Rosalind Franklin (2 άρθρα)

Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας: οι γυναίκες επιστήμονες που άλλαξαν τον κόσμο

| 0 ΣΧΟΛΙΑ


Μερικά από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της επιστήμης, έγιναν από γυναίκες· η επιστήμη δεν έχει φύλο.
Από την Ρόζαλιντ Φράνκλιν στην Μαρί Κιουρί, οι γυναίκες επιστήμονες καταρρίπτουν με την επιτυχία και έργο τους τον μύθο περί «νοητικού προτερήματος» των αντρών στην επιστήμη και τα μαθηματικά.

Για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, δίνονται μερικές βιογραφίες σπουδαίων επιστημόνων γένους θηλυκού.

Άντα Λάβλεϊς (Ada Lovelace)

   Η Άντα γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 10 Δεκεμβρίου 1815, ως το μοναδικό νόμιμο τέκνο του Λόρδου Βύρωνα (Τζορτζ Γκόρντον Μπάιρον, George Gordon Baron of Byron) και της συζύγου του, Άννας Ισαβέλλας (Αναμπέλα) Μίλμπανκ (Anne Isabelle Milbanke). Το ζευγάρι χώρισε τον Ιανουάριο του 1816 επειδή η Αναμπέλα δεν άντεχε πλέον τις απότομες αλλαγές διάθεσης του συζύγου της. Αμέσως μετά την έκδοση του διαζυγίου (Απρίλιος 1816), ο Λόρδος Μπάιρον έφυγε οριστικά από την Αγγλία, όπου ποτέ δεν επέστρεψε, αφού πέθανε στην Ελλάδα (Μεσολόγγι) τον Απρίλιο του 1824, όταν η Άντα ήταν οκτώ ετών.

Ada Lovelace portrait.jpg  

Η επινόηση του κρίσιμου αλγόριθμου

Το 1833, όταν η Άντα ήταν 18 χρονών, έκανε μία απ’ τις πιο καθοριστικές γνωριμίες της ζωής της. Ήταν ο Τσαρλς Μπάμπατζ, ο μελλοντικός «πατέρας του υπολογιστή». Ξεκίνησαν μανιώδη αλληλογραφία και η φιλία τους θα κρατούσε μέχρι το τέλος της ζωής τους.

Σχεδόν μία δεκαετία αργότερα, το 1842, η Άντα συνεργάστηκε στενά με τον Μπάμπατζ. Μετέφρασε τις σημειώσεις ενός Ιταλού επιστήμονα, πάνω στην «Αναλυτική Μηχανή» που είχε εμπνευστεί ο Μπάμπατζ. Χρειάζονταν επειγόντως κάποια χορηγία για να συνεχίσουν τις μελέτες τους και η Άντα αξιοποίησε το κληρονομικό της ταλέντο στη δημιουργική γραφή, για να «διαφημίσει» τον πρώιμο υπολογιστή. Ένα χρόνο χρειάστηκε η Άντα, για να καταγράψει τις μελέτες σχετικά με την «Αναλυτική Μηχανή».

Ταυτόχρονα, έκανε και δική της έρευνα. Οι σημειώσεις της δημοσιεύθηκαν στα «Επιστημονικά Απομνημονεύματα του Τέιλορ», μια σειρά επιστημονικών βιβλίων. Η Άντα είχε υπογράψει μόνο με τα αρχικά της, δηλαδή «ΑΛ». Το «Λ» αντιστοιχούσε στο επίθετο που πήρε μετά τον γάμο της, δηλαδή Λάβλεϊς.

Στο «Παράρτημα Z’» των σημειώσεών της, περιέγραφε με τρομερή λεπτομέρεια, μία μέθοδο μέτρησης των αριθμών «Μπερνούλι» με την «Αναλυτική Μηχανή» του Μπάμπατζ. Οι μελέτες της ήταν ολόσωστες και οραματικές.

Η κόρη του Λόρδου Βύρωνα είχε δημιουργήσει τον πρώτο αλγόριθμο για τον υπολογιστή.

Το 1953, όταν οι σημειώσεις της Άντα αναδημοσιεύτηκαν, αναγνωρίστηκε επισήμως ως η πρώτη προγραμματίστρια υπολογιστών.

Η Άντα, Κόμισσα του Λάβλεϊς, πέθανε στις 27 Νοεμβρίου του 1852, από καρκίνο.Ήταν μόλις 37 χρονών....

