ιατρική (5 άρθρα)

Έλληνες γιατροί που σπούδασαν την Ιατρική, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, σε πανεπιστήμια ευρωπαϊκών πόλεων όπως η Πάδος, η Παβία, η Πίζα και η Βιέννη επέστρεφαν στην υπόδουλη πατρίδα τους, με διπλώματα που έφεραν την αναφορά Natione Graecus.

Κάποιοι από αυτούς απέκτησαν αξιώματα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, κάποιοι άλλοι οργάνωσαν φιλελληνικά κομιτάτα ενώ δεκάδες από αυτούς μετείχαν στη Φιλική Εταιρεία. Εκτός όμως από τους επιστήμονες Έλληνες ιατρούς στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας υπήρχαν και οι πρακτικοί ή εμπειρικοί γιατροί που ασκούσαν τη λεγόμενη «δημώδη Ιατρική», κυρίως στις ορεινές περιοχές της χώρας ενώ δεν έλειπαν οι τσαρλατάνοι και οι κομπογιαννίτες οι οποίοι είχαν ως σκοπό να αποκομίζουν οικονομικό όφελος.

Για τους επιστήμονες γιατρούς κατά την επανάσταση του 1821, αλλά και για τους πρακτικούς/ εμπειρικούς γιατρούς καθώς και για τους τσαρλατάνους μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΑΠΘ, καθηγητής Υγιεινής- Κοινωνικής Ιατρικής Θεόδωρος Δαρδαβέσης.

Ιατροί που διακρίθηκαν στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας

«Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, αρκετοί νέοι από διάφορες περιοχές της υπόδουλης Ελλάδος, πήγαιναν σε Πανεπιστήμια ευρωπαϊκών πόλεων για να σπουδάσουν, κατά προτίμηση Ιατρική.
Κάποιοι από αυτούς, όπως ο Μαυροκορδάτος και ο Νικούσιος έγιναν Μεγάλοι Διερμηνείς ανερχόμενοι στην κλίμακα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ορισμένοι, όπως ο Ηπίτης, οργάνωσαν φιλελληνικά κομιτάτα στην Ευρώπη ενώ κάποιοι άλλοι όπως ο Αδαμάντιος Κοραής κατέστησαν διαφωτιστές του έθνους ή πολιτικοί της επανάστασης, όπως ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και ο Ιωάννης Κολέττης. Επίσης υπήρχαν γιατροί που πλαισίωσαν τον Ρήγα Φεραίο και στήριξαν τον αγώνα του, όπως ο Ιωάννης Εμμανουήλ από την Καστοριά, ο Νικόλαος Πολύζος, ο Ιωάννης Κυρίτσης, ο Δημήτριος Νικολαϊδης, ο Πέτρος Φράγκος και οι φοιτητές Ιατρικής Κωνσταντίνος Καρακάσης, Χριστόφορος Περαιβός και Γεώργιος Σακελλάριος.

Αλλά και στη Φιλική Εταιρεία συμμετείχαν ως μέλη δεκάδες ιατροί, ενώ αργότερα υπήρξαν ευεργέτες του αγώνα, όπως ο Αρσάκης από την Ήπειρο, ο Δελλαπόρτας από την Κεφαλλονιά, ο Σακελλάριος από την Κοζάνη και ο Φλέβας από την Νάουσα. Τέλος, ιατρός ήταν ο πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδος Ιωάννης Καποδίστριας σημειώνει ο κ . Δαρδαβέσης.

Ελάχιστοι επιστήμονες ιατροί ενεπλάκησαν στον ένοπλο αγώνα

Όπως αναφέρει ο κ Δαρδαβέσης από τους επιστήμονες ιατρούς, λίγοι, επέλεξαν να εμπλακούν στο ένοπλο σκέλος της εθνεγερσίας και να προσφέρουν υπηρεσίες στους αγωνιστές της επανάστασης.

«Όσοι τελικά ενεπλάκησαν, ασχολήθηκαν περισσότερο με την αντιμετώπιση παθολογικών καταστάσεων και ελάχιστα με τη φροντίδα τραυμάτων και κακώσεων, με συνέπεια η ιατρονοσηλευτική περίθαλψη να στηριχθεί σε φιλέλληνες και αλλοδαπούς ιατρούς και κυρίως στους λεγόμενους πρακτικούς ή εμπειρικούς ιατρούς, οι οποίοι δεν είχαν καμία σχέση με τους κομπογιαννίτες και τους τσαρλατάνους» εξηγεί ο κ. Δαρδαβέσης.

Πρακτικοί γιατροί με ενεργό εμπλοκή στον απελευθερωτικό αγώνα

Οι πρακτικοί ή εμπειρικοί ιατροί όπως αναφέρει ο κ Δαρδαβέσης ασκούσαν τη λεγόμενη Δημώδη Ιατρική, κυρίως στις ορεινές περιοχές της χώρας και ήταν ιδιαίτερα επιδέξιοι, κυρίως, στην ανάταξη εξαρθρώσεων και καταγμάτων, στην περιποίηση τραυμάτων και στην πραγματοποίηση μικροεπεμβάσεων, με συνέπεια να καλούνται και «ιατροχειρουργοί» ή και «ιατροφαρμακοποιοί», γιατί, εκτός των ιατρικών πράξεων που επιτελούσαν, παρασκεύαζαν φάρμακα και συνέλεγαν βότανα, τα οποία χορηγούσαν, κατά περίπτωση, σε ασθενείς και τραυματίες. Οι πρακτικοί ιατροί διακρίνονταν σε εξοχότατους, σε καλογιατρούς και βοτανοπώλες και έχαιραν εκτίμησης, διότι ήταν κοντά στους απλούς ανθρώπους και προσέφεραν τις υπηρεσίες τους χωρίς ή με συμβολική αμοιβή.

«Συνήθως, η μετάδοση των γνώσεων και των εμπειριών στην άσκηση της πρακτικής ιατρικής ήταν οικογενειακή υπόθεση και περνούσε από τον πατέρα στα παιδιά του. Ωστόσο, πρέπει να επισημανθεί η λειτουργία πρακτικών ιατροφαρμακευτικών σχολείων στην Αθήνα, το Καρπενήσι, τη Σπάρτη, τη Χίο και αλλού, στα οποία διδάσκονταν σχετικά μαθήματα και δεξιότητες. Ένα τέτοιο ιατροφαρμακευτικό σχολείο ιδρύθηκε στο Μυστρά από τον Παναγιώτη Γιατράκο πριν από την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα. Στο σχολείο αυτό μαθήτευσαν οι πέντε νεότεροι αδελφοί του και άλλοι πρακτικοί ιατροί, όπως ο Καστάνης, ο Παπαδάκης, ο Πετιμεζάς, ο Στρατάκης και ο Χασανάκος.

