Δίας (4 άρθρα)

Ενώ η επιστημονική κοινότητα αλλά και ανθρωπότητα εξακολουθεί να ασχολείται με την εντυπωσιακή πρεμιέρα του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τρίτης και τις εκπληκτικές εικόνες από τα βάθη του Σύμπαντος που παρουσιάστηκαν έγινε γνωστό ότι στο πλαίσιο το δοκιμών των οργάνων του το τηλεσκόπιο φωτογράφισε τον Δία με τις εικόνες να μένουν στο… συρτάρι των επιτελών της NASA.

Οι εικόνες του Δία καταγράφηκαν από την κάμερα υπερύθρων NIRCam και στόχος ήταν να διαπιστωθεί η ικανότητα του τηλεσκοπίου να καταγράφει λεπτομερείς εικόνες από κινούμενα αντικείμενα και ειδκότερα από υψηλής φωτεινότητας πλανήτες αερίου όπως Δίας, ο Κρόνος, ο Ουρανός και Ποσειδώνας.

Οι εικόνες ελήφθησαν μάλιστα σε διαφορετικά μήκη κύματος για να διαπιστωθεί η ποιότητα τους σε κάθε συνθήκη λήψης. Στις εικόνες καταγράφηκε ο Δίας και είναι ορατή η κολοσσιαία αντικυκλωνική θύελλα του πλανήτη, η περίφημη Μεγάλη Ερυθρή Κηλίδα. Καταγράφηκαν επίσης τρεις από τους περίπου 80 δορυφόρους του Δία. Στην εικόνα διακρίνονται η Ευρώπη στην οποία υπάρχει ένα υπόγειος ωκεανός και αποτελεί στόχο εξερεύνησης για την αναζήτηση κάποιων μορφών ζωής καθώς και οι δορυφόροι Θήβη και Μήτις.

Οι επιστήμονες ήθελαν να δουν αν το James Webb μπορεί να καταγράφει λεπτομερείς εικόνες από την ατμόσφαιρα, τους δακτυλίους (αν υπάρχουν) και τους δορυφόρους (τους πιο κοντινούς τουλάχιστον) από υψηλής φωτεινότητας πλανήτες αερίου και όπως φαίνεται το τηλεσκόπιο είναι αποτελεσματικό και σε αυτόν τομέα.

Οι φωτογραφίες διέρρευσαν και αποτελούν πλέον το νέο αντικείμενο ενασχόλησης των ειδικών αλλά και των φίλων του Διαστήματος.

Πηγή

Παλαιότερα το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble είχε παρατηρήσει την συρρίκνωση της μεγάλης ερυθράς κηλίδας του Δία. Τώρα διαπιστώνει ότι αυξάνεται και η ταχύτητα περιστροφής της.

Αναλύοντας τις εικόνες που έλαβε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble από το 2009 έως το 2020, οι αστρονόμοι διαπίστωσαν ότι η μέση ταχύτητα της θύελλας ακριβώς εντός των ορίων της μεγάλης κόκκινης κηλίδας, που ξεκινά από το εξωτερικό του πράσινου κύκλου (βλέπε παραπάνω σχήμα), αυξήθηκε έως και 8% από το 2009 έως το 2020 και ξεπερνά τα 400 μίλια την ώρα. Αντίθετα, οι άνεμοι κοντά στην εσωτερική περιοχή της καταιγίδας, που ξεκινούν από τον μικρότερο πράσινο δακτύλιο, κινούνται πολύ πιο αργά. Και οι δύο κινούνται αριστερόστροφα.

Υπενθυμίζεται ότι η η μεγάλη ερυθρά κηλίδα είναι μια επίμονη περιοχή υψηλών πιέσεων («βαρομετρικό υψηλό σύστημα») στην ατμόσφαιρα του πλανήτη Δία, που συντηρεί μια αντικυκλωνική θύελλα, την μεγαλύτερη σε ολόκληρο το ηλιακό σύστημα, 22^ο νοτίως του ισημερινού του Δία. Παρατηρείται συνεχώς από το έτος 1830 και μετά. Υπάρχουν ιστορικές αναφορές για μία «μόνιμη κηλίδα» στην επιφάνεια του Δία, οι οποίες ξεκινούν ήδη από το 1665 έως το 1713, αν και οι σημερινοί αστρονόμοι διαφωνούν κατά πόσο όντως επρόκειτο από τότε για την ίδια «μεγάλη ερυθρά κηλίδα». Αν αυτό αληθεύει, τότε η κηλίδα υπάρχει εδώ και τουλάχιστον 360 έτη.

Δείτε το σχετικό βίντεο της ΝΑSA:

Αφού οι παλαιότερες παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκοπίου έδειξαν ότι η ερυθρά κηλίδα του Δία συρρικνώνεται, μήπως λοιπόν η παρατηρούμενη αύξηση της ταχύτητας οφείλεται στην αρχή διατήρησης της στροφορμής; (όπως ακριβώς συμβαίνει στο βίντεο που ακολουθεί)

Πηγή

Η Φυσική των διαστημικών ήχων

Πώς «ακούγονται» οι πλανήτες και τα λοιπά ουράνια σώματα;

Στην πραγματικότητα, οι πλανήτες δεν παράγουν ήχους που μπορεί κανείς να ακούσει όντας κοντά τους.