Κάθριν Τζόνσον (Katherine Johnson)

Η Κάθριν Τζόνσον (Katherine Johnson) γεννήθηκε στις 26 Αυγούστου του 1918 στη White Sulphur Springs της Δυτικής Βιρτζίνια.

Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Βιρτζίνια, υπό καθεστώς διακρίσεων σε βάρος των μαύρων σπουδαστών, στις διαρκώς μεταβαλλόμενες ΗΠΑ.

https://www.iefimerida.gr/sites/default/files/archive-files/katherine_johnson_john_glenn.png

   Το 1962, η NASA προετοίμαζε την τροχιακή αποστολή του John Glenn και η Κάθριν Τζόνσον κλήθηκε να εκπονήσει το έργο για το οποίο θα γινόταν πιο γνωστή. Η πολυπλοκότητα της τροχιακής πτήσης είχε απαιτήσει την κατασκευή ενός παγκόσμιου δικτύου επικοινωνιών, συνδέοντας σταθμούς παρακολούθησης σε όλο τον κόσμο με υπολογιστές της IBM στην Ουάσινγκτον, το DC, το ακρωτήριο Canaveral και τις Βερμούδες.

   Οι υπολογιστές είχαν προγραμματιστεί με τις τροχιακές εξισώσεις που θα μπορούσαν να προβλέψουν την τροχιά της κάψουλας από την έκρηξη μέχρι την εκτόξευση για την αποστολή του Glenn, Friendship 7, αλλά οι αστροναύτες ήταν επιφυλακτικοί να εμπιστευθούν τη ζωή τους στις προβλέψεις των ηλεκτρονικών υπολογιστών που ήταν επιρρεπείς σε μικροδιακοπές ρεύματος και μπλακάουτ.

   Ως μέρος της λίστας ελέγχου πριν την πτήση, ο Glenn ζήτησε από τους μηχανικούς να «πάρουν το κορίτσι» – την Κάθριν Τζόνσον – για να κάνουν τους υπολογισμούς που είχαν πραγματοποιηθεί στον υπολογιστή με το χέρι, στην αριθμομηχανή.

«Εάν προκύψει ότι είναι σωστοί, τότε είμαι έτοιμος να πάω», θυμάται η Κάθριν Τζόνσον να λέει ο αστροναύτης.

Η πτήση του Glenn ήταν επιτυχής και σηματοδότησε μια καμπή στον ανταγωνισμό μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης στο διάστημα.

   Όταν της ζητήθηκε να αναφέρει τη μεγαλύτερη συνεισφορά της στην εξερεύνηση του διαστήματος, η Κάθριν Τζόνσον μίλησε για τους υπολογισμούς που συνέβαλαν στο συγχρονισμό του Lunar Lander του Project Apollo με το Module Command and Service στη Σελήνη.
Εργάστηκε επίσης στο διαστημικό λεωφορείο και στο διαστημικό δορυφορικό σύστημα Earth Resources, και συνέγραψε ή συνεργάστηκε στην συγγραφή 26 εκθέσεων έρευνας.

Αποτέλεσμα εικόνας για katherine johnson

Συνταξιοδοτήθηκε το 1986, μετά από τριάντα τρία χρόνια στο Langley. “Μου άρεσε πολύ να δουλεύω κάθε μέρα”, λέει.

Το 2015, στην ηλικία των 97 ετών, η Κάθριν Τζόνσον πρόσθεσε μία ακόμη εξαιρετική διάκριση στον μακρύ της κατάλογο: ο Πρόεδρος Ομπάμα της απένειμε το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας (Presidential Medal of Freedom), την υψηλότερη πολιτική τιμή των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.

 

Σιέν-Σιούγκ Βου / Μαντάμ Βου (Chien-Shiung Wu / Madam Wu)

Η Σιέν-Σιούγκ Βου, ήταν κινεζο-αμερικάνα πυρηνική φυσικός.
Υπήρξε μέλος της ομάδας του Προγράμματος Μανχάταν, όπου ιδιαίτερα αυτή συνέβαλε στην επίτευξη διαχωρισμού του ουρανίου σε ουράνιο-235 και ισότοπα ουρανίου-238 με αέρια διάχυση.
Chien-Shiung Wu (1912-1997) in 1958.jpg
H Chien-Shiung Wu είναι επίσης γνωστή στους κύκλους των θεωρητικών και πειραματικών φυσικών, για την παραβίαση της ομοτιμίας (μετατόπιση από θετικές σε αρνητικές τιμές αξόνων) στη διάσπαση β και τελικά σε ασθενείς πυρηνικές αλληλεπιδράσεις, με το περίφημο πείραμα του κοβαλτίου.