Ορισμένοι εξ αυτών εκτελούντες διπλά καθήκοντα γιατρού και πολεμιστή, έπεσαν ενδόξως μαχόμενοι. Στη Φιλική Εταιρεία με τον βαθμό του κατηχητή συμμετείχαν οι πρακτικοί ιατροί Γιατράκος, Πελοπίδας και Χρυσοσπάθης, ενώ ενεργό εμπλοκή στον απελευθερωτικό αγώνα είτε παρέχοντας ιατρικές υπηρεσίες, είτε μαχόμενοι, είχαν δεκάδες άλλοι πρακτικοί ιατροί. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται τουλάχιστον μία γυναίκα, η Ελένη, σύζυγος του οπλαρχηγού Βάσου Μαυροβουνιώτη αναφέρει ο κ. Δαρδαβέσης.

Κομπογιαννίτες και τσαρλατάνοι στα χρόνια της Επανάστασης

Κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα δεν έλειψαν και κομπογιαννίτες και οι τσαρλατάνοι, οι οποίοι ήταν ψευτογιατροί που απέβλεπαν αποκλειστικά στο οικονομικό όφελος. Όπως αναφέρει ο κ. Δαρδαβέσης έφεραν ειδική ένδυση και κάλυπταν το κεφάλι τους με σαμαροκάλπακο, στο οποίο τοποθετούσαν, εμφανώς, φάρμακα πρώτης ανάγκης.

«Συνήθως, είχαν ως συνοδεία έναν βοηθό, ο οποίος διαλαλούσε ''γιατρός! γιατρικά! βότανα για κάθε αρρώστια και πληγή!'', ενώ μεταξύ τους μιλούσαν μια ιδιαίτερη συντεχνιακή διάλεκτο. Είχαν τα προσωνύμια ''Βικογιατροί'', όταν συγκέντρωναν βότανα από την κοιλάδα του Βίκου ή ''Ματσοκάριδες'', γιατί κρατούσαν, πάντα, ρόπαλο (mazuca), κυρίως για να αμύνονται από τις επιθέσεις των συγγενών του ασθενούς, σε περίπτωση αποτυχίας της θεραπείας που εφάρμοζαν. Η θεραπευτική αγωγή που συνιστούσαν, απαιτούσε αφενός υλικά για την παρασκευή φαρμάκων, τα οποία ήταν σχεδόν αδύνατο να εντοπιστούν (π.χ. αριστερό πόδι νυχτερίδας, που φώλιαζε σε ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία!) και αφετέρου υιοθέτηση οδηγιών ιδιαίτερα πολύπλοκων στην εφαρμογή τους, ώστε σε περίπτωση κακής έκβασης της ασθένειας ή του τραύματος, η ευθύνη να βαρύνει τον ασθενή και τους οικείους του. Στην ιδιαίτερα σπάνια περίπτωση ίασης του ασθενή ή του τραυματία, που ήταν πάντα σύμπτωση, εδραιώνονταν η φήμη του κομπογιαννίτη, ο οποίος γινόταν πρόσθετα περιζήτητος, αλλά και πρόσθετα επικίνδυνος» σημειώνει ο κ Δαρδαβέσης.

Πηγή

Η ετυμολογία. Placebo είναι μέλλοντας του λατινικού ρήματος placere, που σημαίνει “δίνω ευχαρίστηση ή αρέσω” και έγινε γνωστή στις χώρες της Δύσης από έναν ψαλμό της Βουλγάτα [λατινική μετάφραση της Βίβλου]: placebo Domino in regione vivorum [θα ευχαριστήσω τον Κύριο στο βασίλειο των ζωντανών]. 

Ο ψαλμός λεγόταν από επαγγελματίες μοιρολογητές που είχαν προσληφθεί από τους αγαπημένους του νεκρού και αμείβονταν αδρά προσποιούμενοι λύπηση. Οι μοιρολογητές ενδιαφέρονταν μόνο για τα λεφτά κι έτσι με τα χρόνια η λέξη placebo απέκτησε αρνητική σημασία υποδηλώνοντας κάτι το ψεύτικο.

Στο ιατρικό λεξιλόγιο εισήλθε περί τα τέλη του 18ου αιώνα, πρώτα στις Ηνωμένες Πολιτείες και μετά στην Βρετανία, και κατέληξε να σημαίνει το εικονικό σκεύασμα που έδινε ο γιατρός στον ασθενή του (όταν δεν είχε κάτι άλλο να προτείνει), όχι για να τον θεραπεύσει αλλά μόνον για να τον ευχαριστήσει και να τον καθησυχάσει. Σταδιακά όμως οι γιατροί θα συνειδητοποιήσουν ότι το πλασέμπο μπορεί να έχει πραγματικά και μετρήσιμα θεραπευτικά αποτελέσματα. (φαινόμενο πλασέμπο)

Τι είναι;

Placebo, ψευδοφάρμακο, εικονικό φάρμακο. Είναι μια ανενεργός ουσία που χορηγείται στον ασθενή για να ικανοποιήσει την απαίτηση του για κάποιο φάρμακο. Ένα μη ειδικό, αδρανές φάρμακο (εικονικό φάρμακο) που χρησιμοποιείται ως μέσο ελέγχου στη δοκιμασία μιας θεραπείας, για την οποία υπάρχει η υπόνοια ότι είναι χρήσιμη για μια συγκεκριμένη νόσο ή κατάσταση. Το εικονικό φάρμακο χορηγείται σε μια ομάδα ασθενών και το φάρμακο που δοκιμάζεται χορηγείται σε μια άλλη όμοια ομάδα. Στην συνέχεια συγκρίνονται τα αποτελέσματα που λαμβάνονται από τις δύο ομάδες. Αν και το εικονικό φάρμακο θεωρείται ότι δεν έχει κάποια ειδική δράση, φαίνεται συχνά ότι η χορήγησή του προκαλεί μια θετική αντίδραση στον ασθενή. Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι υπεύθυνες για το αποτέλεσμα αυτό είναι οι ψυχολογικές επιδράσεις των προσδοκιών του ασθενούς για κάποιο όφελος.

Ιστορικά

Η ιστoρία του placebo ξεκινάει πιθανώς από την Αρχαία Ελλάδα. O μεγάλoς Έλληνας ιατρός των ελληνιστικών χρόνων, o Γαληνός, ήταν o πρώτoς παρασκευαστής φαρμακoτεχνικών μoρφών. O Γαληνός, λoιπόν, παρατήρησε ότι τα φάρμακα πoυ χoρηγoύσε πρoκαλoύσαν ίαση της νόσoυ συχνότερα σε εκείνoυς τoυς ασθενείς πoυ τoν εμπιστεύoνταν, σε σχέση με εκείνoυς πoυ δεν τoν εμπιστεύoνταν. Την παρατήρηση αυτή τoυ Γαληνoύ, φαίνεται ότι τη γνώριζε o Παράκελσoς, o ιδρυτής της Ιατρoχημείας, πoυ τoν 16o αιώνα μ.Χ. έλεγε:

«Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι η θέληση είναι ένα ισχυρό βoήθημα (powerful adjuvant) των φαρμάκων».

Ας προχωρήσουμε όμως γρήγορα στην σύγχρονη εποχή, παραλείποντας πολλά κι ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία, για να μην μακρηγορούμε, φτάνοντας σ έναν ιδιαίτερο σταθμό.

