2003, φτάνοντας στον πλανήτη έξι μήνες αργότερα και έκτοτε στέλνει στη Γη απίστευτες εικόνες από τον Άρη.
Πρόκειται για το δεύτερο μακροβιότερο διαρκώς ενεργό διαστημικό σκάφος σε τροχιά γύρω από έναν εξωγήινο κόσμο, μετά το Mars Odyssey της NASA που υπάρχει από το 2001.

Ο κρατήρας ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του Σοβιετικού επικεφαλής μηχανικού πυραύλων και σχεδιαστή διαστημικών σκαφών, Σεργκέι Πάβλοβιτς Κορόλεφ (1907-1966), που έμεινε γνωστός ως ο «πατέρας» της ρωσικής διαστημικής τεχνολογίας, για τη συνεισφορά του στον ρωσικό διηπειρωτικό πύραυλο R7.
Τα σχέδια του Κορόλεφ έβαλαν τον Σπούτνικ σε τροχιά το 1957 και έστειλαν τον Γιούρι Γκαγκάριν στο διάστημα το 1961, και τώρα οι μελλοντικές γενιές διαστημικών περιηγητών και εξερευνητών εκπέμπουν εικόνες του κρατήρα του Άρη που φέρει το όνομά του, με εκπληκτική λεπτομέρεια που αξίζει το μεγάλο του επίτευγμα.

Πηγή: https://www.esa.int/