Η συμμετρία της ομοτιμίας ή αλλιώς parity ουσιαστικά σημαίνει ότι δεν υπάρχει προτίμηση ανάμεσα σε μια δεξιόστροφη και μια αριστερόστροφη “διαδικασία”. Έτσι ένα φαινόμενο που αφορά μια δεξιόστροφη “διαδικασία” μέσα από έναν καθρέφτη θα φαινόταν αριστερόστροφα. Επομένως σε έναν “κατοπτρικό” κόσμο θα μπορούσε να συμβεί το ίδιο γεγονός αριστερόστροφα.

Το πείραμα της Wu απέδειξε ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να είναι πάντοτε επιτρεπτό.

Έμι Νέτερ (Emmy Noether)

Επιδραστική γερμανίδα μαθηματικός, με ειδίκευση στην αφηρημένη Άλγεβρα και τη θεωρητική Φυσική. Συνάδελφοί της του διαμετρήματος του Άλμπερτ Αϊνστάιν και του Νόρμπερτ Βίνερ, τη χαρακτήρισαν ως την πιο σπουδαία γυναίκα στην ιστορία των μαθηματικών.

Η Έμι Νέτερ (Emmy Noether) γεννήθηκε σε εβραϊκή οικογένεια στις 23 Μαρτίου 1882 στο Έρλανγκεν της Βαυαρίας και ήταν κόρη του διακεκριμένου μαθηματικού Μαξ Νέτερ (1844-1921), με σημαντικό έργο στην αλγεβρική γεωμετρία.

https://cdn.sansimera.gr/media/photos/main/Emmy_Noether.jpg

Σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Έρλανγκεν και από το 1922 έως το 1933 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Γκέτιγκεν, χωρίς, όμως, να καταλάβει κάποια οργανική θέση, αφού αυτό απαγορευόταν τότε στις γυναίκες.

Μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ (30 Ιανουαρίου 1933) εκδιώχθηκε από το πανεπιστήμιο μαζί με άλλους εβραίους καθηγητές και μέσα στον ίδιο χρόνο μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου δίδαξε στο κολέγιο θηλέων «Μπριν Μαρ» στην πολιτεία της Πενσυλβάνιας.

Η Έμι Νέτερ πέθανε στις 14 Απριλίου 1935, τέσσερις ημέρες μετά από εγχείρηση για την αφαίρεση κύστης στις ωοθήκες.Αλγεβίστρια με μεγάλη επιρροή ίδρυσε σχολή μαζί με τους Χάσε, Κρουλ, Σράιερ και Βαν ντερ Βέρντεν, η οποία συνέβαλε ουσιαστικά στη δημιουργία της σύγχρονης άλγεβρας, που βασίζεται στην αφηρημένη μελέτη των αλγεβρικών δομών.

Δημοσίευσε δύο βασικές μελέτες για τη θεωρία των ιδεωδών (ειδικά υποσύνολα δακτυλίων) και εξήγαγε ορισμένα σημαντικά συμπεράσματα στη μη αντιμεταθετική άλγεβρα.

Στη φυσική, διατύπωσε το θεώρημα που φέρει το όνομά της (θεώρημα Ναίτερ), το οποίο εξηγεί τη θεμελιώδη σχέση μεταξύ συμμετρίας και των νόμων διατήρησης.             

 

Rosalind Franklin

Από τη λίστα με τις γυναίκες που έμειναν στην αφάνεια η Rosalind Franklin βρίσκεται σίγουρα στην κορυφή. Στη γυναίκα αυτή, χρωστάμε την κατανόηση της δομής του DNA και του RNA.

Αποτέλεσμα εικόνας για rosa;lind franklin

Φυσικά στο σχολείο μαθαίνουμε ότι η δομή του DNA ήταν αποτέλεσμα της σκληρής δουλειάς των Watchon και Crick. Η Rosalind Franklin όμως ήταν αυτή που πραγματοποίησε τα πειράματα κρυσταλλογραφίας που αποκρυπτογραφούν τη δομή με ακτίνες Χ.