Το πρώτο ιατρικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας που εκδόθηκε σύμφωνα με το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών, απονεμήθηκε το 1796 στον γιατρό Ελάισα Πέρκινς, ο οποίος είχε εφεύρει ένα ζεύγος μεταλλικών ράβδων που, κατά τους ισχυρισμούς του, μπορούσε να εξαλείψει τον πόνο των ασθενών.

Αυτοί οι ελκυστήρες (tractor), όπως τους ονόμασε, δεν εισάγονταν στο σώμα του ασθενούς, απλώς τρίβονταν πάνω από την περιοχή του πόνου για αρκετά λεπτά, περίοδο κατά την οποία «απομάκρυναν το επιβλαβές ηλεκτρικό υγρό που βρίσκεται στη ρίζα του πόνου». Ο Λουίτζι Γκαλβάνι είχε προσφάτως δείξει ότι τα νεύρα των ζωντανών οργανισμών αποκρίνονταν στον «ζωικό ηλεκτρισμό», συνεπώς, οι ελκυστήρες του Πέρκινς βρήκαν τη θέση τους στην ολοένα επεκτεινόμενη μόδα για ιατρική περίθαλψη βασισμένη στις αρχές του ηλεκτρισμού.

Caricature of a quack, treating a patient with Perkins tractors

Ο Πέρκινς ισχυρίστηκε πως οι ελκυστήρες του, πέρα από τις ηλεκτροθεραπευτικές αγωγές για κάθε είδος πόνου, μπορούσαν επίσης να αντιμετωπίσουν τους ρευματισμούς, την ουρική αρθρίτιδα, το μούδιασμα και τη μυϊκή υποτονία. Σύντομα καυχιόταν για τους 5.000 ικανοποιημένους ασθενείς του και η φήμη του ενισχύθηκε από αρκετές ιατρικές σχολές και επωνύμους, όπως ο Τζορτζ Ουάσινγκτον, ο οποίος μάλιστα είχε αγοράσει ένα ζευγάρι ελκυστήρων. Η ιδέα έφτασε αργότερα στην Ευρώπη όταν ο γιος του Πέρκινς, Μπέντζαμιν, μετανάστευσε στο Λονδίνο, όπου δημοσίευσε ένα βιβλίο με τίτλο Η επίδραση των μεταλλικών ελκυστήρων στο ανθρώπινο σώμα. Τόσο ο πατέρας όσο και ο γιος, πλούτισαν από τις συσκευές τους – πέρα από το υψηλό κόστος των συνεδριών θεραπείας με ελκυστήρες, πουλούσαν επίσης ελκυστήρες σε άλλους γιατρούς για 5 γκινέες τον καθένα. Υποστήριζαν ότι οι ελκυστήρες ήταν τόσο ακριβοί επειδή για την κατασκευή τους χρησιμοποιούσαν ένα εξωτικό μεταλλικό κράμα, το οποίο υποτίθεται ότι είχε κεντρική σημασία για τη θεραπευτική ικανότητα της συσκευής.

Ωστόσο, ένας συνταξιοδοτημένος Βρετανός γιατρός, ο Τζον Χειγκαρθ, διατηρούσε επιφυλάξεις σχετικά με τις θαυμαστές δυνάμεις του ελκυστήρα. Ο Χέιγκαρθ ζούσε στο Μπαθ, θέρετρο στο οποίο κατέφευγαν τότε μέλη της αριστοκρατίας για να αναρρώσουν, και άκουγε συνεχώς για θεραπείες που αποδίδονταν στους εξαιρετικά δημοφιλείς ελκυστήρες του Πέρκινς. Αποδεχόταν πως οι, ασθενείς που χρησιμοποιούσαν τους ελκυστήρες του Πέρκινς αισθάνονταν όντως καλύτερα, αλλά ισχυρίστηκε ότι οι συσκευές ήταν μια απάτη και ότι ουσιαστικά επιδρούσαν στον νου και όχι στο σώμα. Με άλλα λόγια, υποστήριζε πως οι εύπιστοι ασθενείς έπειθαν απλώς τον εαυτό τους ότι αισθάνονταν καλύτερα, επειδή πίστευαν αρκετά στους πολυδιαφημισμένους και πανάκριβους ελκυστήρες του Πέρκινς. Για να ελέγξει τη θεωρία του, έκανε μια πρόταση σε μια επιστολή προς έναν συνάδελφό του:

Άσε τα πλεονεκτήματα τους να διερευνηθούν αμερόληπτα, ώστε να υποστηριχτεί η φήμη τους αν είναι καλά θεμελιωμένη, ή να διορθωθεί η κοινή γνώμη, αν απλώς στηρίζονται σε μια πλάνη… Προετοίμασε ένα ζεύγος ψευδών Ελκυστήρων, πανομοιότυπων με τους πραγματικούς. Το μυστικό να κρατηθεί απαράβατο, όχι μόνο από τον ασθενή, αλλά επίσης και από οποιονδήποτε άλλον. Να υποβάλεις σε αμερόληπτο έλεγχο την αποτελεσματικότητά τους και άσε τις αναφορές των επιδράσεων των πραγματικών και των ψευδών ελκυστήρων να δοθούν εξ ολοκλήρου με τα λόγια των ασθενών.

Ο εγκέφαλος μπορεί να μάθει να συνδέει τη λήψη ενός χαπιού με την ανακούφιση και να παράγει τις ίδιες χημικές ουσίες του εγκεφάλου όταν το φάρμακο αντικατασταθεί από ένα εικονικό φάρμακο.

Η ανακάλυψη ότι τα placebo μπορούν να έχουν πραγματικό αποτέλεσμα έγινε από τον Henry Beecher, έναν αναισθησιολόγο του αμερικανικού στρατού. Ο Beecher ανακάλυψε τη δύναμη του placebo στη διάρκεια του 2ου παγκόσμιου πολέμου, όπου πολλές φορές η ιατρική μονάδα του ξέμενε από μορφίνη, μια ουσία που ανακουφίζει από τον πόνο.

Σε μια περίπτωση όπου ενας στρατιώτης σφάδαζε από τα τραύματά του αλλά δεν υπήρχε μορφίνη να του χορηγηθεί, ο Beecher είδε προς έκπληξή του μια νοσοκόμα να του κάνει ένεση με αλατόνερο.  Αυτό δεν ήταν ασυνήθιστη πρακτική ειδικά στη Βρετανία την δεκαετία του 1930. Όταν οι ασθενείς ανησυχούσαν τη νύχτα, οι νοσοκόμες τους έκαναν ενέσεις με αλατόνερο για να τους ηρεμήσουν.  Η έκπληξή του Beecher έγινε ακόμα μεγαλύτερη όταν είδε ότι ο στρατιώτης ηρέμησε σαν να είχε πάρει μορφίνη και τελικά εγχειρίστηκε νιώθοντας μια μέτρια ενόχληση.

