ναυμαχία (2 άρθρα)

Οι κλιματολογικές συνθήκες, οι Αρχαίοι Αθηναίοι και η Ναυμαχία της Σαλαμίνας

| 0 ΣΧΟΛΙΑ


Η επιλογή του σημείου της σύγκρουσης με τους Πέρσες στη Σαλαμίνα ήταν άριστα μελετημένη από τους αρχαίους Έλληνες και καθόλου τυχαία, καθώς βασιζόταν στη γνώση των τοπικών κλιματολογικών συνθηκών. Αυτό δείχνει μία νέα μελέτη από το Κέντρο Ερεύνης Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών, με επικεφαλής τον ακαδημαϊκό καθηγητή Χρήστο Ζερεφό, η οποία δημοσιεύθηκε στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Atmosphere.

Ο φετινός Σεπτέμβριος σηματοδοτεί την επέτειο των 2.500 ετών από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Στα τέλη του Σεπτεμβρίου του 480 π.Χ. ο ελληνικός στόλος, με μικρές δυνάμεις αλλά με άριστη τακτική και υπό την ηγεσία του Θεμιστοκλή, πραγματοποίησε μία από τις αποφασιστικότερες νίκες της ιστορίας. Η νέα μελέτη δείχνει ότι η εμπνευσμένη στρατηγική τού μεγάλου ηγέτη βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι οι αρχαίοι Έλληνες και ο ίδιος ο Θεμιστοκλής γνώριζαν τις κλιματολογικές συνθήκες και ιδιαίτερα τους ανέμους που έπνεαν στο στενό της Σαλαμίνας, προσαρμόζοντας τον στρατηγικό σχεδιασμό τους ανάλογα, ώστε να επωφεληθούν από την ημερήσια διακύμανσή τους.

Τα επιστημονικά ευρήματα δείχνουν πως ο συνδυασμός ενός βορειοδυτικού ανέμου που έπνεε κατά τη διάρκεια της νύχτας, με τη θαλάσσια αύρα που σηκώθηκε μετά τις 10:00, σχημάτισε μία «λαβίδα» ανέμου, η οποία, όσο περνούσε η μέρα, εγκλώβισε τον περσικό στόλο στη Σαλαμίνα. Η κλιματολογική ανάλυση του ανεμολογικού πεδίου στην περιοχή όπου διεξήχθη η ναυμαχία βασίστηκε στις διαθέσιμες μετρήσεις των μετεωρολογικών σταθμών στην περιοχή, καθώς και σε δεδομένα των κλιματικών και μετεωρολογικών μοντέλων ERA5 και WRF για το χρονικό διάστημα 1960-2019, παράλληλα με τις ιστορικές μαρτυρίες από τις αρχαίες πηγές («Ιστορίαι» του Ηρόδοτου, «Πέρσαι» του Αισχύλου κ.ά.).

Όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της έρευνας, οι κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν σήμερα στην περιοχή είναι παρόμοιες με αυτές που επικρατούσαν πριν από 2.500 χρόνια. Η κυριότερη αιτία του μελτεμιού, που πνέει από βόρειες, γενικά, διευθύνσεις στο Αιγαίο κατά τη διάρκεια της θερμής περιόδου, είναι ο συνδυασμός του μουσωνικού χαμηλού, δηλαδή ενός θερμικού χαμηλού που δημιουργείται πάνω από την ευρύτερη περιοχή της Ινδικής Χερσονήσου, με τις υψηλές πιέσεις που επικρατούν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού πάνω από τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη.

Ο παραπάνω συνδυασμός έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός ενισχυμένου βορείου ρεύματος στο Αιγαίο με την ονομασία «ετησίαι» (που σημαίνει «ετησίως επαναλαμβανόμενοι»). Οι εν λόγω κλιματολογικές συνθήκες περιγράφηκαν για πρώτη φορά από τον Αριστοτέλη στο βιβλίο του «Μετεωρολογικά». Σε τοπικό επίπεδο, η αποδυνάμωσή των μελτεμιών τον Σεπτέμβριο ευνοεί την επικράτηση μικρότερων συστημάτων κυκλοφορίας, όπως είναι οι θαλάσσιες αύρες (μπάτης-μπουκαδούρα).

