κεραυνοί (2 άρθρα)

Πώς θα επιβιώσετε στην ύπαιθρο εάν υπάρχουν κεραυνοί

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Όπως γνωρίζουμε εφαρμόζοντας ένα εξωτερικό ηλεκτρικό πεδίο στο κλωβό Faraday (δηλαδή ένα αγώγιμο μεταλλικό δοχείο), τότε μηδενίζεται το πεδίο μέσα στον κλωβό. Αν έχουμε ένα αυτοκίνητο με μεταλλικά τοιχώματα παντού τότε στην πράξη είναι ένας κλωβός Faraday. Άρα για να σωθούμε από κεραυνό μπαίνουμε μέσα στο αυτοκίνητο, κλείνουμε τα παράθυρα και δεν ακουμπάμε αν είναι δυνατόν πουθενά. Η προστασία μειώνεται αν έχουμε κατεβασμένο ένα παράθυρο, καθώς αυξάνουμε την πιθανότητα να περάσει ο κεραυνός στο εσωτερικό και να κάψει τα ηλεκτρονικά. Στο κάμπριο συνήθως δεν υπάρχει μεταλλική οροφή οπότε κινδυνεύουμε.

lighting

Οι κεραυνοί πλήττουν περισσότερους από 250.000 ανθρώπους κάθε χρόνο παγκοσμίως

Το ίδιο συμβαίνει όταν χτυπάει κεραυνός τα αεροπλάνα. Οι επιβάτες δεν παθαίνουν ηλεκτροπληξία, γιατί το αεροπλάνο είναι ένας κλωβός Faraday.

Αν δεν έχουμε αυτοκίνητο τότε το πιο απλό που κάνουμε είναι να κάνουμε ένα βαθύ κάθισμα χαμηλά στο έδαφος στις μύτες των ποδιών μας.  Δεν ξαπλώνουμε, διότι αν το κάνουμε, το ηλεκτρικό ρεύμα που περνά το έδαφος από έναν κεραυνό, που έπεσε σε κοντινή απόσταση μπορεί να περάσει και μέσα από το σώμα μας, και φυσικά θα μας  κάψει.

lighting-strike

Η Πυροσβεστική συνιστά να αναζητείτε αμέσως καταφύγιο όταν είστε εκτεθειμένοι στη διάρκεια καταιγίδας και ειδικά αν αισθανθείτε τις άκρες των μαλλιών σας να ανασηκώνονται, αυτό σημαίνει ότι πρόκειται να χτυπήσει αστραπή άμεσα. Μείνετε χαμηλά στο έδαφος, στις μύτες των ποδιών σας. Τοποθετήστε τα χέρια πάνω από τα αυτιά σας και το κεφάλι ανάμεσα στα γόνατά σας. Κάντε τον εαυτό σας το μικρότερο δυνατό στόχο και ελαχιστοποιήστε την επαφή με το έδαφος. Μην ξαπλώνετε επίπεδα στο έδαφος, αυτή είναι η έσχατη λύση όταν ένα κτίριο ή όχημα με σκληρή οροφή δεν είναι διαθέσιμο.

  • Αν ακούτε ήδη τις  βροντές, τότε βρίσκεστε σε απόσταση βολής κεραυνού. Προσπαθήστε να βρείτε καταφύγιο σε κάποιο οίκημα.
  • Μην μπαίνετε κάτω από δέντρα για να προστατευτείτε. Δεν υπάρχει ασφαλές μέρος στην ύπαιθρο κατά τη διάρκεια πτώσης κεραυνών.
  • Περιμένετε τουλάχιστον τριάντα λεπτά από την πτώση του τελευταίου κεραυνού πριν απομακρυνθείτε από το καταφύγιό σου.
  • Μείνετε μακριά από πόρτες, παράθυρα και σκεπασμένα μπαλκόνια
  • Αν είστε σε εξωτερικό χώρο εξοχικό, να  απαλλαγείτε από κλειδιά ή κέρματα και ό,τι μεταλλικό έχετε -να τα αφήσετε σε απόσταση μεγαλυτερη τω 100 μέτρων.
  • Αν περπατάτε, να βαδίζετε αργά και με μικρά βήματα επειδή το  ρεύμα του κεραυνού δεν μπαίνει αμέσως στο έδαφος αλλά αιωρείται στην επιφάνεια.

