Αστροφυσική (7 άρθρα)

Διονύσης Νανόπουλος: «Δεν ήμουν καλός μαθητής. Ένα βιβλίο μού άλλαξε τη ζωή»

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Πάνω σε τι εργάζεστε αυτόν τον καιρό;

Αυτή την εποχή δουλεύω περισσότερο τη φυσική. Πάντα στην Ελλάδα βρίσκω χρόνο για να της αφιερωθώ, γιατί στην Αμερική με καταδυναστεύουν τα ζητήματα οργανωτικής και διοικητικής φύσης. Εδώ τα πράγματα είναι πιο εύκολα και ευχαριστιέμαι να κάνω φυσική. Δηλαδή ασχολούμαι με διάφορα προβλήματα – στην έρευνα προφανώς. Με την ομάδα μου έχουμε εκπονήσει διάφορα σχέδια.

Το πιο φιλόδοξο;

Έχει σχέση με την αρχή του Σύμπαντος. Έχουμε φτιάξει εδώ και έναν χρόνο αυτό που λέμε «ενοποιημένη θεωρία των πάντων», μια θεωρία του παντός που έχει πάρα πολύ ωραίες ιδιότητες. Συμπτωματικά μας βγήκαν, ήταν σαν να είχαμε πάρει τα βιογραφικά μας και κάναμε συρραφή. Οταν ανακαλύπτεις κάτι, δεν σημαίνει ότι στηρίζεται όλο σε αυτό που έχεις κάνει εσύ. Η ανακάλυψη είναι αποτέλεσμα μιας ομαδικής προσπάθειας, είναι προϊόν μιας αλληλουχίας πραγμάτων.

Έτσι δεν είναι δομημένος ο κόσμος; Η αρμονία του Σύμπαντος…

Έτσι μπράβο! Είμαι θεωρητικός φυσικός. Αυτή είναι η δουλειά μου. Βεβαίως πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη τα δεδομένα της στιγμής, αλλά από την άλλη μεριά πρέπει να χρησιμοποιούμε τη φαντασία μας, τη διαίσθησή μας, τη λογική, τα μαθηματικά και αυτά που ξέρουμε ούτως ώστε να τα προχωρήσουμε από εκεί και πέρα. Αυτό βέβαια δεν βασίζεται μόνο στα πειραματικά δεδομένα. Βεβαίως τα πειραματικά δεδομένα μάς δίνουν ένα υπόβαθρο, αλλά αυτό πρέπει να το πάρουμε και να το προχωρήσουμε. Εδώ υπάρχει κοινό πεδίο με τη μουσική – για να έρθουμε και στα δικά σου λημέρια.

Μιλήστε μου λίγο γι’ αυτήν τη συγγένεια…

Όπως ξέρεις, στον εγκέφαλο βρίσκονται πολύ κοντά οι περιοχές όσων έχουν έφεση στα μαθηματικά και στη μουσική. Λένε ότι ο Μότσαρτ θα μπορούσε να γίνει ένας πολύ καλός μαθηματικός. Προφανώς λοιπόν υπάρχει μια μαθηματική αρμονία στη φύση. Από την εποχή του Νεύτωνα – λέω τον Νεύτωνα γιατί ήταν ο πρώτος που εισήγαγε συστηματικά μαθηματικούς νόμους στη συσχέτιση φαινομένων – μέχρι τώρα, υπήρχαν πολλά προβλήματα και οι θεωρίες γίνονταν πολύ περίπλοκες. Τελικά ανακαλύπτουμε ότι η αλήθεια είναι πιο απλή. Σαν να βλέπεις ένα ωραίο κορίτσι παραφορτωμένο με στολίδια και μέικ απ, που κρύβει έτσι την πραγματική ομορφιά του.

Υπάρχει ναρκισσισμός στους επιστήμονες;

Ο σπουδαίος Φάινμαν έλεγε πως ένας καλός φυσικός είναι υποχρεωμένος αυτά που λέει να τα στηρίζει κάπου και να προτείνει πειράματα ούτως ώστε να μπορούν ν’ αποδειχθούν ή ν’ απορριφθούν. Επίσης ότι ο πιο έξυπνος θεωρητικός είναι εκείνος που εγκαταλείπει τη θεωρία του με το πρώτο αρνητικό πειραματικό δεδομένο. Ο μεγάλος βιολόγος Ζακ Μονό που έχει γράψει το βιβλίο «Τύχη και αναγκαιότητα» – επί χούντας το διαβάζαμε – έλεγε: «Ο επιστήμων είναι καλό να είναι μετριόφρων ως πρόσωπο, αλλά δεν πρέπει να είναι στις ιδέες που πρεσβεύει». Η επιστήμη έχει μέσα της έναν ναρκισσισμό. Όπως έλεγε ο Μπρεχτ στο «Βίος του Γαλιλαίου», η επιστήμη δεν είναι δημοκρατική.Ένας μπορεί να είναι σωστός και χίλιοι λάθος.

Ο Μπρεχτ μιλούσε και για την «πρόθεση» των καλλιτεχνών.
Η «πρόθεση» των επιστημόνων;

Ποικίλλει. Υπάρχουν επιστήμονες που θέλουν να καταλάβουν την αλήθεια όσο μπορούν καλύτερα. Γι’ αυτό ακολουθούν πολύ δύσβατους δρόμους και καμιά φορά απομονώνονται. Από μικρός είχα μεγάλη αγάπη και συμπάθεια για περιθωριακούς ανθρώπους. Δεν εννοώ τα ψώνια. Αναφέρομαι σε αυτούς που θα μπορούσαν να είναι οτιδήποτε θέλουν και αυτοί επέλεξαν να ζουν έτσι. Δεν μας ενδιαφέρει το γιατί και το πώς. Με γοητεύουν από μικρό παιδί. Έχουν μια ποίηση, μια αλήθεια και δεν υπολογίζουν κανέναν.

Και με τέτοιες «προθέσεις» πώς καταλήξατε φυσικός;

Θα σου πω κάτι: μου άρεσε πάρα πολύ η φυσική, ήταν η ζωή μου. Ένας από τους λόγους που αφιερώθηκα σε αυτήν ήταν για να μην μπορεί κανείς να μου πει κουβέντα. Να μην έχω ανάγκη κανέναν. Και οι περιθωριακοί με έναν τρόπο το ίδιο έχουν κάνει. Και για να γυρίσω στην πρόθεση, θα σου πω ότι δεν θεωρώ ότι ένα παιδί αν κινείται μόνο από την επιθυμία να γίνει διάσημος μπορεί να πάει μακριά. Βεβαίως το χειροκρότημα και τα λεφτά είναι κίνητρα σημαντικά, αλλά όχι ο μοναδικός σκοπός. Λέω συχνά στους νέους: μην κοιτάτε τις τηλεοράσεις και τις συνεντεύξεις. Πίσω από αυτό υπάρχει κόπος. Δουλεύω ακόμη σαν μαθητής.

Η σχέση σας βέβαια με την επιστήμη σας ξεκίνησε ανάποδα. Δεν ήσασταν άριστος μαθητής.

Α, ναι! Δεν ήμουν κάλος μαθητής γιατί ήμουν αφοσιωμένος στη φυσική. Είχα μια καλή σχέση όμως με τους γονείς μου. Μέχρι τα 14 έπαιζα πολλή μπάλα και εκεί είδα πώς είναι να σε συζητούν, να είσαι στο κέντρο του ενδιαφέροντος. Αυτό μου άρεσε και σίγουρα αυτό έπαιξε ρόλο στη ζωή μου και στην εξέλιξή μου.

