Μερικά από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της επιστήμης, έγιναν από γυναίκες· η επιστήμη δεν έχει φύλο.
Από την Ρόζαλιντ Φράνκλιν στην Μαρί Κιουρί, οι γυναίκες επιστήμονες καταρρίπτουν με την επιτυχία και έργο τους τον μύθο περί «νοητικού προτερήματος» των αντρών στην επιστήμη και τα μαθηματικά.
Για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, δίνονται μερικές βιογραφίες σπουδαίων επιστημόνων γένους θηλυκού.
Άντα Λάβλεϊς (Ada Lovelace)
Η Άντα γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 10 Δεκεμβρίου 1815, ως το μοναδικό νόμιμο τέκνο του Λόρδου Βύρωνα (Τζορτζ Γκόρντον Μπάιρον, George Gordon Baron of Byron) και της συζύγου του, Άννας Ισαβέλλας (Αναμπέλα) Μίλμπανκ (Anne Isabelle Milbanke). Το ζευγάρι χώρισε τον Ιανουάριο του 1816 επειδή η Αναμπέλα δεν άντεχε πλέον τις απότομες αλλαγές διάθεσης του συζύγου της. Αμέσως μετά την έκδοση του διαζυγίου (Απρίλιος 1816), ο Λόρδος Μπάιρον έφυγε οριστικά από την Αγγλία, όπου ποτέ δεν επέστρεψε, αφού πέθανε στην Ελλάδα (Μεσολόγγι) τον Απρίλιο του 1824, όταν η Άντα ήταν οκτώ ετών.
Η επινόηση του κρίσιμου αλγόριθμου
Το 1833, όταν η Άντα ήταν 18 χρονών, έκανε μία απ’ τις πιο καθοριστικές γνωριμίες της ζωής της. Ήταν ο Τσαρλς Μπάμπατζ, ο μελλοντικός «πατέρας του υπολογιστή». Ξεκίνησαν μανιώδη αλληλογραφία και η φιλία τους θα κρατούσε μέχρι το τέλος της ζωής τους.
Σχεδόν μία δεκαετία αργότερα, το 1842, η Άντα συνεργάστηκε στενά με τον Μπάμπατζ. Μετέφρασε τις σημειώσεις ενός Ιταλού επιστήμονα, πάνω στην «Αναλυτική Μηχανή» που είχε εμπνευστεί ο Μπάμπατζ. Χρειάζονταν επειγόντως κάποια χορηγία για να συνεχίσουν τις μελέτες τους και η Άντα αξιοποίησε το κληρονομικό της ταλέντο στη δημιουργική γραφή, για να «διαφημίσει» τον πρώιμο υπολογιστή. Ένα χρόνο χρειάστηκε η Άντα, για να καταγράψει τις μελέτες σχετικά με την «Αναλυτική Μηχανή».
Ταυτόχρονα, έκανε και δική της έρευνα. Οι σημειώσεις της δημοσιεύθηκαν στα «Επιστημονικά Απομνημονεύματα του Τέιλορ», μια σειρά επιστημονικών βιβλίων. Η Άντα είχε υπογράψει μόνο με τα αρχικά της, δηλαδή «ΑΛ». Το «Λ» αντιστοιχούσε στο επίθετο που πήρε μετά τον γάμο της, δηλαδή Λάβλεϊς.
Στο «Παράρτημα Z’» των σημειώσεών της, περιέγραφε με τρομερή λεπτομέρεια, μία μέθοδο μέτρησης των αριθμών «Μπερνούλι» με την «Αναλυτική Μηχανή» του Μπάμπατζ. Οι μελέτες της ήταν ολόσωστες και οραματικές.
Η κόρη του Λόρδου Βύρωνα είχε δημιουργήσει τον πρώτο αλγόριθμο για τον υπολογιστή.
Το 1953, όταν οι σημειώσεις της Άντα αναδημοσιεύτηκαν, αναγνωρίστηκε επισήμως ως η πρώτη προγραμματίστρια υπολογιστών.
Η Άντα, Κόμισσα του Λάβλεϊς, πέθανε στις 27 Νοεμβρίου του 1852, από καρκίνο.Ήταν μόλις 37 χρονών....
Κάθριν Τζόνσον (Katherine Johnson)
Η Κάθριν Τζόνσον (Katherine Johnson) γεννήθηκε στις 26 Αυγούστου του 1918 στη White Sulphur Springs της Δυτικής Βιρτζίνια.
Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Βιρτζίνια, υπό καθεστώς διακρίσεων σε βάρος των μαύρων σπουδαστών, στις διαρκώς μεταβαλλόμενες ΗΠΑ.