Εντυπωσιάστηκε με το περιστατικό και όταν τελείωσε ο πόλεμος συγκέντρωσε μια ιατρική ομάδα στο πανεπιστήμιο του Harvard για να μελετήσει το φαινόμενο. Τo αποτέλεσμα της έρευνας ήταν ένα φημισμένο άρθρο με τίτλο «Το παντοδύναμο Placebo» που δημοσιεύτηκε το 1955.  Ο Beecher και οι συνεργάτες του επιθεώρησαν 15 μελέτες και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το 35% των ασθενών μπορεί να αντιδράσει θετικά στα placebo (σήμερα είναι γνωστό ότι όλοι οι άνθρωποι μπορούν να αντιδράσουν θετικά, αρκεί να βρεθούν στις κατάλληλες συνθήκες).

Η δημοσίευση του Beecher συνέβαλε σε μια μεγάλη αλλαγή που έγινε στη διεξαγωγή των κλινικών ερευνών: όταν τεστάρεται oποιοδήποτε νέο φάρμακο πρέπει οπωσδήποτε να συγκριθεί με ένα placebo.  Οι ιατρικοί ερευνητές δίνουν σε μια ομάδα ασθενών το υπό δοκιμή φάρμακο και σε μια άλλη ομάδα ένα placebo. To φάρμακο θα εγκριθεί μόνο αν έχει αρκετά καλύτερα αποτέλεσμα από το placebo.  Με αυτόν τον τρόπο, η Ιατρική επιστήμη παραδέχτηκε πρακτικά τη δύναμη του placebo ωστόσο μόνο μετά το 1990 καταβλήθηκαν σοβαρές προσπάθειες να εξηγήσουν το φαινόμενο.

H δύναμη της υποβολής

Το 1993, ο ογκολόγος Robert Buckman καθηγητής στο University of Toronto και ο συνεργάτης του Karl Sabbagh δημοσίευσαν το βιβλίο τους «Μαγεία ή Ιατρική;», στο οποίο υποστήριξαν ότι η θεραπεία ενός φαρμάκου μπορεί να οφείλεται, όχι σ’ αυτή καθε αυτή την φαρμακευτική ουσία, αλλά στις προσδοκίες του ασθενούς.

Ο Buckman είχε κάνει ένα εντυπωσιακό πείραμα. Αρκετές γυναίκες κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης πάσχουν από ζαλάδες και τάση για εμετό. Έδωσε σε μια ομάδα εγκύων γυναικών ένα φάρμακο λέγοντάς τους ότι ήταν αντι-εμετικό και θα μείωνε τα συμπτώματά τους.

Πράγματι, παίρνοντας το φάρμακο, οι γυναίκες άρχισαν να νιώθουν λιγότερες ζαλάδες και οι εμετοί τους μειώθηκαν. Όμως στην πραγματικότητα το φάρμακο δεν ήταν αντι-εμετικό αλλά εμετικό. Η φαρμακευτική ουσία εκπλήρωσε τις θετικές προσδοκίες που είχαν δημιουργηθεί στο μυαλό των γυναικών, έστω κι αν το φάρμακο είχε στην πραγματικότητα αντίθετη δράση.

Το 1994, ο αμερικανός χειρουργός Bruce Moseley είχε στο πρόγραμμά του 10 εγχειρήσεις για να ανακουφίσει τον πόνο στα γόνατα των ασθενών του που έπασχαν από αρθρίτιδα. Οι ασθενείς ήταν μεσόκοποι άνδρες, πρώην στρατιωτικοί που δεν ήθελαν με κανένα τρόπο να καθηλωθούν σε αναπηρική πολυθρόνα.  Όλοι αναισθητοποιήθηκαν αλλά πραγματική εγχείριση έγινε μόνο στους πέντε από τους 10. Στους άλλους πέντε, ο Moseley χτύπησε με ένα χειρουργικό ξέστρο μερικές φορές τα γόνατά τους έτσι ώστε να υπάρξει τομή και να δημιουργηθεί ουλή, αλλά έκανε μόνο αυτό.

Μετά από έξι μήνες όλοι οι ασθενείς ανέφεραν ότι πονούσαν λιγότερο και κανείς δεν ήταν δυσαρεστημένος με την εγχείριση. Η placebo εγχείριση λειτούργησε σαν να ήταν πραγματική και ο Moseley αποφάσισε να κάνει μια μεγαλύτερη μελέτη στην οποία συμμετείχαν 165 άτομα.  Το αποτέλεσμα της μεγαλύτερης μελέτης δημοσιεύτηκε το 2002 και έδειξε ότι οι εγχειρήσεις στα γόνατα των ασθενών που έπασχαν από αρθρίτιδα είχαν το ίδιο αποτέλεσμα με τις placebo εγχειρήσεις.  Tο πείραμα κρίθηκε τόσο σημαντικό που ορισμένοι πρότειναν ότι οι πραγματικές εγχειρήσεις πρέπει να συγκρίνονται με εικονικές εγχειρίσεις πριν αποφασιστεί ότι έχουν όφελος για τον ασθενή, όπως συμβαίνει με τα φάρμακα.

Η δυνατότητα του εικονικού φαρμάκου να προκαλεί παρενέργειες ονομάζεται nocebo που στα λατινικά σημαίνει «θα δυσαρεστήσω».  Το nocebo είναι ο κακός δίδυμος αδελφός του placebo και εισήχθη ως όρος στη βιβλιογραφία το 1961 από έναν ερευνητή ονόματι Walter Κennedy ο οποίος είπε ότι το αποτέλεσμα της θεραπείας βρίσκεται περισσότερο στο μυαλό του ασθενούς παρά στο φάρμακο.

Σήμερα είναι σαφές ότι το αποτέλεσμα της θεραπείας συνδέεται ως ένα βαθμό με την εμπιστοσύνη που εμπνέει ο γιατρός στον ασθενή. Αν ο γιατρός διαβεβαιώσει με πειστικό τρόπο τον ασθενή ότι αυτό που του δίνει θα τον κάνει καλά, αυξάνονται οι πιθανότητες ενός θετικού αποτελέσματος.

Έτσι, αν το φαινόμενο πλασέμπο στους ανθρώπους είναι επίσης μια εξαρτημένη απόκριση, τότε η αποτελεσματικότητά του θα μπορούσε να εξηγηθεί από το γεγονός ότι ο ασθενής απλώς συσχετίζει τη βελτίωση της υγείας του με τη θέα, λόγου χάρη, του γιατρού, ή με τη λήψη ενός χαπιού. Εξάλλου, ήδη από τα παιδικά μας χρόνια αισθανόμαστε συνήθως καλύτερα μετά από μια επίσκεψη στον γιατρό, ή όταν πάρουμε ένα χάπι. Αν, λοιπόν, ένας γιατρός συνταγογραφήσει ένα χάπι που δεν περιέχει κανένα ενεργό συστατικό —το αποκαλούμενο χάπι ζάχαρης— τότε ο ασθενής μπορεί και πάλι να βιώσει κάποια οφέλη, λόγω εξαρτημένης απόκρισης.

