Το «χαμογελο» – στεμματικές οπές – του Ήλιου, στρεφεται προς τη Γη και το σαββατοκύριακο αναμένεται στη Γη ηλιακή καταιγίδα(www.swpc.noaa.gov)
Ηλιακές κηλίδες ονομάζονται τα σημεία του Ήλιου στα οποία υπάρχει έντονη μαγνητική δραστηριότητα η οποία παράγει πολλές φορές εκρήξεις οι οποίες έχουν λάβει την ονομασία «ηλιακές εκλάμψεις». Οι εκρήξεις αυτές είναι εξαιρετικά λαμπρές και εξαπολύουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας. Ένα «τσουνάμι» ηλεκτρικά φορτισμένων σωματιδίων ξεκινά από το σημείο της έκρηξης και αν φτάσει στη Γη δεν μπορεί να διαπεράσει την ατμόσφαιρα αλλά προκαλεί φυσικά φαινόμενα όπως το σέλας ενώ παράλληλα μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργίες στους τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους και τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας.
Το Solar Dynamics Observatory, το διαστημικό ηλιακό παρατηρητήριο της NASA, κατέγραψε τη εμφάνιση τα τελευταία 24ωρα τριών νέων ηλιακών κηλίδων στην επιφάνεια του Ήλιου οι οποίες στα σημεία που βρίσκονται δημιουργούν ένα «χαμόγελο» στο καυτό… πρόσωπο του μητρικού μας άστρου. Οι τρεις κηλίδες που έκαναν την εμφάνιση τους ανήκουν σύμφωνα με τους ειδικούς σε μια υποκατηγορία των ηλιακών κηλίδων και τους έχει δοθεί η ονομασία «στεμματικές οπές». Τα μαγνητικά κυρίως φαινόμενα που παράγουν και εξελίσσονται σε αυτές τις ηλιακές τρύπες οδηγούν στην εκτόξευση στο Διάστημα φορτισμένων σωματιδίων με ταχύτητες άνω του 1,5 εκατ. χλμ./ώρα.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των επιστημόνων που παρακολοθούν την εξέλιξη του φαινομένου αυτό το ηλιακό τσουνάμι σωματιδίων αναμένεται να φτάσει στη Γη και να χτυπήσει το μαγνητικό της πεδίο αυτό το Σαββατκύριακο 29-30 Οκτωβρίου. Δεν υπάρχει πρόβλεψη για την ένταση του χτυπήματος και το εύρος των πιθανών συνεπειών του.
Αυτή είναι μια εικόνα του Ήλιου. Λήφθηκε βράδυ. Με νετρίνα. Τα οποία ταξίδεψαν από τον Ήλιο διαμέσου της Γης, η οποία είναι ουσιαστικά διαφανής στα νετρίνα, για να φτάσουν στον ανιχνευτή Super-Kamiokande.
H «φωτογραφική μηχανή»
O Super-Kamiokande είναι ένα γιγάντιος ανιχνευτής χτισμένος 1000 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της Γης σε ένα ορυχείο ψευδαργύρου, 250 χιλιόμετρα νοτιο-δυτικά του Τόκιο. Αποτελείται από μια δεξαμενή γεμάτη με 50.000 τόνους νερού. Το νερό είναι τόσο καθαρό που οι φωτεινές ακτίνες ταξιδεύουν 70 μέτρα μέχρι η έντασή τους να μειωθεί στο μισό – στο νερό μιας συνηθισμένης πισίνας αυτό συμβαίνει μετά από μερικά μέτρα. Περισσότεροι από 11.000 φωτοανιχνευτές είναι τοποθετημένοι στα πλάγια, στο πάνω και κάτω μέρος της δεξαμενής και σκοπό έχουν μετρήσουν τις ασθενείς εκλάμψεις φωτός στο υπερ – καθαρό νερό. Ένα νετρίνο που διέρχεται μέσα από την δεξαμενή είναι πιθανό να αλληλεπιδράσει στο νερό με έναν ατομικό πυρήνα ή ένα ηλεκτρόνιο. Από τις συγκρούσεις αυτές παράγονται φορτισμένα σωματίδια – μιόνια από νετρίνα του μιονίου και ηλεκτρόνια από τα νετρίνα του ηλεκτρονίου. Γύρω από τα φορτισμένα σωματίδια δημιουργούνται εκλάμψεις μπλε φωτός, την ακτινοβολία Cherenkov. Το σχήμα και η ένταση της ακτινοβολίας Cherenkov αποκαλύπτει τον τύπο του νετρίνου που την προκάλεσε.