Επίσης

  • Εάν βρίσκεστε σε ένα αυτοκίνητο που δεν διαθέτει μεταλλικό σώμα, αναζητήστε καταφύγιο. Μην παρκάρετε κάτω από ένα δέντρο ή μετασχηματιστή της ΔΕΗ και κάνετε την κατάσταση χειρότερη. Προσπαθήστε να βρείτε καταφύγιο μέσα ή κάτω από ένα ανθεκτικό κτίριο.
  • Το ασφαλέστερο μέρος για εσάς και το αυτοκίνητό σας είναι μέσα στο σπίτι και το γκαράζ σας, αλλά δεν είναι πάντα δυνατό να φτάσετε εκεί κατά τη διάρκεια μιας καταιγίδας.
  • Αν βρίσκεστε σε ένα μεταλλικό αυτοκίνητο, το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να κάτσετε στην άκρη του δρόμου να ανάψετε τα φώτα κινδύνου και να σβήσετε τον κινητήρα. Βεβαιωθείτε ότι τα παράθυρα είναι κλειστά.
  • Μην αγγίζετε μεταλλικά ή ηλεκτρικά εξαρτήματα, συμπεριλαμβανομένου του κινητού σας τηλεφώνου.
  • Μη χρησιμοποιείτε ή μη μιλάτε στο τηλέφωνο, ακόμα και αν δεν είναι συνδεδεμένο με το αυτοκίνητο. Μην αγγίζετε το ραδιόφωνο, τα πεντάλ των ποδιών, τις λαβές των θυρών ή το τιμόνι. Μόλις περάσει ο κίνδυνος, μπορείτε να βγείτε από το όχημα.
  • Αν βρίσκεστε στο αυτοκίνητό σας και χτυπηθεί από αστραπές, είναι ασφαλές να βγείτε από το όχημα αφού περάσει το ρεύμα. Ωστόσο, εάν η καταιγίδα δεν έχει περάσει, είναι καλύτερο να περιμένετε μέχρι να φύγει γιατί η αστραπή μπορεί να χτυπήσει την ίδια θέση δύο φορές!
  • Προσοχή! Οι κεραυνοί  πέφτουν και «εν αιθρία» κυριολεκτικά, στη διάρκεια της λεγομένης ξηράς καταιγίδας χωρίς στάλα βροχής ή και σύννεφου. 

Στην ύπαιθρο κάποιος πρέπει ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΕΙ

Μικρά απροστάτευτα κτίρια, αχυρώνες, υπόστεγα

Σκηνές και προσωρινά καταφύγια

Οχήματα ανοιχτά ή με μη-μεταλλική οροφή

Ποδήλατα

Τα  ΠΙΟ ΕΠΙΚΊΝΔΥΝΑ σημεία ή χώροι, είναι οι εξής:

Κορυφές βουνών, λόφων, και ταράτσες κτιρίων

Υπαίθριοι αθλητικοί χώροι, γήπεδα

Υπαίθρια parking

Πισίνες, λίμνες και παραλίες

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΝΤΙΚΕΊΜΕΝΑ είναι:

Μεταλλικοί φράχτες, απλώστρες ρούχων, εναέρια καλώδια, σιδηροδρομικές γραμμές ή άλλες μεταλλικές οδεύσεις που μπορούν να μεταφέρουν τον κεραυνό

Η ομπρέλα σε ανοιχτές περιοχές

Μεμονωμένα δέντρα

Ανοιχτά τρακτέρ και άλλα γεωργικά οχήματα στο ύπαιθρο

Αυτοκινητάκια του γκολφ, μηχανάκια, ποδήλατα

Ανοιχτές βάρκες (χωρίς κατάρτι)

Αν είστε στην ΕΞΟΧΗ:

Βρείτε την πιο χαμηλή περιοχή

Αναζητήστε δάσος και διαλέξτε το πιο χαμηλό δέντρο -όχι όμως αν είναι ξεκομμένο από τον κυριο όγκο του δάσους

Μην ξαπλώσετε ή μην ακουμπήσετε τα χέρια σας στο έδαφος

Απενεργοποιήστε το κινητό σας

Μην στέκεστε όρθιοι! Δίνετε στόχο

Λίγα λόγια για τους κεραυνούς

Η διαφορά δυναμικού που προκαλεί τον κεραυνό οφείλεται στα  αρνητικά φορτισμένα ιόντα στα σύννεφα και στα θετικά φορτισμένα ιόντα της ξηράς ή της θάλασσας.