Τα δεδομένα από αυτά τα πειράματα της χρησιμοποιήθηκαν από τους Watchon και Crick. Έτσι, το βραβείο Nobel δόθηκε σε αυτούς λίγο μετά το θάνατό της Rosalind από καρκίνο σε ηλικία μόλις 37 ετών.

Δείτε σχετικό άρθρο στο ZimZam Physics: zimzamphysics.gr/rosalind-franklin.

Μαρία Σκουοντόφσκα-Κιουρί

Η πρωτοπόρος επιστήμονας Μαρί Κιουρί ήταν μια παθιασμένη γυναίκα που με ζήλο και ανιδιοτέλεια καταπιανόταν με οτιδήποτε είχε σχέση με τη φυσική και τη χημεία. Στις 10 Δεκεμβρίου 1903 κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής για τη δουλειά της πάνω στη ραδιενέργεια. Έγινε η πρώτη γυναίκα που κέρδισε Νόμπελ.

Το 1911 κέρδισε ακόμη ένα Βραβείο Νόμπελ, αυτή τη φορά στη Χημεία για την ανακάλυψη δύο νέων χημικών στοιχείων, του πολώνιου και του ράδιου.

Τότε, έγινε η πρώτη επιστήμονας που κέρδιζε δύο βραβεία Νόμπελ. Ήταν επίσης η πρώτη γυναίκα που της παραχωρήθηκε έδρα στο πανεπιστήμιο της Σορβόνης το 1906.

https://www.mixanitouxronou.gr/wp-content/uploads/2014/11/1911_solvay_conference3.jpg
Η Σκουοντόφσκα-Κιουρί στο συνέδριο του Σολβέυ, με τους επιφανείς επιστήμονες της εποχής (μεταξύ τους και ο Αϊνστάιν)

Όποιος θέλει να θαυμάσει από κοντά ή να μελετήσει τα σημειωματάριά της, υπογράφει ένα χαρτί που απαλλάσσει τη βιβλιοθήκη από οποιαδήποτε ευθύνη και φορά φυσικά προστατευτικό εξοπλισμό, καθώς τα αντικείμενα έχουν ακόμα υψηλές συγκεντρώσεις από ραδιενεργό ράδιο 226, το οποίο έχει μέσο χρόνο ζωής στα 1.601 χρόνια.

Ακόμα και η σορός της, που φιλοξενείται στο Πάνθεο, είναι κλεισμένη μέσα σε φέρετρο από μόλυβδο, καθώς είναι κι αυτή ραδιενεργή…

Πηγές: wikipedia.gr, mixanitouxronou.gr, maxmag.gr

Κατηγορίες:
Φυσική & Φιλοσοφία

Rosalind Franklin: Η “σβησμένη” υπογραφή πίσω από δύο Nobel

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Στο σήμερα, που χωρίς υπογραφή και όνομα και πνευματικό δικαίωμα, τίποτα δεν πηγαίνει μακριά, χωρίς μπλεξίματα με τον νόμο, το όνομα της Rosalind Franklin θα απλωνόταν δικαιωματικά δίπλα σ’ αυτά των Watson, Crick και Wilkins.

923649_rosalind-franklin2_1

Το Νόμπελ για την αποκωδικοποίηση της διπλής έλικας του DNA θα είχε τέσσερις παραλήπτες και δεν θα άνοιγε ποτέ μία από τις πιο εντυπωσιακές συζητήσεις για κάποιους που είχαν τ’ όνομα και μία που είχε τη χάρη. Λογοκλοπή; Κλεφτές ματιές στις σημειώσεις μίας νεαρής γυναίκας που στις αρχές του ‘50 προσπαθούσε επίμονα να χωρέσει την επιστημοσύνη της σε μία κοινωνία ανδρών;

Συμφωνία και προπαγάνδα εναντίον της «καημένης Ρόζι», που χωρίς τη συμβολή της δύσκολα ή τουλάχιστον σημαντικά αργότερα θα λυνόταν η αποκωδικοποίηση του γονιδιώματος όλων των μορφών ζωής και ιών; Ακαδημαϊκός μισογυνισμός και έμφυλες διακρίσεις στα επιστημονικά εργαστήρια της εποχής;

