φοβία (2 άρθρα)

Αντί να αποφεύγετε να μιλάτε για τις προτιμήσεις σας και να προσπαθείτε υπερβολικά να διαμορφώσετε μία εικόνα προς τους άλλους έτσι ώστε να μην σας κρίνουν, μπορείτε αντί αυτού να προσπαθήσετε να αποδεχτείτε αυτή τη διαδικασία.

Αντί να προσπαθούμε να είμαστε αρεστοί σε όλους, κάτι που δεν γίνεται, μπορούμε να κατανοήσουμε τι σημαίνει η κρίση των άλλων για εμάς.

Οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως ηλικίας, καταβάλουν αυτοκαταστροφικές προσπάθειες για να ξεφύγουν από τις αρνητικές κρίσεις των άλλων: αποφεύγουν να λένε αυτό που θέλουν να πουν, δεν εκφράζουν τη γνώμη τους σε μία σχολική τάξη ή σε μία εργασιακή συνάντηση, αποφεύγουν να λένε στο σύντροφό τους τις αληθινές επιθυμίες τους, δεν ζητούν αύξηση κ.α. Αυτός ο φόβος της κρίσης από τους άλλους, συνδέεται με την επιθυμία μας να είμαστε αρεστοί σε όλους, ανά πάσα στιγμή. Όμως επειδή αυτό είναι αδύνατο, παίζουμε ένα χαμένο παιχνίδι που μας κρατά μακριά από το να βιώσουμε και να εκφράσουμε ανεπιφύλακτα τον αληθινό εαυτό μας.

Ας κάνουμε ένα βήμα πίσω και ας το παραδεχτούμε: οι άνθρωποι πάντα θα κρίνουν τους άλλους με καλές, κακές, συμπαθητικές, αντιπαθητικές ή ενδιάμεσες εντυπώσεις και καθώς νέες πληροφορίες έρχονται συνέχεια στο φως, το ανθρώπινο μυαλό τις επανεκτιμά: Είναι μια συνεχής διαδικασία. Αντί να αποφεύγετε να μιλάτε για τις προτιμήσεις σας και να προσπαθείτε υπερβολικά να διαμορφώσετε μία εικόνα προς τους άλλους έτσι ώστε να μην σας κρίνουν, μπορείτε αντί αυτού να προσπαθήσετε να αποδεχτείτε αυτή τη διαδικασία.

Παρακάτω θα βρείτε τέσσερις κατευθύνσεις για να σταματήσετε να ζείτε με το φόβο της κρίσης:

1. Τίποτα δεν διαρκεί για πάντα

Η πραγματικότητα είναι ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει περιορισμένα αποθεματικά δεδομένα. Παρ’ όλο που μπορεί να κάνει κρίσεις, αυτές δεν είναι αρκετά σημαντικές για να κερδίσουν μια θέση στις τράπεζες της μνήμης μας για πάντα. Έτσι, όταν κάποιος σας κρίνει, οι πιθανότητες είναι ότι λίγες ώρες ή ημέρες αργότερα, η εν λόγω κρίση θα έχει απομακρυνθεί από τη συνειδητή επίγνωση του. Κατανοούμε τους ανθρώπους όχι για τα μικρά λάθη ή τις αποτυχίες που παρατηρούμε, αλλά δημιουργώντας ένα νοητικό σχήμα βασισμένο στα σημαντικά πράγματα που κάνουν και λένε, στους τρόπους αλληλεπίδρασης με εμάς και στο πώς μας κάνουν να νιώθουμε με την πάροδο του χρόνου.