Και τη φυσική πώς την ανακαλύψατε;

Το καλοκαίρι, από τη Γ’ προς τη Δ’ Γυμνασίου, τα πράγματα ζόρισαν. Είχα αρχίσει να βαριέμαι την αλητεία και βέβαια έπρεπε να διαβάσω για να περάσω – δίναμε εξετάσεις τότε. Μου πήρε ο πατέρας μου το βιβλίο φυσικής των Κουγιουμζέλη – Περιστεράκη. Αρχίζω να το ξεφυλλίζω και ξαφνικά άρχισα να το διαβάζω σαν αστυνομικό. Τρέμανε τα χέρια μου. Ανακάλυψα λοιπόν από αυτό το τυχαίο γεγονός έναν καινούργιο κόσμο. Άρχισα να λύνω τις ασκήσεις και μου έλεγε ο φυσικός «πας στα φροντιστήρια και σ’ τις λύνουν». Ποια φροντιστήρια; Ο πατέρας μου δεν είχε λεφτά. Θα με σκότωνε αν ζητούσα φροντιστήριο.

Ήταν σημείο καμπής;

Αν θαυμάζω τον εαυτό μου για κάτι, είναι που δεν έγινα αυτό που φαινόταν ότι θα γίνω μικρός. Μπήκα σε έναν δρόμο και από κει και πέρα ήρθαν όλα. Το σημαντικό είναι να μπεις στην αφετηρία.

Ποθούσατε τη διάκριση;

Ναι, ήθελα να βρεθώ μπροστά στους προβολείς, αλλά από ανάγκη να παράγω. Το πιο σπουδαίο όμως που κατάφερα – πέρα από τη δουλειά μου – είναι πως έχω επηρεάσει κόσμο. Μεγάλο δώρο αν μπορώ να εμπνεύσω νέα παιδιά.

Η ευφυΐα σας διευκόλυνε τις σχέσεις σας με τους ανθρώπους ή σας ταλαιπώρησε;

Με ταλαιπώρησε πολύ. Πολλές φορές έπρεπε να κάνω ότι δεν καταλαβαίνω για να μην πληγωθώ.

Η επιστήμη σας σε τι δεν σας «απάντησε»; Ποιο είναι το κενό που σας άφησε;

Στην ομιλία μου στη Σάμο – στα Πυθαγόρεια -, με τίτλο «Η προέλευση των φυσικών νόμων», υπάρχει μια τέτοια αναφορά. Τι θέλω να πω: η ομορφιά αυτών των πραγμάτων, της διερεύνησης του Σύμπαντος κ.λπ., έρχεται και μας απαντάει σε μεγάλες ερωτήσεις. Η κεντρική σχολή της φυσικής, στηριγμένη σε πειραματικά δεδομένα, λέει: «Το Σύμπαν είναι μια τυχαία κβαντική αυθόρμητη διακύμανση από το τίποτα και αυτό έχει ορισμένες επιπτώσεις και τις επιπτώσεις αυτές αρχίζουμε και τις επαληθεύουμε πειραματικά». Αυτό απαντάει αυτομάτως σε όλα τα φιλοσοφικά ερωτήματα. Αν είναι έτσι, για ποιους σκοπούς συζητάμε; Η επιστήμη στηρίζεται σε γεγονότα που είναι αναπαραγωγίσιμα. Τα πράγματα είναι τυχαία, όχι γραμμένα. Και όπως έλεγε και ο Ηράκλειτος τον 6ο αιώνα π.Χ., «μοίρα μας είναι ο χαρακτήρας μας».

Αν ήσασταν άλλος χαρακτήρας, θα είχατε άλλη πορεία;

Βέβαια. Είμαι πεισματάρης. Από την άλλη είμαι πολύ οξύθυμος. Μου στοίχισε αυτό γιατί έκανα πολλούς εχθρούς στην επιστημονική κοινότητα. Έχω υποφέρει. Μου πήρε πολύ καιρό να καταλάβω ότι ο κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικό τρόπο σκέψης.

Η επιστημονική κοινότητα έχει χαρακτηριστικά σταρ σίστεμ;

Βέβαια. Είναι χειρότερη από το Χόλιγουντ. Εκεί τουλάχιστον έχουν τα εισιτήρια που – κακώς ίσως – αποδεικνύουν την αντικειμενική αξία σου. Και στους επιστήμονες υπάρχουν papers – εργασίες – και αναφορές. Όμως οι επιστήμονες έχουν μια εξυπνάδα ιδιαίτερη και η ζωή τους είναι πολύ συγκεκριμένη. Λεφτά δεν βγάζουν και έχουν μόνο φήμη. Αυτό τους τρώει.

Επιτεύγματα έχουμε. Πρόοδο;

Έχουμε πια μια καινούργια συνείδηση κόσμου του Σύμπαντος. Ο κόσμος αλλάζει – έστω και αν πολλές φορές αισθάνομαι ματαιότητα. Ίσως η δικαίωση θα έρθει όταν σιγά σιγά θα φύγουμε από δω για να κατοικήσουμε σε άλλους πλανήτες. Δεν είναι ουτοπικό, σε λίγα χρόνια θα γίνει. Και αυτοί που θα φύγουν από δω δεν είναι εκείνοι που θα έχουν χοντρό πορτοφόλι, αλλά υψηλό IQ. Ανήκω σε αυτούς που δεν πιστεύουν στο «εν οίδα ότι ουδέν οίδα». Ξέρουμε πολλά και πρέπει να τα αξιολογήσουμε και να τα αξιοποιήσουμε. Και στην επιστήμη και στην τέχνη.

Πηγή: tanea.gr

Κατηγορίες:
Φυσική & Φιλοσοφία

Πώς ένα κοινό άστρο θα γίνει πιο λαμπερό και από τον Σείριο έως το τέλος του αιώνα

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Αναμένεται να εκραγεί γύρω στο 2083. Θα μετατραπεί σε μια πολύ φωτεινή «νόβα», ίσως τόσο λαμπερή όσο η Αφροδίτη

Ένα διπλό άστρο, το V Sagittae -πρόκειται για ένα ζευγάρι πολύ κοντινών άστρων που φαίνονται σαν ένα- αναμένεται να εκραγεί γύρω στο 2083 και να γίνει έτσι τόσο λαμπερό, που προσωρινά θα ξεπεράσει σε φωτεινότητα κάθε άλλο άστρο στον ουρανό της Γης, ακόμα και τον Σείριο, ο οποίος σήμερα είναι το φωτεινότερο άστρο τη νύχτα.

Το άστρο, γνωστό και ως V Sge, βρίσκεται στον αστερισμό του Βέλους και είναι σήμερα τόσο αχνό, που φαίνεται οριακά ακόμη και με μεσαίου μεγέθους τηλεσκόπια. Όμως, σύμφωνα με προβλέψεις αστρονόμων -μεταξύ των οποίων ένας Έλληνας της διασποράς- που παρουσιάστηκαν στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στη Χαβάη, αυτό το αφανές άστρο πρόκειται να σκεπάσει κάθε άλλο στο νυχτερινό ουρανό, όταν μετατραπεί σε μια πολύ φωτεινή «νόβα», ίσως τόσο λαμπερή όσο η Αφροδίτη.

Οι αστρονόμοι Μπράντλεϊ Σέφερ (καθηγητής) και Μάνος Χατζόπουλος (επίκουρος καθηγητής) του Τμήματος Φυσικής και Αστρονομίας του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Λουιζιάνα, εκτιμούν ότι τις επόμενες δεκαετίες το συγκεκριμένο άστρο θα αυξήσει γρήγορα τη φωτεινότητα του, ώσπου γύρω στο 2083 (με περιθώριο συν/πλην 16 χρόνια) αναμένεται να εκραγεί με μια έκρηξη λάμψης.

Το V Sagittae αποτελείται από ένα κοινό άστρο σε τροχιά γύρω από ένα άλλο άστρο λευκό νάνο, που πλησιάζουν ολοένα περισσότερο μεταξύ τους. Εκτιμάται ότι το ζευγάρι έχει αυξήσει κατά δέκα φορές τη φωτεινότητά του στη διάρκεια του τελευταίου αιώνα. Η τελική συγχώνευση τους θα δημιουργήσει ένα ενιαίο τεράστιο άστρο, που θα είναι ορατό πλέον με γυμνό μάτι, αν και με το πέρασμα του χρόνου η φωτεινότητα του θα μετριαστεί.

