Το σύμπαν είναι ακατανόητα απέραντο, με δισεκατομμύρια άλλους πλανήτες να περιβάλλουν δισεκατομμύρια άλλα αστέρια. Η δυνατότητα λοιπόν για να υπάρχει έξυπνη ζωή κάπου εκεί έξω πρέπει να είναι τεράστια. Λοιπόν, πού είναι όλοι αυτοί οι έξυπνοι πολιτισμοί;
Με λίγα λόγια, αυτό είναι το παράδοξο Fermi. Ο Ντάνιελ Γουίτμιρ, ένας αστροφυσικός που διδάσκει μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Αρκάνσας, κάποτε πίστευε ότι η κοσμική αυτή σιωπή έδειχνε ότι είμαστε ως είδος, πολύ πίσω.
“Δίδαξα την αστρονομία για 37 χρόνια”, δήλωσε ο Whitmire. «Συνήθιζα να λέω στους μαθητές μου ότι από στατιστικές, πρέπει να είμαστε οι πιο ανόητοι τύποι στον Γαλαξία. Εξάλλου, έχουμε προχωρήσει στην τεχνολογικοί για περίπου 100 χρόνια μόνο, ενώ άλλοι πολιτισμοί θα μπορούσαν να είναι πιο τεχνολογικά προηγμένοι από εμάς από εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια χρόνια. ”
Πρόσφατα, ωστόσο, άλλαξε γνώμη. Εφαρμόζοντας μια στατιστική έννοια που ονομάζεται η Αρχή της μετριότητας – η ιδέα ότι, ελλείψει οποιωνδήποτε αποδεικτικών στοιχείων για το αντίθετο, πρέπει να θεωρούμε τον εαυτό μας μια τυπική, παρά άτυπη μορφή πολιτισμού – έτσι κατέληξε ο Whitmire στο συμπέρασμα ότι, αντί να υστερούμε ως προς άλλους πολιτισμούς, το είδος μας μπορεί να είναι μέτριο. Δεν είναι λοιπόν καλά νέα.
Σε μια δημοσίευση του ο Whitmire υποστηρίζει ότι αν είμαστε μια μορφή τυπικού πολιτισμού, προκύπτει ότι είδη όπως ο δικός μας εξαφανίζονται αμέσως μετά την απόκτηση τεχνολογικών γνώσεων.
Το επιχείρημα βασίζεται σε δύο παρατηρήσεις: Είμαστε το πρώτο τεχνολογικό είδος που εξελίχθηκε στη Γη και είμαστε πρόσφατοι στην τεχνολογική μας ανάπτυξη. (Ο ίδιος ορίζει το «τεχνολογικό» ως βιολογικό είδος που έχει αναπτύξει ηλεκτρονικές συσκευές και μπορεί να αλλάξει σημαντικά τον πλανήτη.)
Η πρώτη παρατήρηση φαίνεται προφανής, αλλά όπως σημειώνει ο Whitmire, οι ερευνητές πιστεύουν ότι η Γη θα πρέπει να είναι κατοικήσιμη για τα ζώα τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο χρόνια ακόμα στο μέλλον. Με βάση το χρονικό διάστημα που χρειάστηκαν τα πρωτο-πρωτεύοντα για να εξελιχθούν σε ένα τεχνολογικό είδος, αυτός ο χρόνος αφήνει αρκετό χρόνο για να συμβεί ξανά έως και 23 φορές. Σε αυτήν την χρονική κλίμακα, θα μπορούσαν να υπήρχαν και άλλοι πολιτισμοί πριν από εμάς, όμως δεν υπάρχει τίποτα στο γεωλογικό αρχείο που να δείχνει ότι δεν ήμασταν οι πρώτοι. “Θα αφήναμε οπωσδήποτε ένα δακτυλικό αποτύπωμα αν εξαφανιζόμασταν εμείς μια νύχτα”, σημείωσε ο Whitmire.
Σύμφωνα με τον ορισμό του Whitmire, γίναμε «τεχνολογικοί» μετά τη βιομηχανική επανάσταση και την εφεύρεση του ραδιοφώνου, ή περίπου πριν από 100 χρόνια. Σύμφωνα με την αρχή της μετριότητας (principle of mediocrity), μια κωδωνοειδής καμπύλη των εποχών όλων των υφιστάμενων τεχνολογικών πολιτισμών στο σύμπαν θα μας έβαζε στο μέσο του 95%. Με άλλα λόγια, οι τεχνολογικοί πολιτισμοί που διαρκούν εκατομμύρια χρόνια, ή περισσότερο, θα ήταν εξαιρετικά άτυποι. Επειδή είμαστε πρώτοι στον πλανήτη μας, άλλοι τυπικοί τεχνολογικοί πολιτισμοί αλλού πρέπει επίσης να είναι και εκεί οι πρώτοι. Η αρχή της μετριότητας δεν επιτρέπει καμία δεύτερη πράξη. Η συνέπεια είναι ότι μόλις τα είδη γίνουν τεχνολογικά, σβήνουν και παίρνουν μαζί τους τη βιόσφαιρα.
Ο Whitmire υποστηρίζει ότι η αρχή ισχύει για δύο τυπικές αποκλίσεις, ή στην περίπτωση αυτή περίπου 200 χρόνια. Αλλά επειδή η κατανομή των ηλικιών σε μια κωδωνοειδή καμπύλη καμπυλώνει λοξά (δεν υπάρχει απόλυτο ανώτατο όριο, αλλά η ηλικία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από το μηδέν), διπλασιάζεται αυτή η τιμή και φτάνει στα 500 χρόνια, συν ή πλην. Η υπόθεση της καμπύλης σε σχήμα καμπάνας δεν είναι απολύτως απαραίτητη. Άλλες υποθέσεις δίνουν περίπου παρόμοια αποτελέσματα.
Υπάρχει πάντα η πιθανότητα να είμαστε όχι ένας τυπικός αλλά άτυπος πολιτισμός και η διάρκεια ζωής του είδους μας να βρίσκεται κάπου στο απομακρυσμένο 5% της κωδωνοειδούς καμπύλης. Αν συμβαίνει αυτό, επιστρέφουμε στο ψήγμα σοφίας που ο Whitmire δίδαξε τους μαθητές του στην αστρονομία για περισσότερες από τρεις δεκαετίες.
“Εάν δεν είμαστε ένας τυπικός πολιτισμός, τότε η αρχική μου παρατήρηση θα ήταν σωστή”, είπε. “Θα ήμασταν οι πιο ανόητοι τύποι στον Γαλαξία με βάση τους αριθμούς.”
Πηγή: physics4u.gr