2. Η κρίση είναι αναπόφευκτη

Σταματήστε να προσπαθείτε να ελέγξετε τις κρίσεις των άλλων. Έχει γίνει συνήθεια των καιρών να απαιτούμε από τους άλλους να μην μας κρίνουν. Σκεφτείτε διάφορους τίτλους που διαβάζετε ή φράσεις που ακούτε όπως: «Μην Κρίνετε» και «Εδώ που είμαστε, δεν κρίνουμε τους άλλους». Τίποτα από αυτά δεν βοηθά πραγματικά: Δεν μπορείτε να ελέγξετε τι σκέφτονται οι άλλοι. Ίσως να μην εκφράσουν την κρίση τους, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούν να σταματήσουν μια φυσιολογική διαδικασία του εγκεφάλου. Αντιθέτως, προσπαθείστε να εξηγήσετε τι αισθάνεστε έτσι ώστε εκείνοι στους οποίους ανοίγεστε, να σας κατανοήσουν και να έρθουν στη θέση σας. Η συμπόνια διαλύει το άγχος της επίκρισης. Όταν είναι παρούσα, οι κρίσεις χάνουν τη σημασία τους, επειδή οι άνθρωποι μπορούν να αισθανθούν τι νιώθουν οι άλλοι απέναντί τους.

3. Αφήστε τους να κρίνουν

Μπορεί να είναι απελευθερωτικό σε μια οικεία σχέση να επιτρέπετε τις κρίσεις. Αντί να εμποδίζετε τον εαυτό σας από το να είναι ανοικτός ή ευάλωτος ή να μοιράζεται κάτι αρνητικό αλλά σημαντικό, κάντε το έτσι κι αλλιώς. Αν παρατηρήσετε τον εαυτό σας να κρύβεται πίσω από το φόβο της κρίσης, αναρωτηθείτε αρχικά: «Τι φοβάμαι στην κρίση των άλλων όταν φανερώσω τα συναισθήματά μου;»και «Τι είναι αυτό φοβάμαι ότι θα συμβεί αν κάνουν αυτή τη συγκεκριμένη κρίση για μένα;».
Μόλις εντοπίσετε το φόβο, προσπαθήστε να καθησυχάσετε τον εαυτό σας ή να βρείτε έναν τρόπο που θα μπορούσατε να διαχειριστείτε το φόβο, αν εμφανιστεί. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι οι στενές και φιλικές σχέσεις εμβαθύνονται όταν οι ανθρώποι ρισκάρουν και κριτικάρουν. Αν αυτό το άνοιγμα δεν συμβεί, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχετε κάνει κάτι λάθος, αλλά αυτό μπορεί να σημαίνει ότι το πρόσωπο με το οποίο προσπαθείτε να συνδεθείτε δεν έχει τη δυνατότητα για μια συναισθηματικά οικεία σχέση.

4. Παρατηρήστε τις δικές σας κρίσεις

Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να νοιάζεστε λιγότερο για τις κρίσεις των άλλων από το να κρίνετε λιγότερο τον εαυτό σας και τους άλλους. Φυσικά η κρίση είναι αναπόφευκτη, αλλά προσπαθήστε να παρατηρήσετε τη γλώσσα που χρησιμοποιείτε στο μυαλό σας για τους ανθρώπους και τα γεγονότα στη ζωή σας. Αλλάξτε την εστίαση των αποφάσεων σας: Αντί να πείτε «αυτή είναι χάλια» ή «αυτός είναι ένας χαμένος», ρωτήστε τον εαυτό σας τι συναισθήματα σας προκαλεί αυτός ο άνθρωπος και θέλετε να αποφύγετε ή να γνωρίσετε στο μέλλον. Για παράδειγμα, «Ποτέ δεν εκπληρώνει τις δεσμεύσεις της απέναντί μου» ή «Εκείνος μου λέει ότι προσπαθεί, αλλά πάντα καταλήγω απογοητευμένος». Απομακρυνθείτε από τους απλούς χαρακτηρισμούς (π.χ. καλός/κακός) των άλλων στη ζωή σας και αντικαταστήστε τους με εκείνους που είναι υγιείς ή όχι για εσάς.
_______________________

Πηγή: psychologytoday.com , fylikanea.gr

Ναι, το αεροπλάνο είναι το πιο ασφαλές μέσο μετακίνησης. Το λένε οι αριθμοί. Ένα παιδί που μεγαλώνει στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πολύ πιο πιθανό να γίνει πρόεδρος της χώρας (1 στα 2 εκατ.) παρά να πεθάνει εν πτήσει (1 στα 11 εκατ.). Στη γλώσσα της στατιστικής όμως υπάρχει και το λάθος. Και τα γεγονότα των τελευταίων ημερών μάς το υπενθύμισαν με έναν θλιβερό και πολύ τρομακτικό τρόπο.