Πηγή: skai.gr

Κατηγορίες:
Φυσική & Φιλοσοφία

Πόσο (απελπιστικά) “αργή” είναι η ταχύτητα του φωτός;

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Όλοι λίγο πολλοί γνωρίζουν πως το απόλυτο όριο ταχύτητας στο Σύμπαν, είναι η ταχύτητα του φωτός. Πρακτικά τίποτα δεν μπορεί να ταξιδέψει με ταχύτητα μεγαλύτερη από 299.792 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, δηλαδή 1.079 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα την ώρα. Μπορεί οι παραπάνω ταχύτητες να μοιάζουν εξωπραγματικές, και πράγματι, η ανθρωπότητα θα αργήσει πολύ ακόμη πριν τις πλησιάσει καν, ωστόσο εάν δούμε την “μεγάλη εικόνα”, θα καταλάβουμε πως η ταχύτητα του φωτός είναι απελπιστικά “αργή”.

Το γρηγορότερο αντικείμενο που έχει ποτέ κατασκευάσει ο άνθρωπος, είναι το Parker Solar Probe, που “έσπασε τα κοντέρ” με “μόλις” 248.228 χιλιόμετρα την ώρα.

Ο James O’Donoghue, του NASA Goddard Space Flight Center, δημιούργησε μερικά animation, για να μας δώσει να καταλάβουμε πόσο “γρήγορη” ή “αργή” είναι η ταχύτητα του φωτός.

Ταξιδεύοντας με την ταχύτητα του φωτός, θα πετύχουμε 7,5 περιστροφές γύρω από τη Γη σε ένα δευτερόλεπτο.

Εάν πάλι θέλουμε να ταξιδέψουμε στη Σελήνη, θα μας πάρει περίπου 1,255 δευτερόλεπτα (αυτό σημαίνει πως το φως που βλέπουμε να αντανακλάται από την Σελήνη, έχει ηλικία 1,255 δευτερολέπτων).

Εάν θελήσουμε να ταξιδέψουμε στον πλανήτη Άρη με την ταχύτητα του φωτός, θα χρειαστούμε 3 λεπτά και 22 δευτερόλεπτα (μιλάμε πάντα για τις περιπτώσεις που η Γη και ο Άρης βρίσκονται στην κοντινότερη μεταξύ του απόσταση των 54,6 εκατομμυρίων χιλιομέτρων). Επειδή όμως η απόσταση των δυο πλανητών αυξομειώνεται, το “ταξίδι” μας στον Άρη μπορεί να διαρκέσει έως ολόκληρα 28 λεπτά!

 

Μέχρι εδώ, όλα καλά. Με την ταχύτητα του φωτός, μπορούμε να ταξιδέψουμε άνετα εντός του ηλιακού μας συστήματος. Αν όμως θελήσουμε να “απλωθούμε” στο διαστρικό κενό και να φτάσουμε σε άλλα ηλιακά συστήματα και πλανήτες, η ταχύτητα του φωτός είναι απελπιστικά αργή.

 

Εάν για παράδειγμα θελήσουμε να επισκεφτούμε τον πλησιέστερο εξωπλανήτη, δηλαδή τον Proxima b, που βρίσκεται σε απόσταση 39,7 τρισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από εμάς, θα πρέπει να ταξιδέψουμε με την ταχύτητα του φωτός για 4,2 χρόνια (1 έτος φωτός ισούται περίπου με 10 τρισ. χιλιόμετρα).

Εάν θελήσουμε να επισκεφτούμε το κέντρο του γαλαξία μας, θα πρέπει να ταξιδεύουμε για 26.000 χρόνια.

Αν πάλι θελήσουμε να επισκεφτούμε την Ανδρομέδα, δηλαδή τον πλησιέστερο σε εμάς γαλαξία, θα χρειαστούμε 2.540.000 χρόνια.

Αν όμως είμαστε πιο “μερακλήδες” και θελήσουμε να ταξιδέψουμε μέχρι την άκρη του γνωστού σύμπαντος, θα πρέπει να πετάξουμε με την ταχύτητα του φωτός για 45,35 δισεκατομμύρια χρόνια.

_______________________

Πηγή: ptisidiastima.com

Κατηγορίες:
Φυσική & Φιλοσοφία

Η διάβαση του Ερμή μπροστά από τον Ήλιο, ορατή από την Ελλάδα στις 11/11/2019!

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Οι μαύρες τελείες, συνιστούν στιγμιότυπα της διάβασης του μικρού πλανήτη Ερμή μπροστά από τον Ήλιο

Ένα σχετικά σπάνιο αστρονομικό φαινόμενο μπορούμε να παρακολουθήσουμε την Δευτέρα 11 Νοεμβρίου, καθώς ο Ερμής, ο μικρότερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος και ο πιο κοντινός στο καυτό άστρο μας, θα κινηθεί ανάμεσα στη Γη και τον Ήλιο και θα φαίνεται σαν να διασχίζει τον ηλιακό δίσκο.

Ένα μεγάλο μέρος του πλανήτη, μεταξύ των οποίων η Ευρώπη, θα μπορέσει να δει ολικά ή μερικά το φαινόμενο, μετά το οποίο, μάλιστα, θα ακολουθήσει την επόμενη ημέρα πανσέληνος (στις 12 Νοεμβρίου).

Η προηγούμενη φορά που η διάβαση του Ερμή είχε γίνει ορατή από την Ελλάδα ήταν το 2016.

Η επόμενη «διάβαση» του Ερμή μπροστά από τον Ήλιο θα συμβεί στις 13 Νοεμβρίου 2032 (θα είναι πάλι ορατή από τη χώρα μας), ενώ το φαινόμενο θα επαναληφθεί το 2039, το 2049 και το 2052.

Κατά μέσο όρο λαμβάνουν χώρα 13 έως 14 διαβάσεις του Ερμή ανά αιώνα. Την πρώτη διάβαση είχε παρατηρήσει το 1631, περίπου δύο δεκαετίες μετά την εφεύρεση του τηλεσκοπίου, ο Γάλλος αστρονόμος Πιέρ Γκασεντί.

Ο Ερμής και η Αφροδίτη είναι οι μόνοι πλανήτες που μπορούν να «διαβούν» μπροστά από τον Ήλιο, όπως αυτός φαίνεται από τη Γη, επειδή οι τροχιές τους περνούν ανάμεσα στον πλανήτη μας και στο άστρο μας. Η μέση απόσταση του Ερμή από τον Ήλιο είναι σχεδόν 58 εκατομμύρια χιλιόμετρα, μόνο το 30% της απόστασης Γης-Ήλιου.

Μόνο η μισή διάβαση της Δευτέρας 11 Νοεμβρίου, σύμφωνα με τους αστρονόμους, θα είναι ορατή από την Ελλάδα, συγκεκριμένα η είσοδος του Ερμή στον ηλιακό δίσκο και το πρώτο ήμισυ της διάβασης. Ο Ήλιος στη χώρα μας θα δύσει περίπου στο μέσο του φαινομένου και έτσι δεν θα είναι ορατή η σταδιακή έξοδος του Ερμή από τον ηλιακό δίσκο.

Η έναρξη του φαινομένου στη χώρα μας, με την είσοδο του Ερμή στον ηλιακό δίσκο, θα γίνει στις 14:35 ώρα Ελλάδας.

Συνολικά, η διάβαση θα διαρκέσει περίπου πεντέμισι ώρες (έως τις 20:04 ώρα Ελλάδας), αλλά στη χώρα μας θα είναι ορατή για σχεδόν τρεις ώρες, έως τις 17:20, λίγο πριν δύσει ο Ήλιος.

Ο ήλιος θα δύσει κοντά στο μέσο του φαινομένου και δε θα μπορέσουμε να παρατηρήσουμε την έξοδο του Ερμή από τον ηλιακό δίσκο.