Και ναι, και όχι, και πολύ περίπου, και μισόλογα να συντηρούν μέχρι σήμερα έναν ανοιχτό διάλογο για τη θέση των γυναικών στα εργαστήρια. Δύσκολα πράγματα γενικώς, και ειδικώς για τη Rosalind Elsie Franklin, αγγλίδα, κόρη εύπορης εβραϊκής οικογένειας, ένα παράξενο, έξυπνο κορίτσι που τα καταφέρνει με άνεση στα «καθόλου κοριτσίστικα» για την εποχή μαθήματα: φυσική, χημεία, βιολογία και υποτροφία για το ανδροκρατούμενο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, εργαστήρια Φυσικής Χημείας με ανέμπνευστους και έτοιμους να την αποτρέψουν καθηγητές, φυσική, χημεία και έρευνα στις λεπτές μοριακές δομές του άνθρακα, PhD το 1945, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Παρίσι το 1947 και ξανά στο Βασιλικό Κολλέγιο του Λονδίνου το 1951, ως επιστημονικός συνεργάτης.

Οι νικητές του '62: Francis Harry, James Dewey Watson, Maurice Hugh Frederick Wilkins

Οι νικητές του ’62: Francis Harry, James Dewey Watson, Maurice Hugh Frederick Wilkins

Πόσοι τύποι DNA; Δύο. Α και Β. Πόσες συγκρούσεις; Άπειρες. Η Franklin ερευνά τα δεδομένα τύπου Α και ο Wilkins του Β. Εκείνος πιθανολογεί ότι πρόκειται για έλικα, εκείνη φωτογραφίζει την περίθλαση των ακτίνων Χ, χωρίς να είναι ακόμη σίγουρη. Το «κυνηγητό» έχει ήδη ξεκινήσει, αν ρίξει κανείς μια ματιά σε βιογραφίες της Franklin και μαρτυρίες που την αφορούν. Από τη μία περιγράφεται ως δύστροπη, επίμονη και οργισμένη με τους (άντρες) συναδέλφους της, με καμία διάθεση να μοιραστεί σημειώσεις και να αναπτύξει φιλίες σ’ έναν σκληρό, αρσενικό, κυρίαρχο κόσμο που έχει όλη την καλή διάθεση να την παραγκωνίσει, ει δυνατόν, αφού πληροφορηθεί τι «μαγειρεύει» στο εργαστήριο της.

Από την άλλη, ως ένας άνθρωπος κλειστός, προσηλωμένος, με αγάπη για τη ζωή και τα ταξίδια, με λίγους και πιστούς φίλους και πίστη σ’ αυτό που κάνει. Σχεδόν απομακρύνεται – για την ακρίβεια μετατίθεται – το 1953 στο Birkbeck College, λόγω των επιστημονικών διαφωνιών της με τον συντονιστή των εργαστηρίων του Βασιλικού Κολλεγίου του Λονδίνου και των κάκιστων σχέσεων με τον (με το ζόρι) συνεργάτη της Maurice Wilkins, τον 3ο της παρέας του Νόμπελ.

Το εργαστήριο της Φράνκλιν στο Κολλέγιο Βirkbeck, φωτογραφημένο λίγο μετά τον θάνατό της

Το εργαστήριο της Φράνκλιν στο Κολλέγιο Βirkbeck, φωτογραφημένο λίγο μετά τον θάνατό της

Βρισκόταν στον 5ο όροφο μιας βομβαρδισμένης έπαυλης του 18ου αι. Πώς, όμως, «συναντήθηκε» αυτή η επιστημονική «παρέα» ανδρών με τη νεαρή τότε κρυσταλλογράφο; Πώς προέκυψε και οι 3 έμειναν στην ιστορία- και μ’ ένα Νόμπελ στα χέρια- και η συνεισφορά της τέταρτης αποκαθίσταται χρόνια μετά, μέσα από βιογραφίες και μελέτες για το έργο της; Έργο, το οποίο οδήγησε και σ’ ένα δεύτερο Νόμπελ; Τι πήγε στραβά; Το να είσαι γυναίκα επιστήμων στο Βασιλικό Κολλέγιο του Λονδίνου το ’50 μάλλον δεν ήταν εύκολη υπόθεση.