Για να προκύψει η παραπάνω εικόνα χρειάστηκαν πάνω από 503 ημέρες συλλογής ηλιακών νετρίνων από τον Super-Kamiokande. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην εικόνα δεν φαίνεται ολόκληρος ο Ήλιος – αλλά ο ηλιακός πυρήνας, εκεί όπου γίνεται η σύντηξη και παράγονται τα νετρίνα.
Οι πυρηνικές αντιδράσεις διαμέσου των οποίων παράγονται νετρίνα στο εσωτερικό του Ήλιου. Ο πίνακας δίνει την ενέργεια και την ροή αυτών των νετρίνων που φτάνουν στη Γη
Ενώ για να διαφύγει ένα φωτόνιο από τον πυρήνα του ήλιου να χρειάζεται πάνω από 100.000 χρόνια (!), τα νετρίνα διαφεύγουν μέσα σε τρία δευτερόλεπτα.
… και ένα βίντεο σχετικά με τον ανιχνευτή νετρίνων Super-Kamiokande
Εντυπωσιακές είναι οι πρώτες φωτογραφίες από το Solar Orbiter των EΟΔ και NASA: H φιλόδοξη αποστολή παρατήρησης του ήλιου – στην οποία υπάρχει ελληνική συμμετοχή, με τον Έλληνα ηλιοφυσικό Γιάννη Ζουγανέλη να έχει αναλάβει καθήκοντα Αναπληρωτή Επιστήμονα Έργου -αποκάλυψε πανταχού παρούσες μικροσκοπικές ηλιακές εκλάμψεις,οι οποίες ονομάστηκαν «φωτιές κατασκήνωσης» στη επιφάνεια του άστρου μας.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες της αποστολής, η παρατήρηση φαινομένων που δεν ήταν δυνατό να παρατηρηθούν με τέτοια λεπτομέρεια στο παρελθόν, αποτελεί ένδειξη για το τεράστιο δυναμικό του Solar Orbiter, που μόλις ολοκλήρωσε την πρώιμη φάση της τεχνολογικής επαλήθευσης γνωστή και ως ‘θέση σε λειτουργία’ (commissioning).
«Αυτές είναι απλά οι πρώτες φωτογραφίες και μπορούμε ήδη να δούμε ενδιαφέροντα νέα φαινόμενα», δηλώνει ο Ντάνιελ Μίλερ, Επιστήμονας Έργου του Solar Orbiter. «Δεν περιμέναμε τόσο εξαιρετικά αποτελέσματα από την αρχή. Μπορούμε επίσης να διαπιστώσουμε πώς τα δέκα επιστημονικά όργανα αλληλοσυμπληρώνονται, παρέχοντας μια ολιστική εικόνα του Ήλιου και του γύρω περιβάλλοντος».
Το Solar Orbiter εκτοξεύτηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2020 και μεταφέρει έξι όργανα τηλεπισκόπησης ή τηλεσκόπια που φωτογραφίζουν τον Ήλιο και το εγγύς περιβάλλον και τέσσερα in situ όργανα που παρακολουθούν το περιβάλλον γύρω από το διαστημόπλοιο. Συγκρίνοντας τα δεδομένα και από τα δύο σετ οργάνων, οι επιστήμονες θα προσπαθήσουν να κατανοήσουν τη δημιουργία του ηλιακού ανέμου, ενός ρεύματος φορτισμένων σωματιδίων από τον ήλιο που επηρεάζει ολόκληρο το ηλιακό σύστημα. Κανένα άλλο διαστημόπλοιο δεν έχει κατορθώσει να τραβήξει φωτογραφίες από την επιφάνεια του ήλιου από πιο κοντινή απόσταση.
Οι «φωτιές κατασκήνωσης» που εμφανίζονται στο πρώτο σετ φωτογραφιών ελήφθησαν από το Extreme Ultraviolet Imager (EUI) κατά τη διάρκεια του πρώτου περιήλιου του Solar Orbiter, το κοντινότερο σημείο στον ήλιο από την ελλειπτική τροχιά του διαστημοπλοίου. Εκείνη τη στιγμή, το διαστημόπλοιο βρισκόταν μόλις 77 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τον Ήλιο, σχεδόν στη μισή απόσταση μεταξύ της Γης και του άστρου.