Οι Έλληνες είχαν γνώση της τοπικής κλιματολογίας και προσάρμοσαν ανάλογα το στρατηγικό σχέδιό τους. Ο περσικός στόλος έλαβε θέσεις μάχης στην ακτή της Αττικής (Αμφιάλη-Πέραμα) κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ωστόσο, με το πρώτο φως της ημέρας τα ελληνικά πλοία, αντί να προσπαθήσουν να διαφύγουν, όπως περίμεναν οι Πέρσες, εμφανίστηκαν επίσης παρατεταγμένα σε σχηματισμό μάχης από την πλευρά της Σαλαμίνας.

Όταν ο περσικός στόλος κινήθηκε εναντίον του ελληνικού, τα ελληνικά πλοία κινήθηκαν ανάποδα, κωπηλατώντας συντεταγμένα μέχρι την ακτή της Σαλαμίνας. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, αυτός ο ελιγμός αποτελούσε μέρος του στρατηγικού σχεδίου του Θεμιστοκλή και αποσκοπούσε στο να παρασύρει τους Πέρσες βαθύτερα μέσα στο στενό και να καθυστερήσει τη σύγκρουση, περιμένοντας την αλλαγή του ανέμου. Πράγματι, μετά τις 10:00 ο άνεμος στράφηκε σε νοτιοδυτικό (θαλάσσια αύρα) και μόνο τότε ξεκίνησε η ελληνική αντεπίθεση.

Η θαλάσσια αύρα, σε συνδυασμό με τη στενότητα του διαύλου, αποδιοργάνωσε τον περσικό στόλο. Τα ψηλότερα περσικά πλοία ήταν πιο δύσκολο να κυβερνηθούν, καθώς στρέφονταν πλάγια από τον άνεμο και το κύμα, και έτσι έγιναν εύκολος στόχος για τα έμβολα των ελληνικών τριήρεων. Επιπλέον, η ισχυρή νοτιοανατολική αύρα δεν επέτρεψε στους Πέρσες να ανοίξουν πανιά για να υποχωρήσουν γρήγορα προς τον ανοιχτό Σαρωνικό Κόλπο και να μεταφέρουν εκεί τη σύγκρουση.

Τελικά, ένα μεγάλο μέρος του περσικού στόλου χάθηκε, ενώ τα υπόλοιπα πλοία διέφυγαν προς τον Κόλπο του Φαλήρου κατά τις απογευματινές ώρες, όταν οι άνεμοι ολοκλήρωσαν τον καθημερινό κύκλο τους και γύρισαν ξανά σε βορειοδυτικούς. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, ο δυτικός άνεμος «Ζέφυρος» μετέφερε τα συντρίμμια του περσικού στόλου μέχρι την περιοχή του σημερινού Αγίου Κοσμά, σηματοδοτώντας το τέλος της περσικής παρουσίας στη Μεσόγειο.

Η ερευνητική ομάδα περιελάμβανε, πέρα από τον Χρήστο Ζερεφό, τους ερευνητές της Ακαδημίας Αθηνών Σταύρο Σολωμό, Ιωάννη Καψωμενάκη και Χρήστο Ρεπαπή, καθώς επίσης τον καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Δημήτρη Μελά. Η μελέτη χρηματοδοτήθηκε από το Μαριολοπούλειο – Καναγκίνειο Ίδρυμα Επιστημών Περιβάλλοντος.

Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση:
https://www.mdpi.com/2073-4433/11/8/838
ΠΔΡ

Πηγή

Κατηγορίες:
Ιστορία

Μιγκέλ ντε Θερβάντες: Ο περιπετειώδης Ισπανός που έφτιαξε τον Δον Κιχώτη

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

«Θα πεθάνω πολεμώντας»

Στις 7 Οκτωβρίου του 1571, επικρατούσε αναταραχή στον Κόλπο της Ναυπάκτου. Χιλιάδες πλοία ετοιμάζονταν για μάχη. Σε λίγο θα εκδηλώνονταν μία από τις μεγαλύτερες ναυμαχίες στην παγκόσμια ιστορία. Η οθωμανική αυτοκρατορία θα αντιμετώπιζε την Ιερή Ένωση, που αποτελούνταν από τις ισχυρότερα χριστιανικά βασίλεια της νότιας Ευρώπης.

Ο υπαξιωματικός της ιταλικής φρεγάτας «Μαρκέσα» ήταν ένας άσημος νεαρός Ισπανός, που ψηνόταν στον πυρετό. Έπασχε από ελονοσία και έβλεπε συνέχεια παραισθήσεις. Είχε τυλιχτεί με σκοροφαγωμένες κουβέρτες ενώ τριγύρω του κυκλοφορούσαν ασύδοτα οι αρουραίοι. Ονειρευόταν ηρωικές μάχες και πολεμικά ανδραγαθήματα, που εκείνη τη στιγμή φάνταζαν μάλλον αδύνατα.

Το όνομα του ήταν Μιγκέλ ντε Θερβάντες.

Όταν άκουσε τις κραυγές του πληρώματος και κατάλαβε ότι η μάχη είχε αρχίσει, δεν έμεινε άπραγος. Πέταξε τα σκεπάσματα από πάνω του και ανέβηκε στο κατάστρωμα, τρεκλίζοντας. Ο καπετάνιος τον είδε και τον διέταξε να επιστρέψει στο αμπάρι, αλλά ο Θερβάντες απάντησε: «Είναι καλύτερο να πεθάνω υπηρετώντας τον Θεό και τον Βασιλιά, απ’ το να κατέβω κάτω. Καπετάνιε, τοποθέτησέ με στο πιο επικίνδυνο σημείο και εκεί θα πεθάνω πολεμώντας»

https://www.mixanitouxronou.gr/wp-content/uploads/2014/09/assets_LARGE_t_420_5909381.jpg
Άγαλμα του Θερβάντες στη Ναύπακτο
 
Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου
 

Η ναυμαχία έληξε με τον θρίαμβο των Ευρωπαίων. Ο Θερβάντες είχε δεχτεί δύο σφαίρες στο στήθος και άλλη μία στο αριστερό του χέρι, το οποίο έμεινε παράλυτο μέχρι το τέλος της ζωής του. Η χαρά του που πολέμησε εναντίον των απίστων ήταν τέτοια, που ξέχασε τον πόνο των τραυματισμών. Ο ηρωισμός του αναγνωρίστηκε και προήχθη σε ανώτερο αξίωμα, παίρνοντας μάλιστα και υψηλότερο μισθό.

Η πενταετής αιχμαλωσία
Ο Θερβάντες ανάρρωσε και το χειμώνα του 1572, συνέχισε την στρατιωτική του καριέρα, στο πλευρό του αδελφού του, Ροδρίγο. Όμως το Σεπτέμβριο του 1575, μετά από μια λαμπρή πορεία και πολλές ακόμη μάχες, αποφάσισε να επιστρέψει στην Ισπανία. Η οικογένειά του αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα και οι αδελφοί Θερβάντες αποφάσισαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους και να εγκαταλείψουν το στρατό. Επιβιβάστηκαν στο πλοίο «Sol», που θα τους μετέφερε στην πατρίδα τους. Ύστερα από μία καταιγίδα που απομόνωσε το πλοίο από την ακολουθία του, δέχτηκαν επίθεση από Αλγερινούς πειρατές. Ο καπετάνιος παραδόθηκε για να μην κινδυνεύσουν οι ζωές των επιβαινόντων και το «Sol» άνοιξε πανιά για το Αλγέρι.