Το χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης διάβασης είναι πως είναι «βαθιά», δηλαδή ο Ερμής θα περάσει πολύ κοντά από το κέντρο του ήλιου, μόλις 75,9 δεύτερα λεπτά της μοίρας από αυτό. Παρά το ότι ο Ερμής είναι αρκετά φωτεινός πλανήτης, μέσα από το ηλιακό φίλτρο θα φαίνεται μαύρος στο φόντο ενός λαμπρού ήλιου.

Η είσοδος του Ερμή θα γίνει στις 14:35 (ώρα Ελλάδας) με την «πρώτη επαφή» κατά την οποία θα δούμε τον Ερμή να εφάπτεται εξωτερικά του ήλιου. Δύο και κάτι λεπτά μετά θα έχει εισέλθει ολόκληρος και θα εφάπτεται εσωτερικά, σημείο που αναφέρεται ως η «δεύτερη επαφή». Για τις επόμενες 3 περίπου ώρες θα μπορέσουμε να παρατηρήσουμε τον Ερμή να διαβαίνει τον ηλιακό δίσκο και να φτάσει στο βαθύτερο σημείο στις 17:20, σχεδόν ταυτόχρονα με τη δύση του ήλιου. Παρακάτω αναγράφονται συνοπτικά οι σημαντικές ώρες του φαινομένου:

1η επαφή: 14:35
2η επαφή: 14:37
Μέγιστο διάβασης 17:20
Δύση ηλίου ~ 17:20 ανάλογα την περιοχή
3η επαφή: 20:02 (μη ορατή από Ελλάδα)
4η επαφή: 20:04 (μη ορατή από Ελλάδα)

Η παρατήρηση της διάβασης μπορεί να γίνει μόνο με ειδικά φίλτρα στα τηλεσκόπια ή τα κιάλια σύμφωνα με τις οδηγίες που θα βρείτε εδώ: http://www.astrovox.gr/forum/viewtopic.php?t=15712
Η παρατήρηση του ήλιου, ακόμα και στην ανατολή όταν είναι χαμηλά, χωρίς ειδικά φίλτρα είναι επικίνδυνη!
Η παρατήρηση της διάβασης του Ερμή δεν μπορεί να γίνει με τα γυαλιά της έκλειψης όπως γινόταν για τη διάβαση της Αφροδίτης καθώς η γωνιώδης διάμετρος του Ερμή είναι πολύ μικρότερη. Για τον ίδιο λόγο και στην παρατήρηση με τηλεσκόπιο ή κιάλια θα δίνει μικρότερο είδωλο του Ερμή και ενδεχομένως χρειαστεί μεγαλύτερη μεγέθυνση σε σχέση με τη διάβαση της Αφροδίτης.

Το φαινόμενο θα μεταδίδεται ζωντανά και από την τηλεόραση της NASA.

Ο Ερμής, που είναι λίγο μεγαλύτερος από τη Σελήνη, είναι ένας παράξενος πλανήτης, με την πιο εκκεντρική τροχιά στο ηλιακό μας σύστημα. Αν και ο πιο κοντινός πλανήτης στον Ήλιο δεν είναι ο πιο ζεστός (ο τίτλος ανήκει στην Αφροδίτη), εμφανίζοντας ακραίες διαφορές θερμοκρασίας μεταξύ ημέρας-νύχτας πάνω από 600 βαθμούς Κελσίου.

Το έτος του (η διάρκεια πλήρους περιφοράς του γύρω από τον Ήλιο) διαρκεί 88 γήινες ημέρες, ενώ, επειδή περιστρέφεται πολύ αργά γύρω από τον άξονα του, η μέρα του διαρκεί δύο χρόνια (με άλλα λόγια, ανάμεσα σε δύο ανατολές του Ήλιου μεσολαβούν περίπου 176 μέρες).

Τον Ερμή έχουν επισκεφθεί δύο σκάφη της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), το Mariner 10 το 1974-75 και το Messenger, το οποίο τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη το 2011, έως ότου σκοπίμως συνετρίβη πάνω του το 2015. Το 2017 εκτοξεύθηκε η αποστολή BepiColombo του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), που θα φθάσει στον Ερμή το 2024.

Πηγή: kathimerini.gr

Κατηγορίες:
Νέα

Αντώνης Κονταράτος, ο Έλληνας που έσωσε τους αστροναύτες του Apollo 13

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους επιστήμονες της NASA όταν εκείνη προσπαθούσε να κερδίσει την μάχη του Διαστήματος από την Σοβιετική Ένωση. Οι ελληνικές κυβερνήσεις μετά το τέλος της ακαδημαϊκής του καριέρας, αναγνωρίζοντας το κύρος του, του έδωσαν σημαντικά πόστα κυρίως στον ιατρικό κλάδο της χώρας, αλλά η αλήθεια είναι ότι το όνομά του δεν έλαβε ποτέ τουλάχιστον στην Ελλάδα την αναγνώριση που του άξιζε.

Ο γεννημένος το 1933 στην Αθήνα με καταγωγή από τον Πύργο της Σαντορίνης ο Αντώνης Κονταράτος σπούδασε στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο, στο φημισμένο ΜΙΤ (Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης) και στο Τεχνολογικό Ίδρυμα της Καλιφόρνιας. Ο Αντώνης Κονταράτος ήταν ο μόνος Έλληνας στην μικρή ομάδα των στενών συνεργατών του Βέρνερ φον Μπράουν που σχεδίασαν και υλοποίησαν το πρόγραμμα Apollo για την αποστολή ανθρώπου στη Σελήνη. Επικεφαλής μιας ομάδας 16 διδακτόρων διαφόρων ειδικοτήτων –από βιοφυσικούς και ψυχολόγους μέχρι μαθηματικούς και χημικούς– είχε αναλάβει τον ρόλο του συμβούλου της NASA σχετικά με τα προβλήματα υγείας και ασφάλειας των αστροναυτών του προγράμματος Apollo και των διαπλανητικών επανδρωμένων πτήσεων που σχεδιάζονταν τότε. Από το 1965 μέχρι το 1976 διετέλεσε προϊστάμενος Διαστημικών Εφαρμογών και Διαστημικής Φυσιολογίας της εταιρείας Μπέλκομ (Bellcomm, Inc), αποκλειστικής Τεχνικής Συμβούλου της Διεύθυνσης Επανδρωμένων πτήσεων της NASA. H συμμετοχή του Αντώνη Κονταράτου ήταν κομβική σε μία από τις πιο δραματικές στιγμές του προγράμματος Apollo, και πιο συγκεκριμένα στην αποστολή Apollo 13, όπου καθώς το πλήρωμα πήγαινε στην Σελήνη για μία ακόμη προσπάθεια εξερεύνησης του φυσικού μας δορυφόρου, μία έκρηξη κατέστρεψε το διαστημόπλοιο και οι τρεις αστροναύτες για να σωθούν εισήλθαν στην μικρή άκατο του σκάφους, η οποία ήταν όμως σχεδιασμένη για να βρίσκονται δύο άτομα. Οι αστροναύτες θα πέθαιναν, γιατί παρουσιάστηκε πρόβλημα στο σύστημα δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα, και το κέντρο ελέγχου έπρεπε να σκαρφιστεί επιτόπου μία λύση, την οποία έδωσε τελικά ο Κονταράτος με μία ανορθόδοξη αλλά πετυχημένη τελικά ιδέα που είχε.

Όσοι έχουν δει το έργο Apollo 13 με τον Τομ Χανκς, ας θυμηθούν τον τεχνικό που καλείται να σώσει τους αστροναύτες. Ο τεχνικός, παριστάνει τον Κονταράτο, ο οποίος βρήκε τρόπο να ταιριάξει έναν κύβο μέσα σε έναν κύλινδρο, σώζοντας έτσι την ζωή των αστροναυτών.