Η πιθανότητα και μόνο να υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στο πρόσφατο δυστύχημα στην Αιθιοπία και σε εκείνο της Lion Air τον Οκτώβριο στην Ινδονησία συνιστά ένα αδιανόητο πλήγμα στην αεροπλοΐα, και η εσπευσμένη προσγείωση των εκατοντάδων Boeing 737 ΜΑΧ δεν συνάδει με την άποψη ότι πρέπει να νιώθουμε ασφαλείς στον αέρα. Και, όπως φαίνεται, εδώ και κάποια χρόνια, δεν νιώθουμε.

Στην Αμερική, το ένα τρίτο των πολιτών νιώθει ανησυχία πριν από ένα αεροπορικό ταξίδι (YouGov, 2014), ενώ ακόμα περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το εύρημα μιας περσινής βρετανικής έρευνας: το 41% των ερωτηθέντων απάντησαν ότι φοβούνται να πετάξουν περισσότερο από όσο φοβούνταν πριν από δέκα χρόνια. Και όμως, είναι το διάστημα που τα αεροπορικά δυστυχήματα ήταν λιγότερα από ποτέ.

Οι φοβίες, ούτως ή άλλως, δεν έχουν απαραίτητα μια λογική βάση. Ούτε, βέβαια, είναι πάντοτε παράλογες. Η ανησυχία σχετικά με τις πτήσεις άρχισε να καλλιεργείται ως μέρος μιας γενικευμένης αντίδρασης μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Το πιο σοκαριστικό γεγονός της σύγχρονης εποχής και η συζήτηση περί τρομοκρατικής απειλής συνδέθηκε πρωτίστως με ένα μέσο συνώνυμο της ασφαλούς μετακίνησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα χρόνια που ακολούθησαν μόνο η παρουσία ενός επιβάτη αραβικής καταγωγής αρκούσε για να προκαλέσει ανασφάλεια σε μια πτήση. Τα μέτρα ασφαλείας βαθμιαία πολλαπλασιάστηκαν και στην εμπειρία ενός αεροπορικού ταξιδιού προστέθηκε η εντύπωση ότι το να μην πάει κάτι καλά είναι πάντα μια πιθανότητα.

Το εξαφανισμένο αεροπλάνο 

Την τελευταία πενταετία, αυτό το κλίμα ανησυχίας έχει επιδεινωθεί, καθώς την έτσι κι αλλιώς φρικιαστική αφήγηση μιας αεροπορικής τραγωδίας έτυχε να διαμορφώσουν περιστατικά με ανατριχιαστικές ιδιαιτερότητες: το αεροσκάφος των Μαλαισιανών Αερογραμμών εξαφανίστηκε σχεδόν μεταφυσικά στον Ινδικό Ωκεανό και μετά λίγους μήνες ένα αεροσκάφος της ίδιας εταιρείας καταρρίφθηκε από έναν πύραυλο εδάφους στην Ουκρανία – ήταν η πιο πολύνεκρη αεροπορική τραγωδία του τρέχοντος αιώνα, με 298 θύματα. Ακολούθησε το περιστατικό με τον ψυχικά νοσούντα πιλότο Αντρέας Λούμπιτζ, που έριξε το αεροσκάφος της Germanwings στις Άλπεις σκοτώνοντας 149 ανθρώπους, ο χαμός της βραζιλιάνικης ποδοσφαιρικής ομάδας Τσαπεκοένσε έξω από το Μεντεγίν και η πτώση του Τουπόλεφ, που παρέσυρε στη Μαύρη Θάλασσα δεκάδες χορευτές του μουσικού συνόλου Αλεξάντροφ των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων. Και τώρα, τα πανομοιότυπα Boeing, το ένα μετά το άλλο.