Μια άλλη εξήγηση για το φαινόμενο πλασέμπο, ονομάζεται θεωρία προσδοκίας. Σύμφωνα με αυτήν, αν αναμένουμε να ωφεληθούμε από μια θεραπεία, τότε μάλλον τελικά θα ωφεληθούμε. Ενώ η εξαρτημένη απόκριση προκαλεί το φαινόμενο πλασέμπο μέσω του ασυνείδητου νου, η θεωρία προσδοκίας υποβάλλει την ιδέα ότι και ο συνειδητός νους μας μπορεί να παίζει, επίσης, ρόλο. Η θεωρία, αν και στηρίζεται σε πλήθος δεδομένων από πολλές ερευνητικές πηγές, δεν έχει γίνει ακόμη πλήρως κατανοητή. Ενδεχομένως, οι προσδοκίες μας αλληλεπιδρούν με κάποιον τρόπο με την αποκαλούμενη αντίδραση οξείας φάσης (acute phase repo use) που εκδηλώνει το σώμα μας.

Το 1998, μια άλλη μελέτη για τα placebo ήταν για πολλούς πραγματικά σοκαριστική. Ο καθηγητής ψυχολογίας Irving Kirsch και ο συνάδελφός του Guy Sapirstein συγκέντρωσαν 19 μελέτες που είχαν γίνει για τα αντικαταθλιπτικά χάπια και αναλύοντας τα στοιχεία κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι αποτελεσματικότητά τους οφειλόταν κατά 75% στην επίδραση που έχει το placebo. Το συμπέρασμα προκάλεσε διαμάχες καθώς έθιγε τα συμφέροντα των φαρμακευτικών εταιρειών αλλά το 2002 ο Kirsch επανήλθε με μια μεγαλύτερη ανάλυση που αυτή τη φορά περιελάμβανε 47 μελέτες για έξι αντικαταθλιπτικά χάπια νέας γενιάς.

Το συμπέρασμα ήταν και πάλι το ίδιο. Ο Kirsch βρήκε ότι το Prozac και τα ξαδέρφια του οφείλουν την αποτελεσματικότητά τους κατά 80% στην ενέργεια του placebo και δήλωσε ότι τα αγαπημένα χάπια των Αμερικανών «ίσως δεν έχουν κανένα απολύτως φαρμακευτικό αποτέλεσμα».

Αυτές οι μελέτες, αλλά και άλλες, δείχνουν ότι η προσδοκία είναι μια σύνθετη πνευματική δραστηριότητα που έχει επίδραση στο αποτέλεσμα της θεραπείας. Φαίνεται ότι οι αισιόδοξοι ασθενείς τα πάνε καλύτερα από τους απαισιόδοξους, έστω κι αν η θεραπεία είναι ακριβώς η ίδια.  Το πιο περίεργο απ’ όλα είναι ότι τα placebo μπορεί να έχουν και παρενέργειες, όπως συμβαίνει και με τα πραγματικά φάρμακα.

Η αντίδραση οξείας φάσης αναφέρεται σε ένα εύρος σωματικών αντιδράσεων, όπως ο πόνος, το οίδημα, ο πυρετός, ο λήθαργο», και η απώλεια όρεξης. Με λίγα λόγια, η αντίδραση οξείας φάσης είναι ένας όρος-ομπρέλα που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τους έκτακτους και έμφυτους μηχανισμούς άμυνας του σώματος μετά από έναν τραυματισμό ή μια λοίμωξη. Νιώθουμε πόνο επειδή το σώμα μας μάς λέει ότι έχουμε υποστεί τραυματισμό και πρέπει να προστατέψουμε και να περιθάλψουμε το τραυματισμένο σημείο. Ευεργετικά λειτουργεί, επίσης, η εμπειρία του οιδήματος, επειδή υποδηλώνει αυξημένη ροή αίματος στην τραυματισμένη περιοχή, η οποία επιταχύνει τη θεραπεία. Η αυξημένη θερμοκρασία σώματος που εκφράζεται με τον πυρετό, βοηθά στην εξόντωση των εισβολέων-βακτηρίων και δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για τα κύτταρα του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Παρομοίως, ο λήθαργος επιταχύνει την ανάρρωση προσφέροντάς μας την ακρως απαραίτητη ανάπαυση, ενώ η απώλεια όρεξης οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη ξεκούραση καταστέλλοντας την ανάγκη για αναζήτηση τροφής. Αξίζει να σημειώσουμε ότι το φαινόμενο πλασέμπο αποδεικνύεται ιδιαιτέρως αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση προβλημάτων όπως ο πόνος, το οίδημα, ο πυρετός, ο λήθαργος και η απώλεια όρεξης, επομένως, ίσως εν μέρει οφείλεται or μια έμφυτη ικανότητα να μπλοκάρει την αντίδραση οξείας φάσης, πιθανώς με τη δύναμη της προσδοκίας.

Συνεπώς, το φαινόμενο πλασέμπο σχετίζεται είτε με την εξαρτημένη απόκριση, είτε με την προσδοκία, ή και με τα δύο ίσως, μάλιστα, υπάρχουν και άλλοι, πιο σημαντικοί μηχανισμοί, που δεν έχουν ακόμη ταυτοποιηθεί ή εκτιμηθεί πλήρως. Κι ενώ οι επιστήμονες εργάζονται για να θεμελιώσουν επιστημονικά το φαινόμενο πλασέμπο, έχουν ήδη καταφέρει, στηριζόμενοι στο αρχικό έργο του Χέιγκαρθ, να εξακριβώσουν πώς μπορούν να το μεγιστοποιήσουν.

Το φαινόμενο placebo δεν είναι κάποιος μυστήριος μηχανισμός που θεραπεύει, αλλά ένα περίπλοκο πλέγμα ψυχολογικών μηχανισμών που αναπτύσσονται γύρω από μια ιατρική θεραπεία, είτε αυτή βασίζεται σε φαρμακευτικά προϊόντα που λειτουργούν, είτε βασίζεται σε αδρανείς ουσίες ή διαδικασίες. Ενώ το placebo μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να δράσει θεραπευτικά, σε άλλες περιπτώσεις αυτό που συμβαίνει είναι ότι αλλάζει τη συναισθηματική προσέγγιση του ασθενούς, ας πούμε προς τον πόνο. Δεν είναι ότι ο πόνος παύει να υφίσταται,. Εκείνο που αλλάζει είναι η πρόσληψή του, η οποία γίνεται ηπιότερη.

Πόσο στα σοβαρά, όμως, μπορούμε να πάρουμε το placebo effect; Μπορεί να υπάρξει βελτίωση του ασθενούς με μόνη την προσδοκία ότι θα θεραπευτεί από κάποιο φάρμακο, για το οποίο όμως δεν γνωρίζει ότι είναι τζούφιο;

Εδώ οι απόψεις διίστανται, διότι η αποτίμηση της κατάστασης του ασθενούς βασίζεται εν πολλοίς σε υποκειμενικές εκτιμήσεις, κυρίως του ασθενούς του ίδιου. Σε αυτές τις περιπτώσεις το placebo δείχνει να δουλεύει, ενώ όπου η κατάσταση του ασθενούς αποτιμάται με αντικειμενικές εργαστηριακές μεθόδους, δεν σημειώνεται καμιά διαφορά. Τα placebos δεν λειτουργούν σε ασθενείς που κοιμούνται ή είναι αναίσθητοι, και δεν φέρνουν μεταβολή στην αρτηριακή πίεση, στην περιεκτικότητα του αίματος σε ζάχαρο, χοληστερίνη κ.λ.π. Έχουν αποτέλεσμα μόνο σε συμπτώματα που δεν μπορούν να αξιολογηθούν μετρώντας τα, όπως πονοκέφαλος, δυσφορία, κατάθλιψη, φαγούρα κ.λ.π.

