Ερμής (2 άρθρα)

Το διαστημικό σκάφος BepiColombo ετοιμάζεται να πλησιάσει για τρίτη φορά τον Ερμή

Αυτή θα είναι η τρίτη από τις έξι προσεγγίσεις του Ερμή με σκοπό την απώλεια ικανής κινητικής ενέργειας διαμέσου της βαρυτικής υποβοήθησης, για να μπορέσει το 2025 να μπει σε τροχιά γύρω από τον Ερμή.

Το διαστημικό σκάφος BepiColombo εκτοξεύτηκε στο διάστημα τον Οκτώβριο του 2018 και όπως βλέπουμε στο βίντεο που ακολουθεί χρησιμοποιεί εννέα πλανητικές προσεγγίσεις: μία στη Γη, δύο στην Αφροδίτη και έξι στον Ερμή, για να επιτύχει την «σύλληψή του» από τον Ερμή:

Ένα μέρος του διαστημικού σκάφους έχει κατασκευαστεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) και ένα άλλο από την Ιαπωνική Διαστημική Υπηρεσία (JAXA). Αυτά τα δύο ξεχωριστά τμήματα έχουν «παντρευτεί» για να δημιουργήσουν μία ενιαία διαστημοσυσκευή, αλλά θα διαχωριστούν όταν αυτή τεθεί στην τελική τροχιά της το 2025. Τότε θα τεθούν το καθένα σε ξεχωριστή τροχιά και θα ακολουθήσουν διαφορετικούς επιστημονικούς ρόλους. Η αποστολή BepiColombo ελπίζεται ότι θα ξεδιαλύνει τα μυστήρια του Ερμή, όπως τον υπερμεγέθη σιδερένιο πυρήνα του, που εκτιμάται ότι αποτελεί περίπου το 60% της μάζας του πλανήτη.

Το BepiColombo πήρε το όνομα του Ιταλού επιστήμονα και μηχανικού Τζιουζέπε «Μπέπι» Κολόμπο (1920-1984), ο οποίος υπήρξε πρωτοπόρος στη μελέτη του Ερμή και οι υπολογισμοί του επέτρεψαν στο σκάφος Mariner 10 της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) να φθάσει στον πλανήτη το 1974-75. Ακολούθησε η αποστολή του Messenger της NASA που τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον Ερμή το 2011-15.

διαβάστε περισσότερα: BepiColombo braces for third Mercury flyby

(νεώτερη ενημέρωση 21/6/2023)

Δόθηκαν στη δημοσιότητα μερικές από τις φωτογραφίες που πήρε το διαστημικό σκάφος BepiColombo καθώς προσέγγιζε τον πλανήτη Ερμή (A trio of images highlight BepiColombo’s third Mercury flyby):

Πηγή

Οι μαύρες τελείες, συνιστούν στιγμιότυπα της διάβασης του μικρού πλανήτη Ερμή μπροστά από τον Ήλιο

Ένα σχετικά σπάνιο αστρονομικό φαινόμενο μπορούμε να παρακολουθήσουμε την Δευτέρα 11 Νοεμβρίου, καθώς ο Ερμής, ο μικρότερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος και ο πιο κοντινός στο καυτό άστρο μας, θα κινηθεί ανάμεσα στη Γη και τον Ήλιο και θα φαίνεται σαν να διασχίζει τον ηλιακό δίσκο.

Ένα μεγάλο μέρος του πλανήτη, μεταξύ των οποίων η Ευρώπη, θα μπορέσει να δει ολικά ή μερικά το φαινόμενο, μετά το οποίο, μάλιστα, θα ακολουθήσει την επόμενη ημέρα πανσέληνος (στις 12 Νοεμβρίου).

Η προηγούμενη φορά που η διάβαση του Ερμή είχε γίνει ορατή από την Ελλάδα ήταν το 2016.

Η επόμενη «διάβαση» του Ερμή μπροστά από τον Ήλιο θα συμβεί στις 13 Νοεμβρίου 2032 (θα είναι πάλι ορατή από τη χώρα μας), ενώ το φαινόμενο θα επαναληφθεί το 2039, το 2049 και το 2052.

Κατά μέσο όρο λαμβάνουν χώρα 13 έως 14 διαβάσεις του Ερμή ανά αιώνα. Την πρώτη διάβαση είχε παρατηρήσει το 1631, περίπου δύο δεκαετίες μετά την εφεύρεση του τηλεσκοπίου, ο Γάλλος αστρονόμος Πιέρ Γκασεντί.

Ο Ερμής και η Αφροδίτη είναι οι μόνοι πλανήτες που μπορούν να «διαβούν» μπροστά από τον Ήλιο, όπως αυτός φαίνεται από τη Γη, επειδή οι τροχιές τους περνούν ανάμεσα στον πλανήτη μας και στο άστρο μας. Η μέση απόσταση του Ερμή από τον Ήλιο είναι σχεδόν 58 εκατομμύρια χιλιόμετρα, μόνο το 30% της απόστασης Γης-Ήλιου.