«Οι ‘φωτιές κατασκήνωσης’ αποτελούν μικρούς συγγενείς των ηλιακών εκλάμψεων που μπορούμε να παρατηρήσουμε από τη Γη, εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια φορές μικρότερες», δηλώνει ο Ντέιβιντ Μπέργκμανς του Βασιλικού Παρατηρητηρίου του Βελγίου (ROB), Κύριος Ερευνητής του οργάνου EUI, που λαμβάνει φωτογραφίες υψηλής ευκρίνειας από τα κατώτερα στρώματα της ηλιακής ατμόσφαιρας, γνωστής και ως ηλιακό στέμμα. «Ο ήλιος ίσως να μοιάζει ήρεμος με πρώτη ματιά, αλλά όταν παρατηρήσει κανείς λεπτομερώς, μπορεί να δει αυτές τις μικροσκοπικές εκλάμψεις οπουδήποτε κι αν κοιτάξει».
Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμη εάν οι ‘φωτιές κατασκήνωσης’ είναι απλά μικρές εκδοχές των μεγάλων εκλάμψεων ή εάν υποκινούνται από διαφορετικούς μηχανισμούς. Ωστόσο, υπάρχουν ήδη θεωρίες ότι αυτές οι μικροσκοπικές εκλάμψεις ίσως να συμβάλλουν σε ένα από τα μεγαλύτερα μυστηριώδη φαινόμενα του Ήλιου, τη θέρμανση του στέμματος.
«Αυτές οι ‘φωτιές κατασκήνωσης’ είναι απολύτως ασήμαντες η καθεμία από μόνη της, όμως συναθροίζοντας την επίδραση όλων στον Ήλιο ίσως αποτελούν την κύρια πηγή θέρμανσης του ηλιακού στέμματος», δηλώνει ο Φρεντερίκ Οσέρ του Institut d’Astrophysique Spatiale (IAS), Γαλλία, Αναπληρωτής Κύριος Ερευνητής του EUI.
Το ηλιακό στέμμα είναι το πιο εξωτερικό στρώμα της ατμόσφαιρας του Ήλιου που εκτείνεται εκατομμύρια χιλιόμετρα μέσα στο διάστημα. Η θερμοκρασία του ανέρχεται σε περισσότερους από ένα εκατομμύριο βαθμούς Κελσίου, δηλαδή τάξεις μεγέθους θερμότερο από την επιφάνεια του Ήλιου, με τη ‘δροσιά’ των 5.500 °C. Μετά από πολλές δεκαετίες μελετών, οι φυσικοί μηχανισμοί που θερμαίνουν το στέμμα εξακολουθούν να μην είναι πλήρως κατανοητοί και η εξερεύνησή τους αποτελεί το ‘ιερό δισκοπότηρο’ της ηλιακής φυσικής.
«Προφανώς είναι ακόμη πολύ νωρίς, ωστόσο ελπίζουμε ότι συνδυάζοντας αυτές τις παρατηρήσεις με μετρήσεις από τα υπόλοιπα όργανα που ‘αγγίζουν’ τον ηλιακό άνεμο καθώς περνά από το διαστημόπλοιο, θα μπορέσουμε εν καιρώ να δώσουμε απαντήσεις σε ορισμένα από αυτά τα μυστήρια», δηλώνει ο Γιάννης Ζουγανέλης, Αναπληρωτής Επιστήμονας Έργου του Solar Orbiter στον ΕΟΔ.
Οι μαύρες τελείες, συνιστούν στιγμιότυπα της διάβασης του μικρού πλανήτη Ερμή μπροστά από τον Ήλιο
Ένα σχετικά σπάνιο αστρονομικό φαινόμενο μπορούμε να παρακολουθήσουμε την Δευτέρα 11 Νοεμβρίου, καθώς ο Ερμής, ο μικρότερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος και ο πιο κοντινός στο καυτό άστρο μας, θα κινηθεί ανάμεσα στη Γη και τον Ήλιο και θα φαίνεται σαν να διασχίζει τον ηλιακό δίσκο.
Ένα μεγάλο μέρος του πλανήτη, μεταξύ των οποίων η Ευρώπη, θα μπορέσει να δει ολικά ή μερικά το φαινόμενο, μετά το οποίο, μάλιστα, θα ακολουθήσει την επόμενη ημέρα πανσέληνος (στις 12 Νοεμβρίου).