Οι ηλεκτρικές εκκενώσεις που παρατηρούνται στην ατμόσφαιρα ονομάζονται κεραυνοί. Ο κεραυνός συνοδεύεται και από άλλα φαινόμενα: Τις αστραπές (οπτικό σκέλος) και τις βροντές (ηχητικό)

Ο κεραυνός  ξεσπά με διάτρηση του αέρα και δημιουργία σπινθήρα.

Η διαφορά δυναμικού κατά την έκρηξη ενός κεραυνού είναι πολλά εκατομμύρια Volt και η ένταση του ρεύματος δεκάδες χιλιάδες Αμπέρ!

Το μήκος ενός κεραυνού φθάνει έως αρκετά χιλιόμετρα και έχει τεθλασμένη ή κυματοειδή μορφή.

Η διάρκεια που κρατά ο κεραυνός είναι μικρότερη από ένα δευτερόλεπτο, αλλά η θερμοκρασία που αναπτύσσεται είναι 10.000 βαθμοί Κελσίου. Δημιουργεί έντονο ιονισμό των αερίων του αέρα, τα οποία εκπέμπουν φως κατά τη διάρκεια της εκκένωσης (το φαινόμενο της αστραπής). Η υπερβολική θέρμανση του αέρα και η εκτόνωση του δημιουργεί τον δυνατό κρότο που ονομάζουμε βροντή.

Ο κεραυνός που χτυπά άνθρωπο είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει το θάνατό του. Κάθε μέρα στον πλανήτη καταμετρώνται πάνω από 40.000 καταιγίδες οι οποίες δημιουργούν σχεδόν 10.000.000 κεραυνούς!

Κατηγορίες:
Φυσική & Φιλοσοφία

Δέκα ερωτήσεις – απαντήσεις για τους κεραυνούς

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

1. Τι είναι ο κεραυνός;

Ως κεραυνός ορίζεται η ηλεκτρική εκκένωση, δηλαδή ένας γιγαντιαίος σπινθήρας, που παρατηρείται συνήθως κατά τη διάρκεια καταιγίδων. Αποτελεί την φυσική διαδικασία απομάκρυνσης του ηλεκτρικού φορτίου από τα καταιγιδοφόρα νέφη, τα οποία φορτίζονται μέσω των συγκρούσεων που λαμβάνουν χώρα μεταξύ των εκατομμυρίων σωματιδίων πάγου (παγοκρύσταλλοι, χαλάζι) που περιέχουν. Το τελικό αποτέλεσμα των συγκρούσεων είναι η εμφάνιση θετικού φορτίου στην κορυφή των νεφών και αρνητικού στη βάση τους. Κατ’ αντιστοιχία, στο έδαφος κάτω από τη βάση των νεφών εμφανίζεται θετικό φορτίο. Όταν η διαφορά δυναμικού μεταξύ της αρνητικά φορτισμένης βάσης των νεφών και του θετικά φορτισμένου εδάφους ξεπεράσει ένα ορισμένο όριο, προκαλείται ηλεκτρική εκκένωση και εκδηλώνεται ο κεραυνός.

2. Τι είναι η βροντή;

Ένας κεραυνός θερμαίνει τον αέρα μέσα από τον οποίο διέρχεται μέχρι και τους 30.000 °C, θερμοκρασία η οποία είναι 5 φορές μεγαλύτερη από τη θερμοκρασία στην επιφάνεια του ήλιου! Αυτή η ακραία θέρμανση προκαλεί την βίαιη διαστολή του αέρα σε σημείο που εκρήγνυται, δημιουργώντας έτσι ένα έντονο ωστικό κύμα το οποίο ταξιδεύει προς όλες τις διευθύνσεις. Αυτό το ακουστικό κύμα ονομάζεται βροντή και εμφανίζεται μετά την εκδήλωση του κεραυνού, λόγω της μεγάλης διαφοράς μεταξύ της ταχύτητας διάδοσης του φωτός και του ήχου.