Η αποστολή Apollo 13 είχε στόχο την τρίτη επανδρωμένη προσεδάφιση ανθρώπων στη Σελήνη όχι μόνο δεν ολοκληρώθηκε όπως περίμεναν οι σχεδιαστές της αλλά έθεσε σε μεγάλο κίνδυνο τη ζωή των αστροναυτών της [James Lovell (42) – Jack Swiggert (39) – Fred Haise (36)]. Την δεύτερη μέρα της αποστολή και σε απόσταση 322.000 χιλιομέτρων από την Γη μια δεξαμενή υγρού οξυγόνου εξερράγη μέσα στον θάλαμο υπηρεσίας αχρηστεύοντάς τον. Αμέσως διατάχθηκε η επιστροφή στην Γη αφού πρώτα το διαστημόπλοιο έκανε μία τροχιά γύρω από τη Σελήνη. Για τις επόμενες 95 ώρες οι τρεις αστροναύτες χρησιμοποίησαν την σεληνάκατο “Aquarius” ως ναυαγοσωστική λέμβο στη διάρκεια του ταξιδιού επιστροφής. Η θερμοκρασία μέσα στην σεληνάκατο περιορίστηκε στους 2 βαθμούς Κελσίου κάτω από το μηδέν. Ευτυχώς, όλα πήγαν κατ’ ευχήν. Ένα ηράκλειο πράγματι κατόρθωμα εάν αναλογιστεί κανείς την κούραση και καταπόνηση, σωματική και ψυχολογική, των τριών αστροναυτών σε ένα θαλαμίσκο σχεδιασμένο για δύο επί τρεις ολόκληρες ημέρες σε θερμοκρασίες ψύχους και με επικίνδυνα αυξημένα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα. Το τελευταίο πρόβλημα μάλιστα λύθηκε χάρη σε μια Ελληνική “πατέντα” που πρότεινε ο αείμνηστος καθηγητής Αντώνης Κονταράτος! Ο Κονταράτος ήταν τότε επικεφαλής μιας ομάδας 16 διδακτόρων διαφόρων ειδικοτήτων -βιοφυσικών, ψυχολόγων, μαθηματικών, χημικών κ.α.- που είχε αναλάβει το ρόλο συμβούλου της NASA σχετικά με τα προβλήματα υγείας και ασφάλειας των αστροναυτών του προγράμματος Apollo. Εάν θα θέλατε να δείτε τις λεπτομερείς οδηγίες κατασκευής του νέου φίλτρου κοιτάξτε εδώ: This is the actual hack that saved the astronauts of the Apollo XIII.

Tου είχαν απονεμηθεί από τους Αμερικανούς πολλά βραβεία, μεταξύ των οποίων το βραβείο επιτεύγματος για το πρόγραμμα «Άνθρωπος στο Φεγγάρι», που οδήγησε στο πρώτο βήμα του ανθρώπου στην Σελήνη. Το βραβείο αυτό του το απένειμε η NASA για «Σημαίνουσα συνεισφορά προς το αμερικανικό έθνος». Επίσης, το 1971 βραβεύτηκε με ειδική μνεία για την προσφορά του στις επανδρωμένες πτήσεις στο Διάστημα.

Όταν τo 1976, ο Αντώνης Κονταράτος, αποφάσισε να εγκαταλείψει τη λαμπρή καριέρα του στις ΗΠΑ και να επανέλθει στην Ελλάδα, η NASA του επεφύλαξε ένα σπάνιο αποχαιρετιστήριο δώρο. Η αμερικανική διαστημική υπηρεσία πρότεινε να δοθεί το όνομά του σε μία κρημνώδη κορυφογραμμή (Dorsum) της Σελήνης. Ο Κονταράτος όμως αρνήθηκε, και αντί για αυτό, ζήτησε να ονομαστεί το νεο-χαρτογραφημένο σημείο “Dorsum Thera” από την ιδιαίτερη πατρίδα του. Ίσως γιατί η μορφολογία του σημείου, θύμιζε αυτήν της Σαντορίνης. Η επιθυμία του έγινε σεβαστή. Το Dorsum Thera έχει μήκος 7 χιλιόμετρα με σεληνιακές συντεταγμένες: 24.4N και 31.4W.

Το 1976 o Αντώνης Κονταράτος εξελέγη Τακτικός Καθηγητής Διοίκησης της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών μέχρι και το 1984. Μεταξύ 1979 και 1982 διετέλεσε παράλληλα και Σύμβουλος του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Μεταξύ 1985 και 1990 διετέλεσε Αντιπρόεδρος Επιχειρησιακής Στρατηγικής της Εταιρείας Biotech Research Laboratories στις HΠΑ και παράλληλα Καθηγητής στη Μεταπτυχιακή Σχολή Διοίκησης του Πανεπιστημίου George Washington στις ΗΠΑ. Τον Μάρτιο του 1991 διορίστηκε Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Θεραπευτηρίου «Ευαγγελισμός» και τον Οκτώβριο του 1992 εξελέγη Πρώτος Γενικός Διευθυντής στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, όπου και υπηρέτησε μέχρι και τον Φεβρουάριο του 1997. Τον Μάρτιο του 1997 ανέλαβε Γενικός Διευθυντής της Golden Filter S.A., Ανώνυμης Εταιρείας Έρευνας και Εκμετάλλευσης Ευρεσιτεχνιών, η οποία διαχειρίζεται το πρωτοποριακό βιολογικό φίλτρο τσιγάρων «biofilter». Τέλος, τον Απρίλιο του 1999 ανέλαβε Γενικός Διευθυντής του Νοσηλευτικού Ιδρύματος «Ερρίκος Ντυνάν» μέχρι το 2000. Από το 2002 ήταν Πρόεδρος της Golden Filter και από το 2008 Διοικητής του Ευαγγελισμού. Ο Αντώνης Κονταράτος έφυγε από την ζωή το 2009.

 

Πηγή: https://www.eef.edu.gr/el/nea/antonis-kontaratos/https://www.facebook.com/Dionysios-Simopoulos-544119439081811/?nr

Κατηγορίες:
Ιστορία

Ο αστροφυσικός Σταμάτης Κριμιζής συζητά για το εγγύς «διαστημικό» μέλλον

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Στο Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνώνεντοπίσαμε τον κορυφαίο και διεθνώς πολυβραβευμένο «γητευτή» του Διαστήματος. Τον γνωστό Έλληνα Αστροφυσικό Σταμάτη Κριμιζή, ο οποίος κατέχει στο βιογραφικό του 23 σημαντικές αποστολές της NASA και της ESA. Σημαντικό στέλεχος του διαστημικού προγράμματος των ΗΠΑ, αρχικά ως Επίκουρος Καθηγητής στη Σχολή Φυσικής και Αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Αϊόβα συνερευνητής του James Van Allen και αργότερα επικεφαλής Διευθυντής του Τμήματος Διαστημικής στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής (APL) του Πανεπιστημίου Johns Hopkins.

Είναι ο μοναδικός επιστήμονας στον κόσμο που σχεδίασε όργανα τα οποία εξόπλισαν διαστημικά σκάφη και προς τιμήν του το 1999 η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (International Astronomical Union) μετονόμασε τον αστεροειδή «1979 UΗ» σε «8323Κριμιζής». Επί των ημερών μας μάλιστα τολμά να «αγγίξει» τον Ήλιο.
Σεμνός, χαμογελαστός, ευγενής, φιλόξενος και αναλυτικός ως οικοδεσπότης μας υποδέχθηκε στο γραφείο του εκπέμποντάς μας εντυπωσιακά την απλότητα, το ήθος και τον σεβασμό που τον χαρακτηρίζει για την επιστήμη του και μίλησε στο ethnos.gr. εφ’ όλης της ύλης.