Εξάλλου, στο διάστημα δεν υπάρχει ατμόσφαιρα, πόσο, μάλλον, ατμόσφαιρα με επαρκή πυκνότητα για τη διάδοση του ήχου. Ο ήχος δεν μπορεί να διαδοθεί με τον τρόπο που διαδίδεται εντός της γήινης ατμόσφαιρας, δηλαδή με τη μορφή [ηχητικών] διαμηκών κυμάτων.

Εντούτοις, όλα τα ουράνια σώματα και, μεταξύ αυτών, και οι πλανήτες, εκπέμπουν ακτινοβολίες σε όλο το φάσμα δυνατών εκπομπών. Εξ αυτού, ένα μικρό μόνο τμήμα είναι ορατό στον άνθρωπο.
Με κατάλληλη επεξεργασία από τους επιστήμονες της όμως, η NASA αποκωδικοποίησε ένα άλλο, μικρό, τμήμα αυτών των εκπομπών,  καθιστώντας τες ακροάσιμες από τον άνθρωπο.

Πώς ακούγονται πλανήτες και άλλα ουράνια σώματα;

Στα βίντεο που ακολουθούν θα ακούσετε απόκοσμες δονήσεις από το Φεγγάρι, τον Ήλιο, τον Κρόνο, τον Ποσειδώνα, το Δία, τον Ουρανό αλλά και τη Γη!

Όταν ένας δορυφόρος ανακαλύπτεται, αρχικά παίρνει μια αλφαριθμητική ονομασία. Οι επιστήμονες που κάνουν την ανακάλυψη, έχουν το δικαίωμα να προτείνουν ονόματα, αλλά το τελικό λόγο έχει η αρμόδια επιτροπή ονοματοδοσίας της ΔΑΕ.

Πέντε μικροί δορυφόροι του Δία που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα, «βαφτίστηκαν» επισήμως με ονόματα από την αρχαία ελληνική μυθολογία. Ο μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος έχει 79 γνωστά φεγγάρια και 12 από αυτά είχαν ανακαλυφθεί το 2018 από τον αστρονόμο Σκοτ Σέπαρντ του Ινστιτούτου Επιστημών Κάρνεγκι της Ουάσιγκτον. Τώρα πλέον τα πέντε από τα 12 απέκτησαν επίσημα ονόματα από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση (ΔΑΕ).

Όταν ένας δορυφόρος ανακαλύπτεται, αρχικά παίρνει μια αλφαριθμητική ονομασία. Οι επιστήμονες που κάνουν την ανακάλυψη, έχουν το δικαίωμα να προτείνουν ονόματα, αλλά το τελικό λόγο έχει η αρμόδια επιτροπή ονοματοδοσίας της ΔΑΕ.

Η τελευταία έχει ορίσει κανόνες για κάθε πλανήτη, οι οποίοι προσδιορίζουν πώς μπορούν να ονομασθούν οι δορυφόροι του.

Στην περίπτωση του Δία οι δορυφόροι του υποχρεωτικά παίρνουν ονόματα από την ελληνική και ρωμαϊκή μυθολογία, είτε εραστών είτε απογόνων του Δία. Το Ινστιτούτο Κάρνεγκι διοργάνωσε φέτος σχετικό διαγωνισμό και τα ονόματα των νέων δορυφόρων του Δία τα πρότεινε το κοινό, κυρίως παιδιά. Οι καλύτερες προτάσεις υποβλήθηκαν στη ΔΑΕ προς έγκριση.

Οι 4 μεγαλύτεροι φυσικοί δορυφόροι του πλανήτη Δία (δορυφόροι του Γαλιλαίου) με την σειρά απόστασής τους από τον Δία: Ιώ, Ευρώπη, Γανυμήδης και Καλλιστώ. Ανακαλύφθηκαν από τον Γαλιλαίο το 1610. Είναι ορατοί με ένα καλό ζευγάρι κιάλια ή με το απλούστερο ερασιτεχνικό τηλεσκόπιο.

Έτσι, δύο δορυφόροι (Πανδία και Έρσα, γνωστά μέχρι τώρα ως S/2017 J4 και S/2018 J1 αντίστοιχα)) πήραν τα ονόματα δύο αδελφών, θυγατέρων του Δία και της θεάς Σελήνης.

Η Πανδία, που θεωρείται και θεά της πανσελήνου, ήταν ένα από τα δημοφιλέστερα ονόματα που υποβλήθηκαν ως πρόταση. Ένας τρίτος δορυφόρος, η Ειρήνη (S/2003 J5), πήρε το όνομα της κόρης του Δία και της θεάς της δικαιοσύνης Θέμιδος, ενώ άλλοι δύο δορυφόροι, η Φιλοφροσύνη και η Ευφήμη (S/2003 J15 και S/2003 J3) ονομάσθηκαν από τις δύο ομώνυμες αδελφές και εγγονές του Δία.

Μικροί δορυφόροι όπως αυτοί οι πέντε πιθανότατα αποτελούν απομεινάρια πολύ μεγαλύτερων ουρανίων σωμάτων που συνετρίβησαν πριν πολύ καιρό και διαλύθηκαν. Θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι στο μέλλον οι αστρονόμοι θα βρουν και άλλους τέτοιους μικρούς δορυφόρους γύρω από το γίγαντα Δία.

Πηγή: amna.gr