Δεν μπορεί κανείς παρά να παρατηρήσει την επιθετικότητα των χρηστών του internet, όχι όμως μόνο στην Ελλάδα. Είναι καλό ή κακό; Ψυχολόγοι, σύμφωνα με το Scientific American λένε πως αυτή η εθιστική ανταλλαγή δηλητηριωδών σχολίων στα κοινωνικά δίκτυα και το internet, θα πρέπει να αποφεύγεται –ή απλά να λογοκρίνεται από τις ιστοσελίδες- γιατί κάνουν κακό στην κοινωνία και την ψυχική υγεία.
Τα σχόλια πια είναι «υπερβολικά επιθετικά, χωρίς να οδηγούν σε κανένα συμπέρασμα» λέει ο Art Markman, καθηγητής ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο του Τέξας. «Στο τέλος ενός τέτοιου διαδικτυακού τσακωμού δεν υπάρχει περίπτωση να πιστέψεις ότι κάποιος σε ακούει. Βιώνοντας, λοιπόν, μία δυνατή συναισθηματική εμπειρία που δεν εκτονώνεται με υγιή τρόπο, αυτό δεν μπορεί να είναι για καλό».
Αν, όμως, δεν είναι υγιές και δεν μας προσφέρει ικανοποίηση, γιατί το κάνουμε;
Σύμφωνα με τον Markman, μία ολόκληρη καταιγίδα από παράγοντες προκαλούν την επιθετικότητα και την αγένεια στο κομμάτι των ιστοσελίδων με τα σχόλια. Πρώτα απ’ όλα, συχνά, τα σχόλια είναι ανώνυμα, οπότε οι συγγραφείς τους δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη της αγένειάς τους. Δεύτερον, βρίσκονται σε κάποια απόσταση από τον στόχο του θυμού τους –είτε αυτό είναι το άρθρο που διαβάζουν ή κάποιο σχόλιο στο συγκεκριμένο άρθρο και οι άνθρωποι τείνουμε να ανταγωνιζόμαστε μακρινούς εχθρούς με περισσότερη ευκολία απ’ ότι στην πραγματική ζωή μας, που τα πράγματα ή οι άνθρωποι που μας θυμώνουν βρίσκονται μπροστά μας. Τρίτον, είναι πολύ ευκολότερο να γίνει κάποιος κακός μέσω του γραπτού λόγου, αντί του προφορικού κι αυτό, επίσης, το βιώνουμε σχεδόν όλοι.
Κι επειδή οι διαφωνίες στα πεδία σχολίων των αναρτήσεων δεν γίνονται σε πραγματικό χρόνο, οι σχολιαστές γράφουν ευμεγέθεις μονολόγους που τείνουν να τους βυθίζουν ακόμα περισσότερο στις ακραίες απόψεις τους. «Όταν κάνετε μία συζήτηση με ένα άνθρωπο, ποιος απ’ όλους αυτούς αραδιάζει ένα μεγάλο μονόλογο, εκτός αν είναι ήρωας σε ταινία; Ακόμα κι αν θυμώσετε, οι συζητητές ανταλλάσσουν κουβέντες ο ένας με τον άλλον, με αποτέλεσμα (συνήθως) να ηρεμούν και να ακούν, άρα να έχουν μία πραγματική συζήτηση».
Οι αψιμαχίες στα πεδία των σχολίων επίσης, μπορεί να δώσουν σε κάποιον μία αίσθηση ικανότητας και ικανοποίησης, η οποία φευ, είναι ψευδής. «Συμβαίνουν τόσα πολλά πράγματα στη ζωή μας που μας είναι δύσκολο να βγούμε έξω και να υποστηρίξουμε έναν σκοπό με την φυσική μας παρουσία, πράγμα που κάνει τον ακτιβισμό της πολυθρόνας’ μία πολύ ελκυστική πρόταση», γράφει ένας blogger στην εφημερίδα Daily Kos.
Τέλος, ο Edward Wasserman, καθηγητής της Ηθικής της Δημοσιογραφίας επεσήμανε άλλο ένα λόγο γι αυτό το δηλητήριο που «χύνεται» στα σχόλια: κακά παραδείγματα που έχουν δώσει τα ίδια τα μέσα. «Δυστυχώς, τα Media έχουν κερδίσει άπειρα χρήματα διδάσκοντας τους ανθρώπους να συζητούν με λάθος τρόπους, προσφέροντας πρότυπα όπως ο Jerry Springer, ή τον Bill O’Reilly. Με αυτά τα πρότυπα, οι θεατές συμπεραίνουν πως η οργή είναι ο τρόπος με τον οποίο συζητούνται οι δημόσιες ιδέες», έγραφε ο καθηγητής. «Κι όμως, δεν είναι αυτός ο τρόπος.».
Η ουσία της επικοινωνίας είναι να εισπράττουμε την προοπτική του άλλου, να την κατανοούμε και να απαντάμε. «Ο τόνος της φωνής και οι χειρονομίες έχουν τεράστια επιρροή στην ικανότητά μας να καταλάβουμε τι λέει κάποιος» λέει ο Markman. “Όσο ο διάλογος απομακρύνεται από την πρόσωπο με πρόσωπο συνδιαλλαγή, τόσο πιο δύσκολο είναι να επικοινωνήσουμε».
Κατά τη γνώμη του, τα διαδικτυακά μέσα θα πρέπει να μειώσουν τον θυμό και το μίσος που έχει γίνει κανόνας στις ανταλλαγές σχολίων ανάμεσα στους αναγνώστες. «Έχει μεγάλη αξία να αφήνεις όλες τις πλευρές μίας διαφωνίας να ακουστούν. Δεν έχει καμία αξία όμως να υπάρχουν προσωπικές επιθέσεις, ή να αφήνονται σχόλια που έχουν υπερβολικά θυμωμένο τόνο. Ακόμα κι αν κάποιος εκφράζει μία βάσιμη γνώμη αλλά το κάνει με θυμωμένο τόνο, φθήρει την φύση της διαφωνίας γιατί προσκαλεί και τους υπόλοιπους να απαντούν με αυτό τον τόνο. Αν σε ένα website τα σχόλια που περνούν συμπεριλαμβάνουν προσωπικές επιθέσεις με τον πιο άσχημο τρόπο, στέλνεται έτσι το μήνυμα ότι αυτή είναι μία αποδεκτή ανθρώπινη συμπεριφορά».
Από την δική τους πλευρά, οι αναγνώστες θα πρέπει να αναζητήσουν ανθρώπους με τους οποίους θα συζητούν, στην πραγματική τους ζωή, λέει ο Markman. Και θα είναι χρήσιμο να περιλαμβάνουμε στους κοινωνικούς μας κύκλους ανθρώπους που έχουν διαφορετικές απόψεις από τις δικές μας. «Με αυτό τον τρόπο θα αναπτύξουμε ένα υγιή σεβασμό για τους ανθρώπους που σκέφτονται με διαφορετικό τρόπο», αναφέρει.
Η προσπάθεια να βρούμε λύσεις στα δύσκολα προβλήματα σαν αυτά που μαζεύουν πολλά σχόλια στις ιστοσελίδες, απαιτεί μεγάλες συζητήσεις και συμβιβασμούς. «Η ανταλλαγή απόψεων και η διαπραγμάτευση που κάνουμε σε μία συζήτηση με κάποιον που δεν συμφωνεί μαζί μας, είναι τέχνη», λέει ο Markman. Κι η τέχνη αυτή εκλείπει, τόσο ανάμεσα στο κοινό, όσο ανάμεσα και σε όσους μας κυβερνούν.