Ξέρουμε, για παράδειγμα, ότι ένα φάρμακο που χορηγείται με ένεση ασκεί ισχυρότερη εικονική επίδραση απ ό,τι το ίδιο φάρμακο όταν λαμβάνεται υπό μορφή χαπιού, και πως η λήψη δύο χαπιών προκαλεί ισχυρότερη εικονική επίδραση από τη λήψη ενός μόνο χαπιού. Αυτό που ίσως εκπλήσσει είναι ότι η λήψη χαπιών πράσινου χρώματος προκαλεί ισχυρότερο φαινόμενο πλασέμπο στην ανακούφιση του άγχους, ενώ τα κίτρινα χάπια αποδεικνύονται αποτελεσματικότερα στην κατάθλιψη. Επιπλέον, το φαινόμενο πλασέμπο που οφείλεται σε χάπι ενισχύεται αν το χάπι χορηγείται από γιατρό που φοράει τ-σερτ, ενώ είναι λιγότερο ισχυρό αν χορηγείται από νοσηλεύτρια. Τα μεγαλύτερα δισκία προκαλούν ισχυρότερο φαινόμενο από τα μικρά. .. αλλά όχι από τα πάρα πολύ μικρά. Και, διόλου παράξενο, τα δισκία σε όμορφες συσκευασίες προκαλούν ισχυρότερο φαινόμενο πλασέμπο από τις απλές συσκευασίες.

Φυσικά, όλες οι παραπάνω παρατηρήσεις αναφέρονται στον μέσο ασθενή, επειδή το πραγματικό φαινόμενο πλασέμπο για έναν συγκεκριμένο ασθενή εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τις πεποιθήσεις και τις προσωπικές εμπειρίες του ατόμου. Αυτή η διαφοροποίηση του φαινομένου από ασθενή σε ασθενή και η δυνητικά ισχυρή επίδρασή του στην ανάρρωση, συνεπάγεται ότι το φαινόμενο μπορεί να λειτουργήσει εντελώς παραπλανητικά ως προς την εκτίμηση για την πραγματική αποτελεσματικότητα μιας θεραπείας. Ουσιαστικά, το φαινόμενο πλασέμπο είναι τόσο απρόβλεπτο ώστε εύκολα θα μπορούσε να διαστρεβλώσει τα αποτελέσματα μιας κλινικής δοκιμής. Επομένως, για να ελεγχθεί η πραγματική αξία του βελονισμού (και των φαρμάκων, γενικότερα), οι ερευνητές έπρεπε να λάβουν με κάποιον τρόπο υπόψη τους την ασταθή, ανώμαλη και ορισμένες φορές ισχυρή επίδραση του φαινομένου πλασέμπο. Και μάλλον θα το καταφέρουν, αν αναπτύξουν μια σχεδόν αλάνθαστη μορφή της κλινικής δοκιμής.

Πηγή: antikleidi.com

Τις τελευταίες εβδομάδες η ειδησεογραφία στις ΗΠΑ έχει κατακλυστεί από αλλεπάλληλες αναφορές για θανάτους ή πολύ σοβαρά προβλήματα υγείας, που συνδέονται με το άτμισμα και το ηλεκτρονικό τσιγάρο.

Είναι χαρακτηριστικό, ότι οι υγειονομικές και πολιτικές Αρχές στο υψηλότατο επίπεδο ετοιμάζουν μεγάλη αυστηροποίηση των κανονισμών για το ηλεκτρονικό τσιγάρο και το άτμισμα.

Στις ΗΠΑ οι θάνατοι που συνδέονται με το ηλεκτρονικό τσιγάρο έχουν φτάσει τους έξι τις τελευταίες εβδομάδες, ενώ εκατοντάδες είναι τα περιστατικά νοσηλείας στα νοσοκομεία, με πολλά από αυτά να κρίνονται ως πολύ σοβαρά. Κοινός παρονομαστής στα προβλήματα υγείας που φέρεται να αποδίδονται στο άτμισμα είναι οι πνεύμονες.

Τι είναι αυτό όμως που προκαλεί το άτμισμα στους πνεύμονες; Τι λένε οι πιο πρόσφατες παρατηρήσεις των γιατρών για το ηλεκτρονικό τσιγάρο;
Το ABC News μίλησε με τους γιατρούς που είναι στην πρώτη γραμμή της θεραπείας των ασθενών και στην έρευνα της πιθανής συσχέτισης ατμίσματος και λοιμόξεων του αναπνευστικού, για να κατανοήσουν καλύτερα ποιες είναι αυτές οι πνευμονικές ασθένειες και τι μπορεί να τις προκαλεί.

Υπολείμματα ελαίων στους πνεύμονες

"Στους πνεύμονες δεν αρέσουν τα ελαιώδη υγρά", λέει ο δρ. John Parker, πνευμονολόγος στο πανεπιστήμιο της Δυτικής Βιρτζίνια. Ο Parker είδε μία από τις πρώτες περιπτώσεις που συνδέονταν με το άτμισμα το 2015, όταν μια 31χρονη γυναίκα που έκανε ηλεκτρονικό τσιγάρο μπήκε στο νοσοκομείο με δυσκολία στην αναπνοή. Είχε συμπτώματα που έμοιαζαν με πνευμονία, αλλά οι εξετάσεις ήταν αρνητικές για κάτι τέτοιο.

Όταν έκαναν δειγματοληψία κυττάρων στους πνεύμονες, ανακάλυψαν ότι πολλά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος ήταν γεμάτα με ένα λιπαρό υλικό. Τότε συνέδεσαν την περίπτωσή της με τις λιπαρές χημικές ουσίες που άτμιζε.

Τα υγρά που μπαίνουν σε ένα ηλεκτρονικό τσιγάρο περιέχουν μεταξύ άλλων διαλυτικές ουσίες, όπως γλυκερίνη και άλλα ελαιώδη πρόσθετα, τα οποία όταν θερμαίνονται και ψύχονται, δημιουργούνται σταγονίδια που μπορούν να εισπνευστούν και να διαταράξουν την κανονική λειτουργία των πνευμόνων. Οι πνεύμονες αντιδρούν στην παρουσία αυτών των σταγόνων άλλων αερολυματικών χημικών ουσιών σαν να είναι ξένο σώμα, το ανοσοποιητικό σύστημα τους επιτίθεται και προκαλεί πνευμονική φλεγμονή.