3. Σε τι διαφέρει ο κεραυνός από την αστραπή;

Η ηλεκτρική εκκένωση που δημιουργείται είτε μέσα σε ένα νέφος, είτε μεταξύ δύο νεφών ονομάζεται αστραπή, ενώ αν δημιουργηθεί μεταξύ ενός νέφους και του εδάφους ονομάζεται κεραυνός (Εικόνα). Η πλειοψηφία των ηλεκτρικών εκκενώσεων κατά τη διάρκεια μιας καταιγίδας ανήκουν στην πρώτη κατηγορία, ενώ μόλις περίπου το 1/5 αυτών είναι κεραυνοί.

Φωτογραφία του Μανώλη Θράβαλου που αποτυπώνει πλήθος ηλεκτρικών εκκενώσεων στο Βαθύ της Σάμου το βράδυ της Τετάρτης 23 Ιανουαρίου 2019 κατά τη διάρκεια της κακοκαιρίας «Φοίβος».Η ηλεκτρική εκκένωση που δημιουργείται είτε μέσα σε ένα νέφος, είτε μεταξύ δύο νεφών ονομάζεται αστραπή, ενώ αν δημιουργηθεί μεταξύ ενός νέφους και του εδάφους ονομάζεται κεραυνός. Η πλειονότητα των ηλεκτρικών εκκενώσεων κατά τη διάρκεια μιας καταιγίδας ανήκουν στην πρώτη κατηγορία, ενώ μόλις περίπου το ένα πέμπτο αυτών είναι κεραυνοί.

4. Εμφανίζονται κεραυνοί χωρίς να βρέχει;

Ηλεκτρική δραστηριότητα υπάρχει πάντα όταν εμφανίζονται καταιγιδοφόρα νέφη (σωρειτομελανίες/cumulonimbus), και τις περισσότερες φορές οι καταιγίδες προκαλούν κεραυνούς. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες παρατηρούνται κεραυνοί χωρίς την παρουσία υετού (βροχή, χαλάζι, χιόνι). Σε αυτές τις περιπτώσεις αναφερόμαστε στις λεγόμενες ξηρές καταιγίδες, οι οποίες εμφανίζονται σε περιοχές όπου η ατμόσφαιρα χαρακτηρίζεται από χαμηλά ποσά υγρασίας, με αποτέλεσμα ο υετός των νεφών να εξατμίζεται πριν φτάσει στο έδαφος. Οι κεραυνοί που εκδηλώνονται από ξηρές καταιγίδες αποτελούν συχνά αιτία πρόκλησης δασικών πυρκαγιών.

5. Σε ποια περιοχή του κόσμου παρατηρείται η υψηλότερη κεραυνική δραστηρίοτητα;

Η λίμνη Maracaibo στην Βενεζουέλα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η παγκόσμια πρωτεύουσα των κεραυνών, καθώς δέχεται ετησίως περισσότερους από 300 κεραυνούς ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η έκταση της λίμνης είναι περίπου 13.200 τετραγωνικά χιλιόμετρα, προκύπτει ότι παρατηρούνται περίπου 4.000.000 κεραυνοί ετησίως. Η αιτία αυτής της εξαιρετικά υψηλής κεραυνικής δραστηριότητας οφείλεται στην γεωμορφολογία της περιοχής, η οποία ευνοεί τη δημιουργία ισχυρών καταιγίδων τις βραδινές ώρες, όταν ο ψυχρός και ξηρός άνεμος που προέρχεται από την οροσειρά των Άνδεων συναντάει τον θερμό και υγρό αέρα που βρίσκεται πάνω από τη λίμνη.

6. Σε ποιες περιοχές της Ελλάδας και πότε παρατηρούνται συχνότερα οι κεραυνοί;

Η μεγαλύτερη συχνότητα πτώσης κεραυνών στη χώρα μας παρατηρείται στις οροσειρές της Πίνδου και της Ροδόπης, με πολλές ορεινές περιοχές να δέχονται κεραυνούς πάνω από 20 ημέρες ετησίως. Η πλειοψηφία των καταιγίδων πάνω από την ξηρά κατά τη διάρκεια του έτους παρατηρείται τους μήνες μεταξύ Απριλίου και Ιουλίου, ενώ πάνω από τη θάλασσα τους μήνες του φθινοπώρου και λιγότερο συχνά τον χειμώνα. Επιπροσθέτως, κατά μέσο όρο στο Ιόνιο παρατηρούμε πιο έντονη κεραυνική δραστηριότητα από ό,τι στο Αιγαίο, αν και στο Αιγαίο πολλές καταιγίδες σημειώνονται και το καλοκαίρι.