Ο Θερβάντες είχε μαζί του συστατικές επιστολές και έγγραφα που ανέφεραν το υψηλό στρατιωτικό του αξίωμα. Όταν τα είδε ο πειρατής Νταλί Μαμί, που τον αιχμαλώτισε, πίστεψε ότι ο Θερβάντες ήταν πολύ ισχυρός άντρας και ζήτησε λύτρα 500 χρυσά νομίσματα. Η φτωχή οικογένεια του Θερβάντες, ασφαλώς, δεν μπορούσε να τα πληρώσει και ο Μιγκελ παρέμεινε αιχμάλωτος. Κρατούνταν μαζί με άλλους Χριστιανούς, που βασανίζονταν καθημερινά από τον Νταλί Μαμί. Κάποιες μέρες είχε καλή διάθεση και απλώς έκοβε τα αυτιά των αιχμαλώτων, αλλά ορισμένες φορές δεν δίσταζε να τους κρεμάει και να τους παλουκώνει. Ήξερε ότι με κάθε θάνατο έχανε και τα λύτρα, αλλά ο Νταλί Μαμί φημιζόταν για το βαναυσότητά του.

Ο Θερβάντες προσπάθησε πολλές φορές να αποδράσει, αλλά ποτέ δεν τα κατάφερε. Οι γονείς του συγκέντρωσαν ένα σημαντικό χρηματικό ποσό, το οποίο όμως έφτανε για να απελευθερώσει μόνο τον έναν απ’ τους γιους τους. Μετά από δύο χρόνια αιχμαλωσίας, ο Ροδρίγο επέστρεψε στην Ισπανία, ενώ ο Μιγκέλ παρέμεινε στο Αλγέρι. Χρειάστηκαν να περάσουν άλλα τρία χρόνια. Τότε οι γονείς του κατάφεραν να πληρώσουν και τα δικά του λύτρα και ο Μιγκέλ πήρε το δρόμο της επιστροφής....
Ο φοροεισπράκτορας

Ο Θερβάντες εργάστηκε ως φοροεισπράκτορας και ήταν υπεύθυνος για τη συγκέντρωση εξοπλισμού του ισπανικού ναυτικού. Ο Βασιλιάς Φίλιππος Β’ της Ισπανίας σχεδίαζε να κατατροπώσει την παντοδύναμη Ελισάβετ της Αγγλίας, με τον τεράστιο στόλο του. Οι προετοιμασίες της λεγόμενης «Ισπανικής Αρμάδες» κράτησαν χρόνια και ο Θερβάντες ήταν ένας από τους ανθρώπους που συμμετείχαν στην προσπάθεια.

Ισπανική Αρμάδα

Αν και είχε διαπρέψει ως στρατιώτης, ο Θερβάντες δεν έδειχνε την ίδια συνέπεια ως φοροεισπράκτορας. Συνελήφθη αρκετές φορές για λογιστικά λάθη και μάλιστα αφορίστηκε από την εκκλησία, επειδή κράτησε για εκείνον μεγάλο μέρος του σιταριού της Σεβίλλης. Όποτε δεν ήταν στη φυλακή, ο Θερβάντες ασχολούνταν με το γράψιμο βιβλίων, αλλά και θεατρικών έργων, που πάντα τον συντηρούσαν οικονομικά.

Το 1604, εκδόθηκε το πρώτο μέρος του «Δον Κιχώτη», που σημείωσε τεράστια επιτυχία. Οι οικονομικές δυσκολίες του Θερβάντες τελείωσαν και το συγγραφικό του ταλέντο αναγνωρίστηκε παγκοσμίως. Το 1615, εκδόθηκε το δεύτερο μέρος του «Δον Κιχώτη» και ένα χρόνο αργότερα, στις 22 Απριλίου του 1616, ο Θερβάντες πέθανε από κίρρωση του ύπατος....

Πηγή: mixanitouxronou.gr

 
 
 
Κατηγορίες:
Ιστορία
web design by