Η διάγνωση της 31χρονης εκείνης γυναίκας ήταν “λιποειδής πνευμονία” (lipoid pneumonia). Πρόκειται για μια κατάσταση που παρατηρείται συχνότερα σε ηλικιωμένους ανθρώπους, οι οποίοι κατά λάθος εισπνέουν έλαια στους πνεύμονες. Είναι μια ασθένεια που ποτέ στο παρελθόν δεν έχει συνδεθεί με το κάπνισμα κανονικών τσιγάρων.

“Αυτή η νεαρή γυναίκα δεν είχε κανέναν άλλο λόγο να πάθει λιποειδή πνευμονία”, δήλωσε ο δρ. Parker, “εκτός από το γεγονός ότι έκανε ηλεκτρονικό τσιγάρο που οδήγησε στην ασθένειά της”.

Φλεγμονή των πνευμόνων

“Οι πνεύμονες ερεθίζονται όταν εκτίθενται σε οτιδήποτε εκτός από τον καθαρό αέρα", λέει η δρ. Laura Crotty Alexander, γιατρός και ερευνήτρια στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγο. Ορισμένες χημικές ουσίες, συμπεριλαμβανομένης της νικοτίνης, μπορούν να προκαλέσουν τέτοια φλεγμονή.

Όταν οι πνεύμονες είναι ερεθισμένοι, αρχίζουν να συσσωρεύονται εκεί κύτταρα καταπολέμησης της λοίμωξης. Κανονικά, αυτά μας βοηθούν να καταπολεμήσουμε τους ιούς και τα βακτήρια, αλλά όταν δεν υπάρχει καμία μόλυνση να πολεμήσουν, τότε δημιουργούν φλεγμονές που τραυματίζουν τον υγιή πνευμονικό ιστό.

Οι γιατροί διαγιγνώσκουν αυτές τις καταστάσεις όταν βρίσκουν συσσώρευση συγκεκριμένων κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος στους πνεύμονες, συμπεριλαμβανομένων κυττάρων που ονομάζονται ηωσινόφιλα και ουδετερόφιλα.

Οι ασθενείς χρειάζονται πλύση των πνευμόνων για οριστική διάγνωση, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να τοποθετηθεί κάμερα στους πνεύμονες. Ωστόσο, στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις, οι ασθενείς είναι πολύ άρρωστοι για να αντέξουν στη διαδικασία.

Διαρροή υγρού στους πνεύμονες

Αντί για μια ξεχωριστή ασθένεια, το σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσφορίας (acute respiratory distress syndrome - ARDS) είναι ένας όρος που περιγράφει την σοβαρότητα του προβλήματος των πνευμόνων ή το πόσο χαμηλά είναι τα επίπεδα οξυγόνου του ασθενούς.

Η εκτεταμένη φλεγμονή προκαλεί διαρροή υγρού στους πνεύμονες, καταστρέφοντας την ικανότητά τους να μεταφέρουν οξυγόνο. Στο ένα τρίτο των περιπτώσεων ο ασθενής χρειάζεται να διασωληνωθεί για υποστήριξη της αναπνοής.

Οι πιο σοβαρές περιπτώσεις απαιτούν μια επεμβατική διαδικασία που ονομάζεται "ECMO", η οποία απομακρύνει το αίμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε οξυγόνο και το περνάει από μια συσκευή που το υπερ-οξυγονώνει προτού το επιστρέψει στο σώμα.

Αίμα στους πνεύμονες

Μια άλλη σοβαρή επιπλοκή στο φάσμα της πνευμονικής βλάβης είναι η αιμορραγία στους πνεύμονες. "Αυτό συμβαίνει όταν η φλεγμονή διαπερνά τον πνευμονικό ιστό και εισέρχεται στα αιμοφόρα αγγεία του πνεύμονα", δήλωσε ο δρ. Parker.

Οι ασθενείς με αυτή την κατάσταση μπορεί να έχουν αιμόπτυση και βήχα με αίμα, καθιστώντας ακόμη πιο δύσκολο το να αναπνεύσουν. Ένα περιστατικό αυτής της ασθένειας καταγράφηκε στις ΗΠΑ το 2016 και οι γιατροί το απέδωσαν στο ηλεκτρονικό τσιγάρο και το άτμισμα.

Θεραπεία και μακροπρόθεσμες προοπτικές

Η θεραπεία σε αυτές τις περιπτώσεις είναι υποστηρικτική και περιλαμβάνει τη χρήση στεροειδών για την μείωση της φλεγμονής. Εάν επιμένει για μεγαλύτερες περιόδους, η φλεγμονή μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ουλών στους πνεύμονες, με αποτέλεσμα μακροχρόνια προβλήματα αναπνοής.

"Η σοβαρότητα αυτών των πνευμονικών ασθενειών είναι κακός οιωνός για όσα μπορεί να δούμε στο μέλλον", δήλωσε η δρ. Alexander.

Στο εργαστήριό της έχει διεξάγει έρευνες που δείχνουν ότι οι διαλύτες που χρησιμοποιούνται σχεδόν καθολικά σε υγρά ατμίσματος για ηλεκτρονικό τσιγάρο (προπυλενογλυκόλη και γλυκερόλη) μπορούν να προκαλέσουν βλάβη και σε άλλα όργανα, όπως η καρδιά, οι νεφροί και το ήπαρ, όταν εισπνέονται.
"Όλοι επικεντρώνονται στους πνεύμονες αυτή τη στιγμή, αλλά θα ανακαλύψουμε αργότερα, ότι αυτές οι χημικές ουσίες προκαλούν ασθένειες σε όλο το σώμα", ανέφερε η ίδια.

Όσοι εξακολουθούν να ατμίζουν με ηλεκτρονικό τσιγάρο, πρέπει να είναι σε εγρήγορση για συμπτώματα όπως βήχας, δύσπνοια και πυρετός, ώστε να αναζητήσουν ιατρική περίθαλψη άμεσα.

Εάν καπνίζετε κανονικά τσιγάρα και προσπαθείτε να το κόψετε, ρωτήστε το γιατρό σας για άλλες αποδεδειγμένες θεραπείες διακοπής, όπως τσίχλες και επιθέματα νικοτίνης, ή άλλες φαρμακευτικές επιλογές.

Πηγή: pronews.gr

Υπάρχουν μια σειρά από ιατρικές συμβουλές που όλοι ακολουθούμε, έχοντας την πίστη ότι βασίζονται σε επιστημονική γνώση και αποδείξεις. Ωστόσο, σύμφωνα με ερευνητές, υπάρχουν περίπου 400 συνήθεις πρακτικές οι οποίες στην πραγματικότητα αντικρούονται πλήρως από μελέτες που έχουν δημοσιευθεί μεταξύ 2011-2017 σε κορυφαία ιατρικά περιοδικά, όπως το «Lancet», το «New England Journal of Medicine» και το JAMA (Journal of American Medical Association).

Στη έρευνα υπό τον ερευνητή δρ. Βινάι Πρασάντ του Πανεπιστημίου Υγείας και Επιστήμης του Όρεγκον, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό eLife, πολλές από τις συνήθεις ιατρικές πρακτικές έχουν πια αμφισβητηθεί.