Γεννηθήκατε και μεγαλώσατε σε ένα νησί του Βορειανατολικού Αιγαίου, στη Χίο και στα εφηβικά σας χρόνια «απολαύσατε» τις ξαστεριές της. Τι θυμόσαστε για εκείνα τα χρόνια που δεν γνωρίζατε ακόμα πως να μελετάτε τα άστρα;
Δύσκολη ερώτηση γιατί πάει πολύ πίσω τη μνήμη. Πριν μάθω να μελετάω τα άστρα, τα κοιτούσα. Δεν μπορείς να το αποφύγεις αυτό όταν βρίσκεσαι σε ένα νησί όπως τη Χίο. Μεγάλωσα στον Βροντάδο πριν ακόμη έρθει εκεί το ηλεκτρικό ρεύμα όπως και στις άλλες περιοχές της Χίου. Ο ουρανός ήταν απόλυτα ξεκάθαρος, χωρίς οπτική ρύπανση. Πραγματικό υπερθέαμα. Μπορούσε να δει κάποιος το Νεφέλωμα και τον Γαλαξία. Θυμάμαι και το πέρασμα μου από παιδί σε έφηβο όταν η κατασκευή των ρουκετών του ρουκετοπόλεμου ήταν ένα είδος τεστ της εφηβείας μας. Ήταν τεστ ευθύνης και οργάνωσης γιατί φτιάχναμε τα συνεργεία, κατασκευάζαμε τις ρουκέτες και κάναμε δοκιμές στο υλικό. Στις πρώτες δοκιμές αν το υλικό ήταν πολύ δυνατό, «σκούσανε» οι ρουκέτες και έπρεπε να το πετύχουμε σωστά. Η διαδικασία αυτή μου έδειξε τι εστί θεωρία και πείραμα και πώς πρέπει να δοκιμάζει κανείς να φτιάχνει, να διορθώνει και να προχωρεί κάτι πολύ βασικό για τον καταρτισμό μου αργότερα.

Ποια εφόδια πρέπει να κατέχουν οι νέοι σήμερα για να «αγγίξουν» τα όνειρά τους;
Η επιδίωξη της αριστείας, η αξιοκρατία, η σκληρή δουλειά και το ήθος είναι σημαντικά όπλα και βασικά εφόδια τα οποία χαρακτηρίζουν την Ευρώπη, την Αμερική και όλες τις προηγμένες χώρες. Διακρίνω ότι στην κοινωνία μας το ήθος δεν συζητείται πια δηλαδή δεν συζητείται καθόλου. Όταν ήμασταν εμείς παιδιά το σωστό ήταν σωστό και το λάθος ήταν λάθος. Εμμέσως το ήθος ήταν μία καθημερινή παραίνεση από τους γονείς μας και από το σχολείο. Αυτό λοιπόν που θέλω να μεταφέρω στους νέους/ες είναι να επιδιώκουν αριστεία, δουλειά, αξιοκρατία και ήθος. Στις ομιλίες που κάνω στα σχολεία της χώρας μας, λέω στα παιδιά ότι υπάρχει μία λέξη ακόμα που έχει μεγάλη σημασία. Λέγεται αξιολόγηση και είναι τοξική στην Ελλάδα ενώ δεν θα έπρεπε. Μόνο με αξιολόγηση μπορεί να υπάρξει αξιοκρατία διαφορετικά η χώρα θα συνεχίσει να «σέρνεται» όπως και στο παρελθόν. Θα είναι μακροχρόνιο αυτό το «ταξίδι» για την αξιοκρατία και την αξιολόγηση και αν υπάρξει ποτέ «εμπνευσμένη» πολιτική ηγεσία πρέπει να τα θέσει σε απόλυτη προτεραιότητα.

Η πρώτη σας «έξοδος» στο Διάστημα ήταν τον Νοέμβριο του 1964 όπου έγινε η διπλή αποστολή στον Άρη και συμμετείχατε ενεργά. Γιατί κρίθηκε επιτυχημένη;
Καταρχήν οποιαδήποτε αποστολή πάει σε καινούργιους προορισμούς θα κάνει ανακαλύψεις. Το 1964 έγινε διπλή αποστολή των Mariner 3 και 4. Η συμβολή μου μαζί με τον Καθηγητή James Van Allen βασιζόταν στο αν υπήρχαν ζώνες ακτινοβολίας παρόμοιες με της Γης στο μαγνητικό πεδίο του Άρη. Είχα κατασκευάσει έναν αισθητήρα που ξεχώριζε τα πρωτόνια από τα ηλεκτρόνια και αποτελούσε καινοτομία. Ποτέ ένας τέτοιος μετρητής δεν είχε πάει στο Διάστημα. Οι θεωρίες έλεγαν πως ο Άρης επειδή έχει περίπου την ίδια περιστροφή με τη Γη μέρα-νύχτα αν και σχετικά πολύ μικρότερος της Γης σε μέγεθος, διέθετε μαγνητικό πεδίο. Ήταν γεγονός αναπάντεχο ότι τελικά ο Άρης δεν είχε καν μαγνητικό πεδίο επομένως δεν είχε και Ζώνες Ακτινοβολίας Van Allen. Δεν ήταν όμως αυτή η πιο σημαντική ανακάλυψη από το Μariner 4. Οι φωτογραφίες της επιφάνειας του απέδειξαν ότι ο πλανήτης ήταν μία έρημος και η ατμοσφαιρική του πίεση ήταν παρά πολύ χαμηλή ήτοι 0,6% της ατμόσφαιρας της Γης. Έτσι όλες οι φαντασιώσεις από τις αρχές του 20ου αιώνα που μέσα από τα τηλεσκόπια της Γης έβλεπαν ζωή και αρδευτικό σύστημα κατέληξαν παρανοήσεις και έκλεισε το κεφάλαιο της ανθρωπότητας που έλεγε ότι ο Άρης έχει πολιτισμό και πιθανόν τον κατοικούν νοήμονα όντα.

Σύμφωνα με τη διαστημική ορολογία ο «τσουρουφλισμένος» Ερμής, η «καυτή» Αφροδίτη, ο «ψυχρός» Άρης, οι «αέριοι γίγαντες» Δίας και Κρόνος, οι «παγωμένοι πλανήτες» Ουρανός και Ποσειδώνας όπως και οι δορυφόρους τους ανήκουν στο Ηλιακό μας Σύστημα. Τι ιδιαιτερότητες έχουν; 
Η Αφροδίτη, ο Ερμής και ο Άρης διακρίνονταν με γυμνό μάτι από την αρχαιότητα. Τον Ερμή δύσκολα μπορούμε να τον δούμε γιατί είναι κοντά στον Ήλιο και διακρίνεται μόνο πολύ πρωί ή το βράδυ στο λυκόφως. Τον ήξεραν όμως οι αρχαίοι όπως τον Δία και τον Κρόνο. Και οι τέσσερις είναι οι λεγόμενοι «γήινοι πλανήτες». Ξεχωρίζουν από τους υπόλοιπους διότι είναι βραχώδεις ενώ οι απώτεροι πλανήτες είναι αέριοι, κάποιοι έχουν τεράστιες ποσότητες πάγου νερού στους δορυφόρους τους και κάποιοι άλλοι (Ουρανός και Ποσειδώνας) πολύ πάγο μεθανίου.

Ο Δίας αποτελείται κυρίως από υδρογόνο και λίγο ήλιο και δεν έχει επιφάνεια όμως σε ακραία ατμοσφαιρική πίεση πλησιάζοντας στα βαθύτερα στρώματα το υδρογόνο στερεοποιείται σε μέταλλο γι’ αυτό και έχει τεράστιο μαγνητικό πεδίο, δέκα φορές πιο ισχυρό από αυτό της Γης. Σχετικά με τον Κρόνο, με το πέρασμα του δορυφόρου Cassini ο αριθμός των ανακαλύψεων ήταν τεράστιος. Ανακαλύψαμε ότι οι δακτύλιοι του Κρόνου συνιστούνται από σκόνη πάγου και πέφτουν σαν βροχή μέσα στην ατμόσφαιρα αλλά αναδημιουργούνται συνεχώς.