Σύμφωνα με μία μάλλον φεμινιστική προσέγγιση της διαδρομής της Franklin – ο λόγος για τη βιογραφία της Anne Sayre – οι διακρίσεις σε βάρος γυναικών ήταν καθεστώς στον ακαδημαϊκό κόσμο. «Όσο το αρσενικό προσωπικό του Κολλεγίου μπορούσε να γευματίζει στη μεγάλη και άνετη σάλα, στις γυναίκες επιτρεπόταν να τρώνε στις φοιτητικές αίθουσες ή ακόμη χειρότερα έξω από το κτήριο», γράφει και η αλήθεια είναι ότι ακόμη και μετά το ’60 αναφέρονται περιπτώσεις εκπαιδευτικών ιδρυμάτων πανευρωπαϊκής εμβέλειας που την εκτίμηση τους για το γυναικείο φύλο την έδειχναν ξεχνώντας να δημιουργήσουν ladies rooms ή ακόμη χειρότερα εξορίζοντας το WC γυναικών στο πιο απροσπέλαστο σημείο του campus.

Σ’ ένα τέτοιο πλαίσιο η Franklin το ’51 μπαίνει σε δικό της εργαστήριο στο King’s College, ως επιστημονικός συνεργάτης του Medical Research Council και υπό τον διευθυντή του, John Randal.

franklin

 Αν και προσλαμβάνεται για να δουλέψει στις περιθλάσεις ακτίνων Χ βιολογικών μορίων, ο Randal της συνιστά να εστιάσει στη δομή του DNA. Την εφοδιάζει με την καλύτερη ομάδα ερευνητών, την πιο προηγμένη τεχνολογία για την εποχή, τον πιο καταρτισμένο φωτογράφο ακτινογραφιών. Και ξεχνά να την ενημερώσει ότι πάνω στο ίδιο αντικείμενο, σε εργαστήριο του ίδιου Κολλεγίου, εργάζεται ο συνάδελφος της Maurice Wilkins.

Επίσης, ξεχνά να ενημερώσει τον Wilkins και τον συνεργάτη του Raymond Gosling ότι η Franklin πρακτικά προσελήφθη για να επιβλέπει την πορεία των μελετών τους και να λύνει γρίφους, λόγω της εμπειρίας της ως ερευνήτρια στο Κρατικό Χημείο των Παρισίων, λίγα χρόνια νωρίτερα. Πάνω σ’ αυτό το κενό ενημέρωσης χτίζεται μία τεράστια κόντρα ανάμεσα στον χαμηλών τόνων και κάπως φοβισμένο Wilkins και την αποφασιστική και σίγουρα αυστηρά απόμακρη Franklin. O συνεργάτης της Rosalind Franklin, Aaron Klug, νικητής του Νόμπελ Χημείας το 1982

Εκείνος ήξερε τι εξοπλισμό να παραγγείλει για το εργαστήριο, εκείνη ήξερε πώς να τον χειριστεί. Επίσης, εκείνη γνώριζε τη ζωτική σημασία τεχνικών – όπως η ενυδάτωση των υπό εξέταση δειγμάτων.

O συνεργάτης της Rosalind Franklin, Aaron Klug, νικητής του Νόμπελ Χημείας το 1982

O συνεργάτης της Rosalind Franklin, Aaron Klug, νικητής του Νόμπελ Χημείας το 1982

Όταν κάποτε ο Wilkins ζήτησε να ενημερωθεί γι’ αυτή τη βελτιωμένη μέθοδο, λέγεται ότι η Rosalind του απάντησε με υποτιμητικό τρόπο, αν και η πραγματικότητα ήταν ότι του απάντησε σε τόνο που δεν επιτρεπόταν – για την εποχή και τα εργαστήρια – σε γυναίκα. Πόσοι τύποι DNA; Δύο. Α και Β. Πόσες συγκρούσεις; Άπειρες. Η Franklin ερευνά τα δεδομένα τύπου Α και ο Wilkins του Β. Εκείνος πιθανολογεί ότι πρόκειται για έλικα, εκείνη φωτογραφίζει την περίθλαση των ακτίνων Χ, χωρίς να είναι ακόμη σίγουρη. Μέχρι την ημέρα που φεύγει από το King’s College για το Birkbeck οι σχέσεις με τους συγκεκριμένους συναδέλφους είναι τυπικές, κακές. Τυπικά κακές.