Μόνο η μισή διάβαση της Δευτέρας 11 Νοεμβρίου, σύμφωνα με τους αστρονόμους, θα είναι ορατή από την Ελλάδα, συγκεκριμένα η είσοδος του Ερμή στον ηλιακό δίσκο και το πρώτο ήμισυ της διάβασης. Ο Ήλιος στη χώρα μας θα δύσει περίπου στο μέσο του φαινομένου και έτσι δεν θα είναι ορατή η σταδιακή έξοδος του Ερμή από τον ηλιακό δίσκο.

Η έναρξη του φαινομένου στη χώρα μας, με την είσοδο του Ερμή στον ηλιακό δίσκο, θα γίνει στις 14:35 ώρα Ελλάδας.

Συνολικά, η διάβαση θα διαρκέσει περίπου πεντέμισι ώρες (έως τις 20:04 ώρα Ελλάδας), αλλά στη χώρα μας θα είναι ορατή για σχεδόν τρεις ώρες, έως τις 17:20, λίγο πριν δύσει ο Ήλιος.

Ο ήλιος θα δύσει κοντά στο μέσο του φαινομένου και δε θα μπορέσουμε να παρατηρήσουμε την έξοδο του Ερμή από τον ηλιακό δίσκο.

Το χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης διάβασης είναι πως είναι «βαθιά», δηλαδή ο Ερμής θα περάσει πολύ κοντά από το κέντρο του ήλιου, μόλις 75,9 δεύτερα λεπτά της μοίρας από αυτό. Παρά το ότι ο Ερμής είναι αρκετά φωτεινός πλανήτης, μέσα από το ηλιακό φίλτρο θα φαίνεται μαύρος στο φόντο ενός λαμπρού ήλιου.

Η είσοδος του Ερμή θα γίνει στις 14:35 (ώρα Ελλάδας) με την «πρώτη επαφή» κατά την οποία θα δούμε τον Ερμή να εφάπτεται εξωτερικά του ήλιου. Δύο και κάτι λεπτά μετά θα έχει εισέλθει ολόκληρος και θα εφάπτεται εσωτερικά, σημείο που αναφέρεται ως η «δεύτερη επαφή». Για τις επόμενες 3 περίπου ώρες θα μπορέσουμε να παρατηρήσουμε τον Ερμή να διαβαίνει τον ηλιακό δίσκο και να φτάσει στο βαθύτερο σημείο στις 17:20, σχεδόν ταυτόχρονα με τη δύση του ήλιου. Παρακάτω αναγράφονται συνοπτικά οι σημαντικές ώρες του φαινομένου:

1η επαφή: 14:35
2η επαφή: 14:37
Μέγιστο διάβασης 17:20
Δύση ηλίου ~ 17:20 ανάλογα την περιοχή
3η επαφή: 20:02 (μη ορατή από Ελλάδα)
4η επαφή: 20:04 (μη ορατή από Ελλάδα)

Η παρατήρηση της διάβασης μπορεί να γίνει μόνο με ειδικά φίλτρα στα τηλεσκόπια ή τα κιάλια σύμφωνα με τις οδηγίες που θα βρείτε εδώ: http://www.astrovox.gr/forum/viewtopic.php?t=15712
Η παρατήρηση του ήλιου, ακόμα και στην ανατολή όταν είναι χαμηλά, χωρίς ειδικά φίλτρα είναι επικίνδυνη!
Η παρατήρηση της διάβασης του Ερμή δεν μπορεί να γίνει με τα γυαλιά της έκλειψης όπως γινόταν για τη διάβαση της Αφροδίτης καθώς η γωνιώδης διάμετρος του Ερμή είναι πολύ μικρότερη. Για τον ίδιο λόγο και στην παρατήρηση με τηλεσκόπιο ή κιάλια θα δίνει μικρότερο είδωλο του Ερμή και ενδεχομένως χρειαστεί μεγαλύτερη μεγέθυνση σε σχέση με τη διάβαση της Αφροδίτης.

Το φαινόμενο θα μεταδίδεται ζωντανά και από την τηλεόραση της NASA.

Ο Ερμής, που είναι λίγο μεγαλύτερος από τη Σελήνη, είναι ένας παράξενος πλανήτης, με την πιο εκκεντρική τροχιά στο ηλιακό μας σύστημα. Αν και ο πιο κοντινός πλανήτης στον Ήλιο δεν είναι ο πιο ζεστός (ο τίτλος ανήκει στην Αφροδίτη), εμφανίζοντας ακραίες διαφορές θερμοκρασίας μεταξύ ημέρας-νύχτας πάνω από 600 βαθμούς Κελσίου.

Το έτος του (η διάρκεια πλήρους περιφοράς του γύρω από τον Ήλιο) διαρκεί 88 γήινες ημέρες, ενώ, επειδή περιστρέφεται πολύ αργά γύρω από τον άξονα του, η μέρα του διαρκεί δύο χρόνια (με άλλα λόγια, ανάμεσα σε δύο ανατολές του Ήλιου μεσολαβούν περίπου 176 μέρες).

Τον Ερμή έχουν επισκεφθεί δύο σκάφη της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), το Mariner 10 το 1974-75 και το Messenger, το οποίο τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη το 2011, έως ότου σκοπίμως συνετρίβη πάνω του το 2015. Το 2017 εκτοξεύθηκε η αποστολή BepiColombo του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), που θα φθάσει στον Ερμή το 2024.

Πηγή: kathimerini.gr