Εν τω μεταξύ, μέσα από τη ροή των ειδήσεων αποτυπώνεται η αίσθηση ότι διαρκώς κάτι συμβαίνει: ένα αεροπλάνο πραγματοποίησε αναγκαστική προσγείωση, μια περίπτωση μηχανικής βλάβης διαγνώστηκε εγκαίρως, μια σύλληψη σε ένα αεροδρόμιο ή ένα ύποπτο δέμα, μια εταιρεία χρεώθηκε ένα αστρονομικό πρόστιμο για τη μη συμμόρφωσή της με τους διεθνείς κανονισμούς. Εκτός δηλαδή από όσα καταγράφονται στη στατιστική, η καθημερινή μας ενημέρωση γεμίζει με πληροφορίες που δίνουν την εντύπωση μιας κατάστασης εν δυνάμει, έστω, επικίνδυνης. Όλα αυτά δεν έχουν απαραίτητα σχέση με την, ας πούμε, παραδοσιακή αεροπλανοφοβία. Δεν έχουν σχέση με την αίσθηση του εγκλεισμού, τον φόβο του ύψους και τον τρόμο της απουσίας ελέγχου. Είναι σαν να υπάρχει ένα καινούργιο άγχος, μια έλλειψη εμπιστοσύνης.

Ο φόβος του στατιστικού λάθους 

Στη φιλολογία του κινδύνου και του φόβου η στατιστική απαντά με αριθμούς: οι άνθρωποι που χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο σε διαφόρων ειδών πτήσεις μειώνονται σημαντικά όσο φτάνουμε στο σήμερα, παρά το ότι οι πτήσεις διαρκώς αυξάνονται. Υπάρχει πρόοδος και μπορούμε να την εντοπίσουμε, ακόμα και αν συγκρίνουμε το σήμερα με εποχές όχι πολύ μακρινές, όπως η δεκαετία του ’90, όταν τα ετήσια δυστυχήματα ήταν σχεδόν διπλάσια. Ακόμα και το 2018, όταν παρατηρήθηκε αύξηση των θανάτων, αν δούμε ψυχρά τους αριθμούς μέσα σε έναν πίνακα, ήταν ένα από τα πιο ασφαλή έτη στην ιστορία της αεροπλοΐας. Διαχρονικά, πάντως, το ασφαλέστερο έτος για τις αεροπορικές μεταφορές ήταν το 2017, καθώς ήταν η πρώτη φορά που δεν καταγράφηκαν ανθρώπινες απώλειες σε καμία επιβατική πτήση.

Ποιος είναι ο κανόνας; Το 2017 ή το γεγονός ότι μια σειρά αεροπλάνων πετούσαν στους ουρανούς μεταφέροντας εκατοντάδες ανθρώπους, έχοντας πιθανόν κάποιο κατασκευαστικό πρόβλημα; Τι πρέπει να κοιτάμε πρώτα; Τη στατιστική ή την αίσθηση που μας αφήνουν οι τραγωδίες; Υπάρχει, προφανώς, η ψύχραιμη απάντηση και η λιγότερο ψύχραιμη. Η κουλτούρα της αερομεταφοράς έχει βελτιωθεί καθοριστικά σε όλους τους τομείς, από την εκπαίδευση του προσωπικού, τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας και την ουσία των μέτρων ασφαλείας μέχρι τις δυνατότητες των καινούργιων αεροσκαφών, γεγονός που δεν μπορεί να αναιρεθεί από τα επιμέρους περιστατικά. Η μοναδική πραγματικότητα είναι ότι οι πτήσεις γίνονται όλο και πιο ασφαλείς.

Φυσικά, γι’ αυτόν που φοβάται να πετάξει, αυτόν που φοβάται κανονικά, η στατιστική είναι αδιάφορη. Γιατί μέσα στη φοβία πιστεύεις ότι θα είσαι εσύ ο πρωταγωνιστής ενός στατιστικού λάθους. Γι’ αυτόν, όμως, που δεν φοβάται να πετάξει, αλλά τον ανησυχούν όσα συμβαίνουν γύρω του και επηρεάζεται από μια αίσθηση ανασφάλειας που επικρατεί, θα πρέπει να θυμάται αυτό που έγραψε κάποτε ο Μαξ Φρις: «Όταν μιλάμε για πιθανότητες, συμπεριλαμβάνεται πάντα και το απίθανο, ως ακραία εκδοχή του πιθανού, κι όταν πραγματοποιείται αυτό το απίθανο, δεν υπάρχει κανένας λόγος να απορούμε, να ταραζόμαστε, να το ρίχνουμε στον μυστικισμό».

_______________________

Πηγή: kathimerini.gr (Άθως Δημουλάς)