Όσον αφορά τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα, τα τελευταία 2 χρόνια γίνεται μία σημαντική διαφοροποίηση λόγω των συστατικών που κρύβονται κάτω από την ατμόσφαιρα του υδρογόνου και ήλιου(νερό, μεθάνιο και αμμωνία) και συζητάμε τώρα για αποστολές προς αυτούς. Την βραδιά της Πρωτοχρονιάς εφέτος περάσαμε με το Νew Ηorizons από την Έσχατη Θούλη (Ultima Thule) και «κοιτάξαμε» ένα πολύ μικρό σώμα που έχει διαστάσεις γύρω στα 34 χιλιόμετρα. Αυτά τα σώματα σε αυτές τις αποστάσεις (μιλώντας για έξι δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τον Ήλιο) έχουν μείνει στη μορφή και στα συστατικά που είχαν όταν δημιουργήθηκε το ηλιακό μας σύστημα πριν 4.5 δισεκατομμύρια χρόνια. Αυτά τα μικρά σώματα ή αλλιώς Ζώνη του Κάιπερ έχουμε ενδείξεις ότι υπάρχει πάγος νερού. Το νερό λοιπόν αποδεικνύεται εξαρχής το συστατικό του ηλιακού συστήματος και διέπει όλα τα ουράνια σώματα που έχουμε εξερευνήσει μέχρι τώρα.

Ενδέχεται ο Εγκέλαδος να κρύβει κάποια μορφή εξωγήινης μικροβιακής ζωής;
Οπωσδήποτε. Με το Cassini περάσαμε σε ύψος μόλις 25 km(δύο φορές πιο ψηλά από όπου περνούν τα αεροπλάνα στη Γη) και μέτρησε τα συστατικά των πιδάκων του νότιου πόλου. Αποδείχτηκε ότι κάτω από το φλοιό του πάγου νερού που καλύπτει την επιφάνεια του υπάρχει ένας υπόγειος υγρός ωκεανός. Κάτω από τον ωκεανό και λόγω της παλιρροιακής τριβής που γίνεται εξαιτίας της εγγύτητας του Εγκέλαδου με τον Κρόνο, υπάρχει ενέργεια που ζεσταίνει το εσωτερικό του ωκεανού και μέσα σε αυτό το βάθος γίνεται μία διάβρωση πετρωμάτων μέσω της κυκλοφορίας του νερού. Στο νότιο πόλο του μάλιστα σπάει ο πάγος και βγαίνουν πίδακες νερού από ρωγμές που όμως δεν είναι μόνο νερό. Υπάρχουν ίχνη αζώτου, οργανικές ουσίες, μεθάνιο, διοξείδιο του άνθρακα, μονοξείδιο του άνθρακα, άλατα και περίπλοκες ουσίες τις οποίες δεν μπόρεσε να μετρήσει το Cassini διότι δεν είχε τα κατάλληλα όργανα. Ανακαλύφθηκε όμως μοριακό υδρογόνο. Τι σημαίνει αυτό; Είναι γνωστό ότι το μοριακό υδρογόνο βρίσκεται στις ρωγμές στο βάθος των ωκεανών της Γης όπου υπάρχουν γαιοσκώληκες άρα για να υπάρχει αυτό το μοριακό υδρογόνο σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχει κάποια μορφή μικροβιακής ζωής στον Εγκέλαδο. Αυτά τα φαινόμενα θα εξερευνηθούν, συζητάμε ήδη για αποστολές στον Εγκέλαδο οι οποίες θα εστιάσουν την έρευνά τους στην πιθανή ύπαρξη κάποιας βιολογικής δραστηριότητας.

Είναι η Αστροβιολογία η νέα ειδικότητα του Διαστημικού μέλλοντος;
Η Αστροβιολογία ήταν πάντοτε ένας στόχος του διαστημικού προγράμματος, ως γενικός αντικειμενικός σκοπός. Είναι η γη μοναδική; Είμαστε μόνοι; Υπάρχει βιολογική δραστηριότητα στο ηλιακό μας σύστημα ή κάπου αλλού στον Γαλαξία και στο Σύμπαν; Αυτές οι ερωτήσεις δεν έχουν απαντηθεί επομένως θα συνεχίσουν να είναι ερωτήσεις. Όσο πιο εξειδικευμένες παρατηρήσεις μπορούμε να κάνουμε που να εστιαστούν στην ανακάλυψη κάποιου είδους χημείας και βιολογικής δραστηριότητας, τόσο αυτός ο κλάδος της Βιολογίας θα συνεχίσει να εξελίσσεται. Διότι αγγίζει την υπαρξιακή ερώτηση της ζωής. Για φανταστείτε να αποδειχθεί ότι υπάρχει κάποια βιολογική δραστηριότητα στον Άρη, παραδείγματος χάριν στις υπόγειες δεξαμενές που υπάρχει υγρό νερό και να φέρουμε δείγματα από αυτές στη Γη, να τις μελετήσουμε στο εργαστήριο και να επιβεβαιώσουμε απολιθωμένα μικρόβια ή πραγματικά ζωντανά μικρόβια; Αυτό θα είναι ανατρεπτική ανακάλυψη. Θα έχουν πρόβλημα και ορισμένες θρησκείες.

Ο Αστεροειδείς Eros που ανήκει στα «μπάζα» του διαστήματος θα μπορούσε να απειλήσει επικίνδυνα τη Γη; Τι προγραμματισμός υπάρχει για το 2022 σχετικά με την πρώτη δοκιμή πλανητικής άμυνας;
Κάποιοι αστεροειδείς σαν τον Έρωτα που έχουν ελλειπτικές τροχιές με περιήλιο πιο κοντά στον Ήλιο από ότι η τροχιά της Γης κάποτε ενδέχεται να μας απειλήσουν. Υπάρχει ένα πρόγραμμα το DART(Double Asteroid Redirection Test – Δοκιμή Εκτροπής του Αστεροειδή Δίδυμου) το οποίο το κατασκευάζουμε στο Johns Hopkins και ο σκοπός του είναι να πλησιάσουμε τον αστεροειδή Δίδυμο που είναι ένας μεγάλος βράχος και έχει ένα μικρό δορυφόρο και να προσπαθήσουμε να ρίξουμε το διαστημόπλοιο με μεγάλη ταχύτητα πάνω στο δορυφόρο και έπειτα να μετρήσουμε κατά πόσον άλλαξε την τροχιά του. Αυτή είναι μία δοκιμή για το πόσο θα μπορέσει η Γη κάποτε να αμυνθεί αν κάποιος αστεροειδής κατευθύνεται σε αναμενόμενη σίγουρη σύγκρουση μαζί της. Είναι ένα τεστ που θα γίνει για πρώτη φορά. Στη δουλειά μας εμείς οτιδήποτε κάνουμε είναι για πρώτη φορά (γέλιο). Η εκτόξευση του DART θα γίνει Ιούλιο 2021 και σύγκρουση με το Δίδυμο τον Σεπτέμβριο 2022. Σχετικά όμως για τον αστεροειδή Eros που αναφέρατε είμαστε ασφαλείς για τουλάχιστον 13 εκατομμύρια χρόνια!

Θα μπορέσουμε εμείς οι γήινοι να πραγματοποιήσουμε διαστρικά ταξίδια;
Πιστεύω πως όχι. Οι αποστάσεις στο Διάστημα είναι τεράστιες. Το πιο κοντινό πλανητικό σύστημα είναι το Άλφα Κενταύρου σε απόσταση 41 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Είναι 2.000 φορές πιο μακριά από εκεί που έχει φτάσει το Voyager, το γρηγορότερο διαστημόπλοιο που στείλαμε ποτέ στο Διάστημα. Αν είχαμε ένα διαστημόπλοιο έξι φορές πιο γρήγορο από το Voyager, δηλαδή 350.000χιλ./ώρα, για ταξίδι μετ’ επιστροφής στο Άλφα Κενταύρου θα χρειαστεί 26.000 χρόνια! Οι αποστάσεις είναι τόσο τεράστιες άρα και οι δυνατότητες για να φτάσουμε σε κάποιο προορισμό εκτός του ηλιακού μας συστήματος είναι μηδαμινές.