Η επόμενη «διάβαση» του Ερμή μπροστά από τον Ήλιο θα συμβεί στις 13 Νοεμβρίου 2032 (θα είναι πάλι ορατή από τη χώρα μας), ενώ το φαινόμενο θα επαναληφθεί το 2039, το 2049 και το 2052.
Κατά μέσο όρο λαμβάνουν χώρα 13 έως 14 διαβάσεις του Ερμή ανά αιώνα. Την πρώτη διάβαση είχε παρατηρήσει το 1631, περίπου δύο δεκαετίες μετά την εφεύρεση του τηλεσκοπίου, ο Γάλλος αστρονόμος Πιέρ Γκασεντί.
Ο Ερμής και η Αφροδίτη είναι οι μόνοι πλανήτες που μπορούν να «διαβούν» μπροστά από τον Ήλιο, όπως αυτός φαίνεται από τη Γη, επειδή οι τροχιές τους περνούν ανάμεσα στον πλανήτη μας και στο άστρο μας. Η μέση απόσταση του Ερμή από τον Ήλιο είναι σχεδόν 58 εκατομμύρια χιλιόμετρα, μόνο το 30% της απόστασης Γης-Ήλιου.
Μόνο η μισή διάβαση της Δευτέρας 11 Νοεμβρίου, σύμφωνα με τους αστρονόμους, θα είναι ορατή από την Ελλάδα, συγκεκριμένα η είσοδος του Ερμή στον ηλιακό δίσκο και το πρώτο ήμισυ της διάβασης. Ο Ήλιος στη χώρα μας θα δύσει περίπου στο μέσο του φαινομένου και έτσι δεν θα είναι ορατή η σταδιακή έξοδος του Ερμή από τον ηλιακό δίσκο.
Η έναρξη του φαινομένου στη χώρα μας, με την είσοδο του Ερμή στον ηλιακό δίσκο, θα γίνει στις 14:35 ώρα Ελλάδας.
Συνολικά, η διάβαση θα διαρκέσει περίπου πεντέμισι ώρες (έως τις 20:04 ώρα Ελλάδας), αλλά στη χώρα μας θα είναι ορατή για σχεδόν τρεις ώρες, έως τις 17:20, λίγο πριν δύσει ο Ήλιος.
Ο ήλιος θα δύσει κοντά στο μέσο του φαινομένου και δε θα μπορέσουμε να παρατηρήσουμε την έξοδο του Ερμή από τον ηλιακό δίσκο.
Το χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης διάβασης είναι πως είναι «βαθιά», δηλαδή ο Ερμής θα περάσει πολύ κοντά από το κέντρο του ήλιου, μόλις 75,9 δεύτερα λεπτά της μοίρας από αυτό. Παρά το ότι ο Ερμής είναι αρκετά φωτεινός πλανήτης, μέσα από το ηλιακό φίλτρο θα φαίνεται μαύρος στο φόντο ενός λαμπρού ήλιου.
Η είσοδος του Ερμή θα γίνει στις 14:35 (ώρα Ελλάδας) με την «πρώτη επαφή» κατά την οποία θα δούμε τον Ερμή να εφάπτεται εξωτερικά του ήλιου. Δύο και κάτι λεπτά μετά θα έχει εισέλθει ολόκληρος και θα εφάπτεται εσωτερικά, σημείο που αναφέρεται ως η «δεύτερη επαφή». Για τις επόμενες 3 περίπου ώρες θα μπορέσουμε να παρατηρήσουμε τον Ερμή να διαβαίνει τον ηλιακό δίσκο και να φτάσει στο βαθύτερο σημείο στις 17:20, σχεδόν ταυτόχρονα με τη δύση του ήλιου. Παρακάτω αναγράφονται συνοπτικά οι σημαντικές ώρες του φαινομένου:
1η επαφή: 14:35
2η επαφή: 14:37
Μέγιστο διάβασης 17:20
Δύση ηλίου ~ 17:20 ανάλογα την περιοχή
3η επαφή: 20:02 (μη ορατή από Ελλάδα)
4η επαφή: 20:04 (μη ορατή από Ελλάδα)
Η παρατήρηση της διάβασης μπορεί να γίνει μόνο με ειδικά φίλτρα στα τηλεσκόπια ή τα κιάλια σύμφωνα με τις οδηγίες που θα βρείτε εδώ: http://www.astrovox.gr/forum/viewtopic.php?t=15712
Η παρατήρηση του ήλιου, ακόμα και στην ανατολή όταν είναι χαμηλά, χωρίς ειδικά φίλτρα είναι επικίνδυνη!