Δέκα από αυτές τις πρακτικές που πρέπει να αναθεωρήσουν τόσο οι απλοί πολίτες αλλά και πολλοί γιατροί είναι οι εξής:

1) Οι αλλεργίες στα φιστίκια θα εμφανιστούν είτε το παιδί εκτεθεί σε φιστίκια πριν την ηλικία των τριών ετών είτε όχι.

Μέχρι τώρα οι γιατροί συμβούλευαν τους γονείς να κρατούν τα παιδιά τους μακριά από τα φιστίκια τα τρία πρώτα χρόνια της ζωής τους, ενώ τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν πως ο κίνδυνος αλλεργίας δεν αυξάνεται ακόμα και αν το παιδί έρθει σε επαφή με την συγκεκριμένη τροφή ήδη από το πρώτο έτος της ζωής του.

2) Το ιχθυέλαιο δεν μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών της καρδιάς.

Αν και τα λιπαρά οξέα ωμέγα-3 μειώνουν τις φλεγμονές και ισορροπούν τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων -παράγοντες κινδύνου για τις καρδιακές νόσους- σε μια έρευνα 12.500 ατόμων που βρίσκονταν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, τα καθημερινά συμπληρώματα ωμέγα-3 δεν έδειξαν προστατευτικές ιδιότητες έναντι της καρδιοπάθειας.

3) Οι κούκλες (προσομοιώσεις βρεφών) δεν μειώνουν την πιθανότητα εγκυμοσύνης στην εφηβεία.

Η αρχική ιδέα ήταν πως οι έφηβες που είχαν τέτοιου είδους κούκλες έρχονταν νωρίτερα αντιμέτωπες με τις υποχρεώσεις του να έχεις ένα μωρό και απέφευγαν να μείνουν έγκυες. Ωστόσο, πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν το αντίθετο. Τα κορίτσια που έχουν τέτοια παιχνίδια, είναι ελαφρώς πιθανότερο να μείνουν έγκυες.

4) Το γκίνγκο μπιλόμπα δεν προστατεύει από την απώλεια μνήμης και την άνοια.

Το συμπλήρωμα αυτό, που φτιάχτηκε από τα φύλλα του δέντρου γκίνγκο, χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην αρχαία κινεζική ιατρική και εξακολουθεί να προωθείται ως ένας τρόπος διατήρησης της μνήμης. Όμως μια μεγάλη αμερικανική μελέτη, που δημοσιεύθηκε το 2008, έδειξε οριστικά ότι το συμπλήρωμα είναι άχρηστο για το σκοπό αυτό. Παρόλα αυτά, εξακολουθεί να έχει πωλήσεις ύψους 249 εκατομμυρίων δολαρίων.

5) Τα οπιοειδή δεν συμβάλλουν περισσότερο στη μείωση του πόνου σε σχέση με άλλα φάρμακα, όπως οι ασπιρίνες.

Μολονότι τα οπιοειδή είναι ισχυρά φάρμακα, μια κλινική δοκιμή έδειξε ότι υπάρχουν πολύ πιο ασφαλείς εναλλακτικές λύσεις (ασπιρίνη, ιμπουπροφέν κ.ά.) που ανακουφίζουν τον πόνο εξίσου καλά μεταξύ των ασθενών στα τμήματα επειγόντων περιστατικών.

6) Η θεραπεία με τεστοστερόνη δεν βοηθά τους ηλικιωμένους άνδρες να διατηρούν τη μνήμη τους.

Μερικοί άνδρες έχουν χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης και προβλήματα μνήμης και οι πρώτες μελέτες είχαν υπονοήσει ότι οι μεσήλικες άνδρες με υψηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης φαίνονταν να έχουν καλύτερα διατηρημένο ιστό σε ορισμένα μέρη του εγκεφάλου τους. Οι ηλικιωμένοι άνδρες με υψηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης φαίνονταν επίσης να τα πηγαίνουν καλύτερα στις δοκιμασίες ψυχικής λειτουργίας. Αλλά μια αυστηρή κλινική δοκιμή έδειξε ότι η τεστοστερόνη δεν ήταν καλύτερη από ένα χάπι ζάχαρης (πλασίμπο) ως προς την προσπάθεια αποτροπής της απώλειας μνήμης.

7) Η εκκαθάριση του σπιτιού από ακάρεα, σκόνη, ποντίκια και κατσαρίδες δεν συμβάλλει σε μειωμένες προσβολές άσθματος.

Πιστευόταν ότι οι αλλεργικές αντιδράσεις σε αυτού του είδους τα παράσιτα μπορεί να οδηγήσουν σε κρίσεις άσθματος, κάτι που όμως διαψεύσθηκε από μια επιστημονική έρευνα το 2017.

8) Οι μετρητές βημάτων και οι υπολογιστές θερμίδων δεν βοηθούν στην απώλεια βάρους.

Φαίνεται πως ισχύει το αντίθετο. Ανάμεσα σε 470 άτομα που έκαναν δίαιτα, εκείνοι που δεν χρησιμοποιούσαν τέτοιες συσκευές υπολογισμού, έχασαν περισσότερο βάρος συγκριτικά με εκείνους που χρησιμοποιούσαν.

9) Στη ρήξη μηνίσκου προτιμότερη είναι η χρήση φυσικοθεραπείας και σε δεύτερο χρόνο η χειρουργική επέμβαση.

Κάθε χρόνο χειρουργούνται πολλές χιλιάδες ασθενείς σε όλο τον κόσμο, καθώς φοβούνται πως αν αυτό το πρόβλημα δεν αντιμετωπιστεί χειρουργικά, θα καθυστερήσουν να απαλλαγούν από τον πόνο. Αλλά μια μελέτη σε ασθενείς με ρήξη μηνίσκου και μέτριας σοβαρότητας αρθρίτιδα, που έκαναν είτε χειρουργική επέμβαση είτε φυσικοθεραπεία για έξι μήνες, έδειξε ότι και οι δύο ομάδες εμφάνισαν βελτίωση στον ίδιο βαθμό

10) Αν «σπάσουν τα νερά» μιας εγκύου πρόωρα, το μωρό δεν είναι ανάγκη να γεννηθεί αμέσως.

Μερικές φορές, λίγες εβδομάδες πριν την αναμενόμενη ημερομηνία γέννας, σπάει η μεμβράνη που περιβάλλει το έμβρυο και διαρρέει το αμνιακό υγρό. Οι γυναικολόγοι, που ανησυχούν μήπως το έμβρυο πάθει κάποια βακτηριακή λοίμωξη, αφού πια δεν ζει σε αποστειρωμένο περιβάλλον, θεωρούν αναγκαίο να επισπεύσουν τον τοκετό.

Όμως μια κλινική μελέτη βρήκε ότι το έμβρυο δεν κινδυνεύει περισσότερο, αν οι γιατροί το παρακολουθούν προσεκτικά, όσο περιμένουν να επέλθει φυσιολογικά ο τοκετός. Στην πραγματικότητα, τα μωρά που δεν «βιάστηκαν» να γεννηθούν, είναι πιο υγιή από εκείνα που είδαν το φως εσπευσμένα μετά το «σπάσιμο των νερών».

Πηγή: efsyn.gr