Το 1962, η NASA προετοίμαζε την τροχιακή αποστολή του John Glenn και η Κάθριν Τζόνσον κλήθηκε να εκπονήσει το έργο για το οποίο θα γινόταν πιο γνωστή. Η πολυπλοκότητα της τροχιακής πτήσης είχε απαιτήσει την κατασκευή ενός παγκόσμιου δικτύου επικοινωνιών, συνδέοντας σταθμούς παρακολούθησης σε όλο τον κόσμο με υπολογιστές της IBM στην Ουάσινγκτον, το DC, το ακρωτήριο Canaveral και τις Βερμούδες.
Οι υπολογιστές είχαν προγραμματιστεί με τις τροχιακές εξισώσεις που θα μπορούσαν να προβλέψουν την τροχιά της κάψουλας από την έκρηξη μέχρι την εκτόξευση για την αποστολή του Glenn, Friendship 7, αλλά οι αστροναύτες ήταν επιφυλακτικοί να εμπιστευθούν τη ζωή τους στις προβλέψεις των ηλεκτρονικών υπολογιστών που ήταν επιρρεπείς σε μικροδιακοπές ρεύματος και μπλακάουτ.
Ως μέρος της λίστας ελέγχου πριν την πτήση, ο Glenn ζήτησε από τους μηχανικούς να «πάρουν το κορίτσι» – την Κάθριν Τζόνσον – για να κάνουν τους υπολογισμούς που είχαν πραγματοποιηθεί στον υπολογιστή με το χέρι, στην αριθμομηχανή.
«Εάν προκύψει ότι είναι σωστοί, τότε είμαι έτοιμος να πάω», θυμάται η Κάθριν Τζόνσον να λέει ο αστροναύτης.
Η πτήση του Glenn ήταν επιτυχής και σηματοδότησε μια καμπή στον ανταγωνισμό μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης στο διάστημα.
Όταν της ζητήθηκε να αναφέρει τη μεγαλύτερη συνεισφορά της στην εξερεύνηση του διαστήματος, η Κάθριν Τζόνσον μίλησε για τους υπολογισμούς που συνέβαλαν στο συγχρονισμό του Lunar Lander του Project Apollo με το Module Command and Service στη Σελήνη.
Εργάστηκε επίσης στο διαστημικό λεωφορείο και στο διαστημικό δορυφορικό σύστημα Earth Resources, και συνέγραψε ή συνεργάστηκε στην συγγραφή 26 εκθέσεων έρευνας.
Συνταξιοδοτήθηκε το 1986, μετά από τριάντα τρία χρόνια στο Langley. “Μου άρεσε πολύ να δουλεύω κάθε μέρα”, λέει.
Το 2015, στην ηλικία των 97 ετών, η Κάθριν Τζόνσον πρόσθεσε μία ακόμη εξαιρετική διάκριση στον μακρύ της κατάλογο: ο Πρόεδρος Ομπάμα της απένειμε το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας (Presidential Medal of Freedom), την υψηλότερη πολιτική τιμή των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.
Σιέν-Σιούγκ Βου / Μαντάμ Βου (Chien-Shiung Wu / Madam Wu)
Η Σιέν-Σιούγκ Βου, ήταν κινεζο-αμερικάνα πυρηνική φυσικός.
Υπήρξε μέλος της ομάδας του Προγράμματος Μανχάταν, όπου ιδιαίτερα αυτή συνέβαλε στην επίτευξη διαχωρισμού του ουρανίου σε ουράνιο-235 και ισότοπα ουρανίου-238 με αέρια διάχυση.
H Chien-Shiung Wu είναι επίσης γνωστή στους κύκλους των θεωρητικών και πειραματικών φυσικών, για την παραβίαση της ομοτιμίας (μετατόπιση από θετικές σε αρνητικές τιμές αξόνων) στη διάσπαση β και τελικά σε ασθενείς πυρηνικές αλληλεπιδράσεις, με το περίφημο πείραμα του κοβαλτίου.
Η συμμετρία της ομοτιμίας ή αλλιώς parity ουσιαστικά σημαίνει ότι δεν υπάρχει προτίμηση ανάμεσα σε μια δεξιόστροφη και μια αριστερόστροφη “διαδικασία”. Έτσι ένα φαινόμενο που αφορά μια δεξιόστροφη “διαδικασία” μέσα από έναν καθρέφτη θα φαινόταν αριστερόστροφα. Επομένως σε έναν “κατοπτρικό” κόσμο θα μπορούσε να συμβεί το ίδιο γεγονός αριστερόστροφα.
Το πείραμα της Wu απέδειξε ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να είναι πάντοτε επιτρεπτό.
Έμι Νέτερ (Emmy Noether)
Επιδραστική γερμανίδα μαθηματικός, με ειδίκευση στην αφηρημένη Άλγεβρα και τη θεωρητική Φυσική. Συνάδελφοί της του διαμετρήματος του Άλμπερτ Αϊνστάιν και του Νόρμπερτ Βίνερ, τη χαρακτήρισαν ως την πιο σπουδαία γυναίκα στην ιστορία των μαθηματικών.