Η παρατήρηση της διάβασης του Ερμή δεν μπορεί να γίνει με τα γυαλιά της έκλειψης όπως γινόταν για τη διάβαση της Αφροδίτης καθώς η γωνιώδης διάμετρος του Ερμή είναι πολύ μικρότερη. Για τον ίδιο λόγο και στην παρατήρηση με τηλεσκόπιο ή κιάλια θα δίνει μικρότερο είδωλο του Ερμή και ενδεχομένως χρειαστεί μεγαλύτερη μεγέθυνση σε σχέση με τη διάβαση της Αφροδίτης.
Ο Ερμής, που είναι λίγο μεγαλύτερος από τη Σελήνη, είναι ένας παράξενος πλανήτης, με την πιο εκκεντρική τροχιά στο ηλιακό μας σύστημα. Αν και ο πιο κοντινός πλανήτης στον Ήλιο δεν είναι ο πιο ζεστός (ο τίτλος ανήκει στην Αφροδίτη), εμφανίζοντας ακραίες διαφορές θερμοκρασίας μεταξύ ημέρας-νύχτας πάνω από 600 βαθμούς Κελσίου.
Το έτος του (η διάρκεια πλήρους περιφοράς του γύρω από τον Ήλιο) διαρκεί 88 γήινες ημέρες, ενώ, επειδή περιστρέφεται πολύ αργά γύρω από τον άξονα του, η μέρα του διαρκεί δύο χρόνια (με άλλα λόγια, ανάμεσα σε δύο ανατολές του Ήλιου μεσολαβούν περίπου 176 μέρες).
Τον Ερμή έχουν επισκεφθεί δύο σκάφη της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), το Mariner 10 το 1974-75 και το Messenger, το οποίο τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη το 2011, έως ότου σκοπίμως συνετρίβη πάνω του το 2015. Το 2017 εκτοξεύθηκε η αποστολή BepiColombo του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), που θα φθάσει στον Ερμή το 2024.
Πώς «ακούγονται» οι πλανήτες και τα λοιπά ουράνια σώματα;
Στην πραγματικότητα, οι πλανήτες δεν παράγουν ήχους που μπορεί κανείς να ακούσει όντας κοντά τους.
Εξάλλου, στο διάστημα δεν υπάρχει ατμόσφαιρα, πόσο, μάλλον, ατμόσφαιρα με επαρκή πυκνότητα για τη διάδοση του ήχου. Ο ήχος δεν μπορεί να διαδοθεί με τον τρόπο που διαδίδεται εντός της γήινης ατμόσφαιρας, δηλαδή με τη μορφή [ηχητικών] διαμηκών κυμάτων.
Εντούτοις, όλα τα ουράνια σώματα και, μεταξύ αυτών, και οι πλανήτες, εκπέμπουν ακτινοβολίες σε όλο το φάσμα δυνατών εκπομπών. Εξ αυτού, ένα μικρό μόνο τμήμα είναι ορατό στον άνθρωπο.
Με κατάλληλη επεξεργασία από τους επιστήμονες της όμως, η NASA αποκωδικοποίησε ένα άλλο, μικρό, τμήμα αυτών των εκπομπών, καθιστώντας τες ακροάσιμες από τον άνθρωπο.
Πώς ακούγονται πλανήτες και άλλα ουράνια σώματα;
Στα βίντεο που ακολουθούν θα ακούσετε απόκοσμες δονήσεις από το Φεγγάρι, τον Ήλιο, τον Κρόνο, τον Ποσειδώνα, το Δία, τον Ουρανό αλλά και τη Γη!
“Δεν καταστρέφεται ο ρομαντισμός του ηλιοβασιλέματος αν γνωρίζεις λίγα πράγματα γι ‘αυτό.” – Carl Sagan
Μάλιστα, ίσως ισχύει ακριβώς το αντίθετο: η ομορφιά του ηλιοβασιλέματος, σε όλες τις μορφές και παραλλαγές του, ενισχύεται όσο περισσότερα γνωρίζουμε γι ‘αυτό.