«Μετακομίζω από ένα παλάτι σε μία τρώγλη, αλλά θα μου είναι απείρως πιο ευχάριστο», γράφει γι’ αυτή την εξέλιξη σε μια φίλη της στο Παρίσι και πλέον είναι αντιληπτό τι εννοεί. Μέχρι τότε η Franklin κρύβει τα αποτελέσματα της δουλειάς της στο εργαστήριο και φυσικά υπάρχει λόγος, έχει ονοματεπώνυμο και με τη συνεργασία βοηθού αντιγράφει τις φωτογραφίες που εκείνη βγάζει στο εργαστήριο της. Ο άσχετος στον τομέα της κρυσταλλογραφίας Wilkins έχει κάθε λόγο να θέλει να ρίξει μία ματιά σ’ αυτά τα δεδομένα και είναι η φωτογραφία με τον αριθμό «51» που θα τον βοηθήσει να λύσει το πρόβλημα, όταν οι έρευνες του για το DNA βρεθούν σε αδιέξοδο.

Η θρυλική φωτογραφία με τον αριθμό 51

Η θρυλική φωτογραφία με τον αριθμό 51

 Σύμφωνα με το βιβλίο “Double Helix”, που ο Watson θα γράψει περίπου 6 χρόνια μετά την απονομή του Νόμπελ τον Δεκέμβριο του 1962, είναι ο Wilkins που του δείχνει αυτή τη φωτογραφία κατά τη διάρκεια δείπνου, μία ξεκάθαρη απόδειξη της ελικοειδούς δομής του DNA. Τον πιέζει να «μεταφράσει» το τι βλέπει σ’ αυτή τη φωτογραφία και φυσικά είναι ένα ντοκουμέντο που θα πάρει, κρυφά από την Franklin, χωρίς την άδεια της. (Πολύ αργότερα, όταν θα υπάρξουν οι πρώτες κατηγορίες περί «υφαρπαγής στοιχείου», η «αντεπίθεση» του πανεπιστημιακού ιδρύματος θα ισχυριστεί ότι η Franklin αποχώρησε και πως ό,τι συνέβαινε στο εργαστήριο ήταν πνευματική ιδιοκτησία του ιδρύματος και άρα τα ευρήματα μπορούσαν να περάσουν στη διάθεση των συνεχιστών της έρευνας. Αστειότητες). Αυτό το δεδομένο είναι το κομμάτι που λείπει από το παζλ της αποκωδικοποίησης, σε αυτό το κομμάτι στηρίζεται το μοντέλο για την αποκωδικοποίηση του γονιδιώματος.

Η Νικόλ Κίντμαν ως Franklin στο θεατρικό έργο "Η φωτογραφία 51", που ανέβηκε φέτος σε σκηνή του Λονδίνου

Η Νικόλ Κίντμαν ως Franklin στο θεατρικό έργο “Η φωτογραφία 51”, που ανέβηκε πρόσφατα σε σκηνή του Λονδίνου

Η «καημένη η Ρόζι», ένα υποκοριστικό του ονόματος της που αποστρεφόταν βαθιά, ίσως γιατί έτσι είχε επιλέξει να της απευθύνεται ο Watson, πεθαίνει το 1958 από καρκίνο των ωοθηκών. Ως αιτία της ασθένειας, παρά τα τις gossip εικασίες της εποχής περί μεγάλης θλίψης λόγω παραγκωνισμού, προβάλλεται η υπερέκθεση της σε ακτίνες Χ και σε μία εποχή που δεν ήταν ακόμη γνωστές οι συνέπειες μιας τέτοιας δραστηριότητας. Μεγαλόψυχα κάποιοι της πιστώνουν γενναιοδωρία και καμία μνησικακία: προς το τέλος της ζωής της είχε αναπτύξει φιλικές σχέσεις με τις οικογένειες των ανθρώπων που τελικά την έσπρωξαν εκτός King’s College .

