Σας δημοσιεύω τώρα ένα άρθρο της γυναίκας μου στο Protagon.
«Εσύ δεν ξεφεύγεις ποτέ; Δεν θυμώνεις; Δεν φωνάζεις;», με ρωτάνε οι γονείς στις ομάδες γονέων. Και κάθε φορά που ακούω αυτή την ερώτηση απαντώ το ίδιο και παραμένω απορημένη. Γιατί άραγε μία ψυχολόγος θα έπρεπε να μην ξεφεύγει ποτέ; Να μην κάνει λάθη; Να είναι σίγουρη για όλα ως μητέρα μιας και είναι και ψυχολόγος; Αυτός είναι ο γονιός που θέλουμε να πετύχουμε; Και κάθε φορά που ξεφεύγω με τα παιδιά μου θυμάμαι αυτήν την ερώτηση αλλά και την απάντησή μου. Για να με καθησυχάσω τη θυμάμαι, όπως προσπαθώ να καθησυχάσω τους γονείς στις ομάδες.
Τους λέω ότι κανείς δεν είναι τέλειος και η ψυχολογία ποτέ δεν ισχυρίστηκε ότι κάτι τέτοιο είναι ο στόχος. Αντίθετα, μία ολόκληρη θεωρητική προσέγγιση στην ψυχοθεραπεία, η λογικοθυμική, προσπαθεί να βοηθήσει τους ανθρώπους, μεταξύ άλλων, να ξεφύγουν από την τελειομανία. Τους λέω ότι η τελειότητα έχει το πλεονέκτημα ότι δεν αναρωτιέσαι ποτέ για τίποτα γιατί είσαι σίγουρος ότι εσύ ξέρεις το «ορθώς πράττειν», αλλά έχει και μειονεκτήματα. Αν είσαι τέλειος γονιός χάνεις τη δυνατότητα να είσαι ένας εξελισσόμενος γονιός. Ένας γονιός που κάθε μέρα προσπαθεί να μάθει, να λύσει τις απορίες του, να εξερευνήσει τα μονοπάτια του κάθε παιδιού του ξεχωριστά, να αναλύσει τα δικά του τυφλά σημεία, να προχωρήσει. Κι αφού «προχωρήσει» να «οπισθοχωρήσει» και πάλι, και να κάνει λάθη ξανά, και να ξεφύγει, και να είναι άνθρωπος…
Μία πρόσφατη προσέγγιση στη θετική ψυχολογία μελετάει την αυτο-συμπόνια (self-compassion). Η αυτο-συμπόνια μας ζητάει να κάνουμε για τον εαυτό μας αυτό που σχετικά εύκολα κάνουμε για τους άλλους. Τι κάνουμε όταν νιώθουμε γλυκά και συμπονετικά για κάποιον άνθρωπο που ζορίζεται; Κατανοούμε τη δυσκολία του, του φερόμαστε γλυκά, με ευγένεια. Αν το ζόρι έχει να κάνει με κάποιο προσωπικό του λάθος, δεν τον κριτικάρουμε αλλά τον βοηθάμε να δει ότι είναι φυσιολογικό το… «ανθρωπίνως σφάλλειν». Πώς τα πάτε με την αυτο-συμπόνια συνολικά και ως γονιός; Τι θα λέγατε σε έναν αγαπημένο φίλο σας αν σας έλεγε πικραμένος ότι ξέφυγε με τα παιδιά του; Τι θα λέγατε για το ίδιο θέμα στον εαυτό σας;
Θα μου πείτε βεβαίως ότι όλο αυτό με την αυτο-συμπόνια έχει και κινδύνους. Υπάρχει το ρίσκο όλα να τα δικαιολογούμε και όλα να τα ξεπερνάμε με τη δικαιολογία ότι είμαστε άνθρωποι. Ναι, θα συμφωνήσω. Κι αυτό είναι το άλλο άκρο. Έχουμε να λύσουμε τα δικά μας τυφλά σημεία που μας οδηγούν σε εξάρσεις και δεν θα μείνουμε στη δικαιολογία. Όμως, σε κάθε περίπτωση, ο γονιός που κάνει λάθη και προσπαθεί να τα διορθώσει, που φέρεται ευγενικά στον εαυτό του όταν ξεφεύγει, βοηθάει τον εαυτό του αλλά και τα παιδιά του με τρόπους που ίσως δεν είναι ορατοί εκ πρώτης όψεως. Τους διδάσκει, με το παράδειγμα του, ότι τα λάθη επιτρέπονται, ότι η προσπάθεια είναι αέναη, ότι δεν αυτομαστιγωνόμαστε όταν κάτι δεν κάνουμε καλά.
Και ξέρετε κάτι; Ένα ακόμα πράγμα που λέω στις ομάδες γονέων είναι για τον λογαριασμό καταθέσεων. Η σχέση γονιού-παιδιού είναι σαν ένας λογαριασμός στην τράπεζα. Μία δύσκολη στιγμή, μία στιγμή που ξέφυγες και ντρέπεσαι γι' αυτό, είναι μία μικρή ανάληψη. Όμως, αν ο «συναισθηματικός σου λογαριασμός» με το παιδί έχει πολλές καταθέσεις μία ανάληψη δεν αρκεί για να τον αδειάσει. Έχετε καταθέσεις; Έχετε αγκαλιές, γλυκές στιγμές, γέλια, γαργαλητά, βόλτες, καλά λόγια από καρδιάς, βλέμματα όλο αγάπη; Έχετε;
* Η Άννυ Μπενέτου (Msc, Phd) είναι ψυχολόγος και ασχολείται με τη συμβουλευτική και τη θετική ψυχολογία.
ένα άρθρο των πρωταγωνιστών