7. Τι είδους καταστροφές προκαλούν οι κεραυνοί;

Οι κεραυνοί αποτελούν παγκοσμίως τη δεύτερη αιτία θανάτου από καιρικά φαινόμενα μετά τις πλημμύρες, με χιλιάδες θύματα κάθε χρόνο και ακόμη περισσότερους τραυματισμούς. Ακόμη είναι υπεύθυνοι για πολλές δασικές πυρκαγιές, μερικές από τις οποίες ξεσπούν σε δυσπρόσιτες ορεινές περιοχές (πχ. στη Βόρεια Πίνδο). Πρόσφατο παράδειγμα αποτελούν οι δασικές πυρκαγιές στη Θάσο τον Σεπτέμβριο του 2016 όταν πάνω από 100 κεραυνοί προκλήθηκαν από ξηρές καταιγίδες. Οι κεραυνοί επίσης προκαλούν καταστροφές σε κτίρια και οχήματα, όπως για παράδειγμα τον Μάιο του 2018 όταν κεραυνός χτύπησε λεωφορείο του ΚΤΕΛ Έβρου κοντά στις Φερές το οποίο καταστράφηκε ολοσχερώς. Τέλος, οι κεραυνοί προκαλούν τον θάνατο πολλών οικόσιτων ζώων κάθε χρόνο στην ελληνική ύπαιθρο, ιδιαίτερα το καλοκαίρι στα ορεινά βοσκοτόπια. Στις 9 Ιουλίου 2017 κοντά στη Σιάτιστα Κοζάνης, 28 πρόβατα σκοτώθηκαν ακαριαία από κεραυνικό πλήγμα ενώ ο βοσκός τους τραυματίστηκε ελαφρώς.

8. Έχουμε νεκρούς από κεραυνούς στην Ελλάδα;

Σχεδόν κάθε χρόνο θρηνούμε θύματα από κεραυνούς στη χώρα μας. Τα τελευταία 18 χρόνια 32 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους και 35 έχουν τραυματιστεί, με τους πιο πρόσφατους τραυματισμούς στην Ακρόπολη το απόγευμα της Τετάρτης 17 Απριλίου 2019. Τα παλαιότερα χρόνια που η οικονομία της χώρας μας στηριζόταν στην αγροτική παραγωγή, περισσότεροι άνθρωποι ήταν εκτεθειμένοι στα ακραία καιρικά φαινόμενα στην ύπαιθρο και οι νεκροί από κεραυνούς ήταν πολλαπλάσιοι.

9. Πώς προστατευόμαστε από έναν κεραυνό;

Όλες οι καταιγίδες είναι δυνητικά επικίνδυνες για την ανθρώπινη ζωή καθώς παράγουν κεραυνούς σε μεγάλη ακτίνα, ακόμη και 15 χιλιόμετρα μακριά από τον πυρήνα ενός καταιγιδοφόρου νέφους. Στην παρακάτω σελίδα θα βρείτε μερικές χρήσιμες οδηγίες για το πώς θα προφυλαχθείτε από τους κεραυνούς: http://www.meteo.gr/talos/thunders-protection.cfm

10. Πως γίνεται η ανίχνευση και η πρόγνωση κεραυνών;

Κάθε κεραυνός εκπέμπει ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία σφαιρικά, δηλαδή προς όλες τις κατευθύνσεις και κάθε εκπομπή (μορφή κυματομορφής) είναι μοναδική. Αξιοποιώντας αυτό το γεγονός μπορούμε να ξεχωρίσουμε 2 κεραυνούς που πέφτουν ταυτόχρονα χρησιμοποιώντας μία μόνο κεραία, όμως για να γνωρίζουμε την ακριβή τους τοποθεσία θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τουλάχιστον ακόμη 3 κεραίες-ανιχνευτές. Η διαφορά χρόνου άφιξης της κυματομορφής από κάθε κεραυνό σε κάθε ανιχνευτή μάς επιτρέπει να υπολογίσουμε την απόσταση των κεραυνών και με μεγάλη ακρίβεια το σημείο πτώσης τους. Περισσότερες πληροφορίες για το σύστημα ανίχνευσης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr «ΖΕΥΣ» θα βρείτε κάνοντας κλικ εδώ.

Πηγή: physicsgg.me

Κατηγορίες:
Φυσική & Φιλοσοφία
web design by