Λογικό, αφού δεν ενημερώθηκε ποτέ για το μέγεθος της συνεισφοράς της. Μέχρι το θάνατο της έχει καταφέρει να θεωρείται πρωτοπόρα γυναικεία φιγούρα της επιστήμης, αν και δεν υπήρξε ποτέ φεμινίστρια με τον τρόπο που κάποιες βιογραφίες επιχείρησαν να την παρουσιάσουν. Και έβαλε τις βάσεις για ακόμη ένα Νόμπελ: το 1982, ο συνεργάτης της Aaron Klug τιμάται με το Νόμπελ Χημείας «για την ανάπτυξη κρυσταλλογραφικής ηλεκτρονικής μικροσκοπίας και τη διαλεύκανση της δομής των βιολογικά σημαντικών συνδέσεων νουκλεϊκού οξέος – πρωτεΐνης». Ήταν ένα case study πάνω στο οποίο ξεκίνησε να εργάζεται η Franklin και το παρουσίασε στον Klug, γνωρίζοντας ή αγνοώντας, άγνωστο, ότι εκείνος θα το ολοκλήρωνε. Τουλάχιστον, εκείνος έχει δηλώσει, ότι αν η Franklin ζούσε μέχρι τότε, το Νόμπελ θα το παραλάμβαναν μαζί. Α, και το ότι η φωτογραφία της πρακτικά άνοιξε τα μάτια των Watson και Crick για την κατεύθυνση που θα έπρεπε να πάρουν οι έρευνες τους.

Κλεφτή ματιά; Λογοκλοπή; Παραγκωνισμός; Μισογυνισμός; Όπως και να το πει κανείς, είτε βασιστεί στη βιογραφία που υπέγραψε η Anne Sayre είτε σ’ εκείνη τη μεταφεμινιστική της Brenda Maddox είτε στον επίλογο – απολογία του μετανιωμένου (;) Watson, το σίγουρο είναι ότι το σύστημα έχει πολλούς τρόπους για να «καταπίνει» δουλειές και ιδέες, να εξαφανίζει υπογραφές, να σε βάζει στην άκρη, να παρουσιάζει πολλές διαφορετικές ερμηνείες μίας ξεκάθαρης κατάστασης που έγινε αφορμή για έρευνες, συζητήσεις και αποκαλύψεις. Και φυσικά, υπάρχει πάντα η ειρωνεία της τύχης και οι γκριμάτσες της ζωής, σε οτιδήποτε χτίζεται πάνω σε κάτι κλεμμένο ή έστω σε μια κλεφτή ματιά στη δουλειά κάποιου άλλου.

Watson και Crick σε φωτογραφία της εποχής στο πλαίσιο και την.. ατμόσφαιρα των μελετών τους για το DNA 

Watson και Crick σε φωτογραφία της εποχής στο πλαίσιο και την.. ατμόσφαιρα των μελετών τους για το DNA

Το 2013 το Νόμπελ του Francis Harry Compton Crick πωλήθηκε από την οικογένεια του σε δημοπρασία έναντι 2,2 εκ. δολαρίων, μία κίνηση που δημιούργησε κύματα δυσφορίας στην επιστημονική κοινότητα. Λίγους μήνες αργότερα, ο James Dewey Watson ανακοινώνει την πρόθεση του να κάνει ακριβώς το ίδιο μέσω του οίκου Christie’s, διευκρινίζοντας ότι μέρος των εσόδων θα δοθεί σε επιστημονικά κέντρα, στα οποία πέρασε μεγάλος μέρος της σταδιοδρομίας του. Κατά καιρούς, στο «σφυρί» έχουν βγει από σημειώσεις και επιστολές τους, μέχρι λερωμένες ποδιές των εργαστηρίων τους, σημειώσεις και φωτογραφίες τους πανάκριβα αγορασμένες από επιχειρηματίες που στόχο είχαν να ενθαρρύνουν το επιστημονικό έργο. Πουλάει κανείς κάτι για το οποίο βραβεύτηκε και κόπιασε ή απλώς η ζωή ξέρει να βάζει τα πράγματα στη θέση τους με τους μυστήριους τρόπους της; Να κάτι για το οποίο έχει αποφανθεί η Franklin, χωρίς να ξέρει ότι η διατύπωση της θα «σημάδευε» γεγονότα πολύ μετά τον θάνατο της:

«Επιστήμη και καθημερινότητα δεν διαχωρίζονται. Η επιστήμη, για ‘μένα, είναι μία μερική εξήγηση της ζωής. Στηρίζεται σε γεγονότα, εμπειρία και πείραμα».

Η διατύπωση της «σηκώνει» πολλές αναγνώσεις για το ποια ήταν, πώς έζησε και εργάστηκε και ποιοι ήταν, πώς έζησαν και πώς εξελίχθηκαν οι «συνεργάτες» της.

franklin2Πηγή: lifo.gr (Χριστίνα Γαλανοπούλου)

Κατηγορίες:
Φυσική & Φιλοσοφία
web design by