Την επόμενη φορά που θα δείτε τον ήλιο να κατεβαίνει μέσα από τον ουρανό και να κινείται προς τον ορίζοντα, μπορείτε να παρατηρήσετε ότι ο ήλιος διατηρεί το ίδιο μέγεθος σε όλη τη διαδρομή προς τα κάτω. Όμως συμβαίνουν κάποιες μικρές αλλαγές που αξίζει να γνωρίζουμε.
Η πρώτη και πιο προφανής είναι η αλλαγή στο χρώμα του ήλιου, καθώς και μια σημαντική μείωση στη φωτεινότητα του. Σε ένα περιβάλλον χωρίς αέρα, όπως στη Σελήνη, ο ήλιος δεν θα ήταν διαφορετικός κατά το ηλιοβασίλεμα. Όμως η ατμόσφαιρα της γης είναι που κάνει τόσο ξεχωριστό το ηλιοβασίλεμα.
Όταν ο ήλιος κατεβαίνει σταδιακά όλο και πιο χαμηλά στον ορίζοντα, οι ακτίνες θα πρέπει να περάσουν μέσα από όλο και μεγαλύτερο μέρος της ατμόσφαιρα της γης, προκειμένου να φτάσουν στα μάτια μας. Δεν θα ήταν σωστό να υποθέσετε ότι η ατμόσφαιρα της γης λειτουργεί ως ένα πολύ καλό πρίσμα. Αλλά όταν χρειάζεται το φως να περάσει μέσα από περίπου 1000 χιλιόμετρα ατμόσφαιρας, όπως συμβαίνει λίγο πριν δύσει ο ήλιος, τότε είναι αναμενόμενο πως θα επηρεαστεί.
Λόγω σκέδασης του φωτός στα σωματίδια της ατμόσφαιρας και λόγω της μεγάλης διαδρομής που διανύει το φως στον αέρα, μειώνονται σταδιακά τα μήκη κύματος που αφορούν τα πιο γαλανά χρώματα , αφήνοντας να φτάσουν στα μάτια μας κυρίως τα μήκη κύματος που σχετίζονται με το κόκκινο.
Καθώς ο ήλιος βυθίζεται, χάνει σταδιακά το βιολετί και μπλε χρώμα, στη συνέχεια το πράσινο και κίτρινο, και τελικά χάνει ακόμη και το πορτοκαλί, αφήνοντας μόνο το κόκκινο.
Ίσως να μην το συνειδητοποιείτε, αλλά με την πάροδο του χρόνου θα βλέπατε ένα ηλιοβασίλεμα όπως η παραπάνω εικόνα, λόγω του γεγονότος ότι η ατμόσφαιρα κάμπτει το φως που βλέπουμε.
Γι ‘αυτό, αν χρονομετρήσετε ένα ηλιοβασίλεμα, θα διαπιστώσετε ότι διαρκεί περισσότερο χρόνο από ό, τι τα 120 δευτερόλεπτα που θα έπρεπε να διαρκεί από τη στιγμή που αγγίζει τον ορίζοντα μέχρι τη στιγμή που βυθίζεται κάτω. Αυτό συμβαίνει ακόμη και κατά τη διάρκεια της ισημερίας στον ισημερινό. Ο ήλιος φαίνεται να καθυστερεί λόγω της διάθλασης της ατμόσφαιρας της γης.
Επίσης, παρά τη κόκκινη εμφάνιση του, εξακολουθεί να υπάρχει μπλε και πράσινο φως που προέρχεται από τον ήλιο. Αλλά αυτά τα μικρότερα (δηλαδή τα πιο μπλε) μήκη κύματος διαθλώνται ελαφρώς περισσότερο από ό, τι τα χαμηλότερης συχνότητας, πράγμα που σημαίνει ότι τα κόκκινα φτάνουν σε μια διαφορετική γωνία από ότι τα πράσινα και τα μπλε χρώματα, που φτάνουν με μια ελαφρώς πιο απότομη γωνία.
Εφόσον υπάρχει καθαρός ορίζοντας – όπως πάνω από τον ωκεανό -, τότε υπάρχει μια μικρή περιοχή, ακριβώς πάνω από το κοκκίνισμα του ήλιου, όπου είναι ορατό μόνο το μικρότερου μήκους κύμα φωτός !