Σκεφτείτε λίγο τη Γη μας. Έχει ηλικία 4,5 δισεκατομμύρια έτη. Οι άνθρωποι υπάρχουν στη Γη ένα με δύο εκατομμύρια χρόνια. Ο πολιτισμός υπάρχει τα τελευταία ας πούμε 10.000 χρόνια. Ανακαλύψαμε τα ραδιοκύματα πριν από περίπου 100 χρόνια, εκπέμποντας σήματα από τους ραδιοσταθμούς και τις τηλεοράσεις ότι υπάρχουμε, ότι είμαστε εδώ, που σημαίνει ότι αυτά τα σήματα έχουν ταξιδέψει 100 έτη φωτός. Αν σκεφτούμε ότι η διάμετρος του Γαλαξία είναι 150.000 έτη φωτός φανταστείτε πόσο μακριά είναι τα άλλα ηλιακά συστήματα. Συν του ότι δεν ξέρει κανένας ότι είμαστε εδώ αφού μόνο τα τελευταία 100 χρόνια έχουμε δώσει σήματα ζωής ενώ η Γη υπάρχει 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Εάν είχε υπάρξει κάποιος πολιτισμός στο Γαλαξία που κοίταξε κάποτε προς την περιοχή μας οι πιθανότητες είναι ότι δεν θα βρήκε τίποτα.

Τελικά είμαστε ή δεν είμαστε μόνοι μας στο Σύμπαν;
Οπωσδήποτε όπου υπάρχει βιολογική δραστηριότητα υπάρχει και πολιτισμός. Είναι εγωιστικό να πιστεύουμε ότι είμαστε η μόνη σφαίρα στο Σύμπαν που έχει αυτού του είδους τη δραστηριότητα. Ο Μητρόδωρος ο Χίος (Έλληνας φιλόσοφος του 4ου αιώνα π.Χ.) στο Περί Φύσεως σύγγραμμα του είχε πει πολύ εύστοχα: το να πιστεύει κανείς ότι η ζωή αναπτύχθηκε μόνο στη Γη είναι το ίδιο σαν να πιστεύει ότι από όλους τους σπόρους που έσπειρε ο γεωργός σε ένα χωράφι μόνο ένας φύτρωσε. Δεν ξέρω αν θα έχουμε ποτέ αποδείξεις εκτός αν ανακαλύψουμε καινούργιους νόμους της Φυσικής που θα μας επιτρέπουν να κινούμαστε με μεγαλύτερη ταχύτητα από αυτή του φωτός.

Το 2018 πραγματοποιήθηκε η εκτόξευση μιας «τολμηρής» αποστολής που θα εξέταζε το ηλιακό στέμμα. Υλοποιήθηκε το όραμα σας;
Ναι. Περάσαμε ήδη από τον Ήλιο δύο φορές στις 5 Νοεμβρίου και στις 4 Απριλίου. Το διαστημόπλοιο «Parker Solar Probe» από τη Γη πήγε στην άλλη πλευρά του Ήλιου. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες κατεβάζει δεδομένα, κάνουμε παρατηρήσεις και συγκεντρώνουμε πληροφορίες. Έχουμε ακόμα περί τις 24 τροχιές γύρω από τον Ήλιο και κάθε φορά το διαστημόπλοιο θα πηγαίνει όλο και πιο κοντά. Στα τελευταία περιήλια, η απόσταση θα φτάσει τα 6.000.000 χιλιόμετρα από την επιφάνεια του Ήλιου. Αυτό σημαίνει ότι το αλεξήλιο του διαστημοπλοίου, δηλ. η επιφάνεια που είναι συνεχώς στραμμένη προς τον Ήλιο θα έχει φτάσει σε θερμοκρασία τους 1.377 βαθμούς Κελσίου! Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν ήταν δυνατόν να συμβεί τα τελευταία 50 χρόνια γιατί δεν υπήρχε τεχνολογία. Την αναπτύξαμε όμως στο εργαστήριό μας και έτσι έγινε δυνατή αυτή η αποστολή.

Τι πρόκειται να γίνει στην Αθήνα το 2022;
Ο Διεθνής Διαστημικός Οργανισμός Έρευνας (COSPAR) με έδρα το Παρίσι διοργανώνει τα Συνέδρια Διαστημικής Επιστήμης κάθε δύο χρόνια σε διαφορετική ήπειρο. Το Γραφείο Διαστημικής Έρευνας και Τεχνολογίας της Ακαδημίας Αθηνών σε συνεργασία με την εταιρία AFEA, έχει αναλάβει την ευθύνη για το Συνέδριο του 2022 που θα διεξαχθεί στην Αθήνα και εμείς ως οι επικεφαλείς συντονιστές της Εθνικής Επιτροπής Διαστημικών Ερευνών θα το οργανώσουμε. Θα έρθουν περίπου 3.500 επιστήμονες από όλο τον κόσμο και θα γίνουν οι πιο σημαντικές ανακοινώσεις για ανακαλύψεις στο Διάστημα. Αυτό το συνέδριο δεν έχει γίνει ποτέ στην Ελλάδα και ελπίζουμε ότι θα είναι μια μεγάλη επιτυχία.

Πηγή: ethnos.gr (Βίκη Κουτρή)

Κατηγορίες:
Φυσική & Φιλοσοφία

Η πρώτη φωτογραφία μαύρης τρύπας [και γιατί είναι σημαντική]

| 0 ΣΧΟΛΙΑ

Για πρώτη φορά στην ιστορία της αστρονομίας έχουμε τη δυνατότητα να δούμε την πρώτη φωτογραφία μιας μαύρης τρύπας ή μάλλον το τι υπάρχει γύρω από μια μαύρη τρύπα, αφού οι μαύρες τρύπες είναι στην πραγματικότητα αόρατες, καθώς απορροφούν οτιδήποτε εντός τους, ακόμη και το φως.

Το περιβάλλον της τερατώδους μαύρης τρύπας στο γαλαξία M87

Το περιβάλλον της τερατώδους μαύρης τρύπας στην καρδιά του γαλαξία M87

Πρόκειται για την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα που βρίσκεται στον γαλαξία  που ονομάζεται Messier 87 ή Α της Παρθένου, έχει μάζα 6,5 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από την μάζα του Ήλιου(!) και διάμετρο 40 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα (τρία εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη Γη). O γαλαξίας Μ87 απέχει 52 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη.

focus_figure_1_resized

Εικόνες της μαύρης τρύπας M87* που προέκυψαν από την έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2017

Τις εικόνες παρουσίασε η συνεργασία Event Horizon Telescope που αποτελείται από ένα δίκτυο τηλεσκοπίων σε διάφορα μέρη του κόσμου. Η διασύνδεση των τηλεσκοπίων ισοδυναμεί με ένα τεράστιο εικονικό τηλεσκόπιο με μέγεθος σχεδόν όσο η Γη. Με αυτό τον τρόπο, δημιουργείται αρκετή δυνατότητα μεγέθυνσης, ώστε να απεικονισθεί η περιοχή γύρω από μια μαύρη τρύπα, ιδίως του λεγόμενου «ορίζοντα γεγονότων», δηλαδή της «περιμέτρου» πέρα από την οποία τίποτε δεν μπορεί να δραπετεύσει, ούτε το φως (γι’ αυτό, άλλωστε, μια μαύρη τρύπα λέγεται…μαύρη).

Αυτό που ανιχνεύει το υπερ-τηλεσκόπιο Event Horizon είναι η ακτινοβολία που εκπέμπει η μαύρη τρύπα, καθώς οι διεργασίες που εξελίσσονται εντός της προϋποθέτουν θερμοκρασίες που μετρώνται σε δισεκατομμύρια βαθμούς Κελσίου. Τα επιμέρους τηλεσκόπια συγκεντρώνουν δεδομένα από την παρατήρηση, τα οποία κατόπιν τροφοδοτούνται σε πανίσχυρους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Η Τεχνητή Νοημοσύνη αναλαμβάνει να επεξεργαστεί τάχιστα ωκεανούς πληροφοριών και να συνθέσει εικόνες. Αυτές είναι και οι «φωτογραφίες» από την μαύρη τρύπα Μ87* που αποκαλύπτονται σήμερα.

Βίντεο: Στην σκιά μιας μαύρης τρύπας

Πηγή: iopscience.iop.org/journal

Κατηγορίες:
Νέα
web design by