Η Έμι Νέτερ (Emmy Noether) γεννήθηκε σε εβραϊκή οικογένεια στις 23 Μαρτίου 1882 στο Έρλανγκεν της Βαυαρίας και ήταν κόρη του διακεκριμένου μαθηματικού Μαξ Νέτερ (1844-1921), με σημαντικό έργο στην αλγεβρική γεωμετρία.
Σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο του Έρλανγκεν και από το 1922 έως το 1933 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Γκέτιγκεν, χωρίς, όμως, να καταλάβει κάποια οργανική θέση, αφού αυτό απαγορευόταν τότε στις γυναίκες.
Μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ (30 Ιανουαρίου 1933) εκδιώχθηκε από το πανεπιστήμιο μαζί με άλλους εβραίους καθηγητές και μέσα στον ίδιο χρόνο μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου δίδαξε στο κολέγιο θηλέων «Μπριν Μαρ» στην πολιτεία της Πενσυλβάνιας.
Η Έμι Νέτερ πέθανε στις 14 Απριλίου 1935, τέσσερις ημέρες μετά από εγχείρηση για την αφαίρεση κύστης στις ωοθήκες.Αλγεβίστρια με μεγάλη επιρροή ίδρυσε σχολή μαζί με τους Χάσε, Κρουλ, Σράιερ και Βαν ντερ Βέρντεν, η οποία συνέβαλε ουσιαστικά στη δημιουργία της σύγχρονης άλγεβρας, που βασίζεται στην αφηρημένη μελέτη των αλγεβρικών δομών.
Δημοσίευσε δύο βασικές μελέτες για τη θεωρία των ιδεωδών (ειδικά υποσύνολα δακτυλίων) και εξήγαγε ορισμένα σημαντικά συμπεράσματα στη μη αντιμεταθετική άλγεβρα.
Στη φυσική, διατύπωσε το θεώρημα που φέρει το όνομά της (θεώρημα Ναίτερ), το οποίο εξηγεί τη θεμελιώδη σχέση μεταξύ συμμετρίας και των νόμων διατήρησης.
Rosalind Franklin
Από τη λίστα με τις γυναίκες που έμειναν στην αφάνεια η Rosalind Franklin βρίσκεται σίγουρα στην κορυφή. Στη γυναίκα αυτή, χρωστάμε την κατανόηση της δομής του DNA και του RNA.
Φυσικά στο σχολείο μαθαίνουμε ότι η δομή του DNA ήταν αποτέλεσμα της σκληρής δουλειάς των Watchon και Crick. Η Rosalind Franklin όμως ήταν αυτή που πραγματοποίησε τα πειράματα κρυσταλλογραφίας που αποκρυπτογραφούν τη δομή με ακτίνες Χ.
Τα δεδομένα από αυτά τα πειράματα της χρησιμοποιήθηκαν από τους Watchon και Crick. Έτσι, το βραβείο Nobel δόθηκε σε αυτούς λίγο μετά το θάνατό της Rosalind από καρκίνο σε ηλικία μόλις 37 ετών.
Δείτε σχετικό άρθρο στο ZimZam Physics: zimzamphysics.gr/rosalind-franklin.
Μαρία Σκουοντόφσκα-Κιουρί
Η πρωτοπόρος επιστήμονας Μαρί Κιουρί ήταν μια παθιασμένη γυναίκα που με ζήλο και ανιδιοτέλεια καταπιανόταν με οτιδήποτε είχε σχέση με τη φυσική και τη χημεία. Στις 10 Δεκεμβρίου 1903 κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής για τη δουλειά της πάνω στη ραδιενέργεια. Έγινε η πρώτη γυναίκα που κέρδισε Νόμπελ.
Το 1911 κέρδισε ακόμη ένα Βραβείο Νόμπελ, αυτή τη φορά στη Χημεία για την ανακάλυψη δύο νέων χημικών στοιχείων, του πολώνιου και του ράδιου.
Τότε, έγινε η πρώτη επιστήμονας που κέρδιζε δύο βραβεία Νόμπελ. Ήταν επίσης η πρώτη γυναίκα που της παραχωρήθηκε έδρα στο πανεπιστήμιο της Σορβόνης το 1906.
Όποιος θέλει να θαυμάσει από κοντά ή να μελετήσει τα σημειωματάριά της, υπογράφει ένα χαρτί που απαλλάσσει τη βιβλιοθήκη από οποιαδήποτε ευθύνη και φορά φυσικά προστατευτικό εξοπλισμό, καθώς τα αντικείμενα έχουν ακόμα υψηλές συγκεντρώσεις από ραδιενεργό ράδιο 226, το οποίο έχει μέσο χρόνο ζωής στα 1.601 χρόνια.
Ακόμα και η σορός της, που φιλοξενείται στο Πάνθεο, είναι κλεισμένη μέσα σε φέρετρο από μόλυβδο, καθώς είναι κι αυτή ραδιενεργή…
Πηγές: wikipedia.gr, mixanitouxronou.gr, maxmag.gr