Και όταν συμβαίνει αυτό, εκτός από την αναμενόμενη απόχρωση που βλέπουμε σε ένα ηλιοβασίλεμα, μπορούμε επίσης να παρατηρήσουμε μια μικρή, ξεχωριστή περιοχή πάνω από το περίγραμμα του ήλιου, που φαίνεται κίτρινη, πράσινη, ή ακόμη και μπλε!
Αυτό το οπτικό φαινόμενo, γνωστό ως πράσινη λάμψη, είναι πιο ευδιάκριτο πάνω από μια επίπεδη περιοχή χωρίς ρύπανση. Συμβαίνει σε πολλά διαφορετικά στάδια, αλλά διαρκεί μόλις λίγα δευτερόλεπτα και μοιάζει σαν φλας.
Ασφαλώς δεν μπορούμε να βάλουμε τον γαλαξία μας σε μια ζυγαριά, αλλά οι επιστήμονες έκαναν μια νέα βελτιωμένη εκτίμηση για τη μάζα του και υπολόγισαν ότι αντιστοιχεί στη μάζα περίπου ενάμισι τρισεκατομμυρίων ήλιων.
Η νέα αυτή εκτίμηση τοποθετεί τον γαλαξία μας μάλλον κάπου στη μέση της κοσμικής κλίμακας, όσον αφορά τις μάζες των γαλαξιών. Οι πιο ελαφριοί ζυγίζουν περίπου ένα δισεκατομμύριο ηλιακές μάζες, ενώ οι πιο βαριοί 30 τρισεκατομμύρια ηλιακές μάζες ή 30.000 φορές περισσότερο σε σχέση με τους ελαφρύτερους.
Η μάζα του γαλαξία μας θεωρείται φυσιολογική για ένα γαλαξία της δικής του φωτεινότητας.
Παρόλο που η μάζα του γαλαξία μας είναι μια από τις πιο σημαντικές μετρήσεις, μετά από δεκαετίες σχετικών προσπαθειών οι έως τώρα εκτιμήσεις των επιστημόνων εμφάνιζαν εξίσου σημαντικές διαφορές, από 500 εκατομμύρια ως τρία τρισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του Ήλιου. Η μεγάλη αυτή απόκλιση οφείλεται κυρίως στις διαφορετικές μεθόδους εκτίμησης της σκοτεινής ύλης στο γαλαξία μας, η οποία αποτελεί περίπου το 90% της συνολικής μάζας του.
Μόνο ένα μικρό ποσοστό της μάζας του γαλαξία μας αποτελείται από την ορατή κοινή ύλη, που είναι κατανεμημένη στα περίπου 200 δισεκατομμύρια άστρα του, μεταξύ των οποίων και ο Ήλιος μας, ενώ μόνο η τεράστια κεντρική μαύρα του γαλαξία μας ζυγίζει περίπου τέσσερα εκατομμύρια ηλιακές μάζες. Το μεγαλύτερο μέρος της μάζας του γαλαξία μας είναι με τη μορφή της μυστηριώδους και αόρατης σκοτεινής ύλης.
«Δεν μπορούμε να ανιχνεύσουμε άμεσα τη σκοτεινή ύλη και αυτό οδηγεί στην τωρινή αβεβαιότητα για τη μάζα του γαλαξία μας, καθώς δεν μπορούμε να μετρήσουμε αυτό που δεν μπορούμε να δούμε», δήλωσε η Λόρα Γουάτκινς του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO).
Αυτή τη φορά όμως, συνδυάζοντας παρατηρήσεις από τα δορυφορικά τηλεσκόπια Hubble της NASA και Gaia της ESA και χρησιμοποιώντας μια νέα μέθοδο έμμεσης εκτίμησης, οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι κατέληξαν σε μια πιο αξιόπιστη εκτίμηση. Όπως ανέφερε η διεθνής επιστημονική ομάδα, με επικεφαλής τη Γουάτκινς, η οποία θα κάνει τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστροφυσικής Astrophysical Journal, ο γαλαξίας μας «ζυγίζει» περίπου 1,5 τρισεκατομμύρια ηλιακές μάζες μέσα σε μια ακτίνα 129.000 ετών φωτός από το γαλαξιακό κέντρο.
Δείτε ένα εντυπωσιακό βίντεο για την υπεριώδη ακτινοβολία. Για να φυλαγόμαστε το καλοκαίρι. Προσέξτε πως όταν κάποιοι βάλουν κρέμα ότι η υπεριώδης δεν επιδρά όπως και στα γυαλιά ηλίου.
