χιόνι (3 άρθρα)

Φταίει το χιόνι.

Όλοι οι ζωγράφοι τον φτιάνουνε γέρο, με κάτασπρα γένια, φορτωμένο με καμπούρες και ρίγη. Όλοι οι ζωγράφοι παρασυρθήκανε από το χιόνι. Αν υπήρχε φαντασία, θα ζωγραφίζανε τον χειμώνα σαν ένα νέο παιδί που κουβαλάει πάγο κολώνες ή θα τον ζωγραφίζανε σαν Εσκιμώο που κυνηγάει ταράνδους.

Ο θυρωρός του φθινοπώρου υποκλίνεται:

–              Περάστε, αφεντικό.

Μερικοί περίεργοι ρωτάνε:

–              Τί μας φέρατε;

Ο Χειμώνας χαμογελάει.

-Έφερε γρίπη, τουρτούρα, μαζούτ για το καλοριφέρ, γιορτές, υγρασία και γκρίνια.

–              Γκρίνια;

Ο παγοπώλης έχει δίκιο. Αυτή η γκρίνια μας πια δεν τρώγεται με τίποτα. Έτσι και φτάσουμε τους μηδέν βαθμούς, πιάνουμε το παράπονο.

–              Τί ψόφος είν’ αυτός!

–              Καλέ παγωνιά…

Το καλοκαίρι τα λέμε ανάποδα.

–              Αχ, Θε μου, τί ζέστη!

–              Κόλαση.

Και κατά βάθος είναι μέσα στο φυσικό κανόνα να κάνει ζέστη το καλοκαίρι και κρύο τον χειμώνα. Το ανάποδο θα ήτανε παράξενο, αλλά το ανάποδο είμαστ’ εμείς.

Τα παράπονα αρχίζουνε από τους ηλικιωμένους. Ας πούμε την πεθερά του σπιτιού.

–              Βέβαια! Εσείς τί ανάγκη έχετε; Είσαστε νέοι…

Συκοφαντία. Κανείς δεν είναι νεότερος από την πεθερά. Κάθεται, διατάζει, πίνει καφέδες, ελέγχει τις πράξεις των άλλων, βρίζει, ανάβει λιβάνια, πηγαίνει όπου της αρέσει και ό,τι ώρα της αρέσει, πάντα πονάει κάπου αλλά σε άλλο μέρος κάθε φορά, βάζει κρέμες τη νύχτα, τραβάει καμιά καραμπογιά στο μαλλί της, νηστεύει φανερά και αρταίνεται κρυφά, διηγείται την καλή παλιά εποχή, το μόνο που δεν βγαίνει συχνά τα βράδια, όχι τίποτ’ άλλο, αλλά φοβάται τη ζωούλα της και το δερματάκι της…

Βρέχει. Κι όταν βρέχει θυμώνει.

–              Κατρουλόκαιρος.

Φυσάει.

–              Λύσσαξε.

Αλλά δεν το κουνάει από τη ζέστη της. Σαν, να πούμε, τον γιο και κανακάρη της οικογενείας που δεν μαζεύεται.

–              Μά πού διάβολο γυρίζεις μ’ αυτό το χιονιά;

–              Ε, τί;

–              Θα πουντιάσεις, βρε. Θα πέσεις με πλευρίτη να σε πάρει ο διάβολος.

Τον μόνο που δεν παίρνει ο διάβολος, είναι ο γιος της οικογένειας… Έχουν ανάγκη αυτά από το κρύο; Αυτά είναι σκαθάρια…

Εκείνη που κρυώνει, κατά κανόνα και χωρίς αντιρρήσεις, είναι η μαμά. Κρυώνει παντού. Και πάντα. Με καλοριφέρ. Με μαγκάλι. Με κλίβανο…

–              Τα χεράκια μου…

Τα χεράκια της γίνονται λουκάνικα αντιαισθητικότατα. Η μυτούλα της κοκκινίζει εκεί στο μύτιον ακρωτήριον… Όλα τής πάνε ανάποδα. Και τα πόδια της…

–              Αμάν, ξύλα…

Τ ο λέει ο σύζυγος που τα αισθάνεται παγωμένα στο συζυγικό κρεβάτι…

–              Πάρ’ τα πιο κει…

–              Μα Κώστα μου…

–              Τί Κώστα; Με τρέλανες.

–              Να ζεσταθούνε.

–              Μπα; Να ζεσταθούνε τα δικά σου και να παγώσουνε τα δικά μου; Αμάν. Πώς είναι έτσι…

–              Δε θά ’χω καλή κυκλοφορία, Κώστα μου. Δε σού ’πα. Δεν αισθάνομαι καλά. Κάτι έχω εγώ

Πάντοτε η μαμά κάτι έχει. Κι είναι και κανόνας. Άμα η μαμά παραπονιέται δεν έχει τίποτα. Αλλά της χρειάζεται σα θετικό πλεονέκτημα να «έχει κάτι»…

Φταίει το χιόνι που ανεβαίνουνε λιγάκι κι οι τιμές.

–              Γιατί τόσο τα φασόλια;

–              Διότι…

Προσπαθεί να εξηγήσει, ότι λόγω παγετού και δυσκολίας συγκοινωνιών… τέλος πάντων… καταλαμβάνετε; Και όλοι καταλαμβάνουν ότι τα φασόλια τά ’χει από τον Σεπτέμβρη που δεν ήτανε μήτε παγετοί μήτε δυσκολίες συγκοινωνιών… Άλλα…

Άλλα…

Κλαίνε τα κοσμικά κέντρα.

–              Ζήτω που καήκαμε.

–              Ποιος να ξεμυτίσει με τέτοιον παλιόκαιρο;

–              Κοίτα ρε τί πάθαμε;

Και τραγουδάνε τ’ αηδόνια της Αθήνας και οι υποκόμισσες του τραγουδιού και οι αυτοκράτειρες της νύχτας προ κενών καθισμάτων… Και ζεσταίνουν οι μότγειροι τα ρέστα των ψυγείων. Γεμίζουνε καλά το Σάββατο και ξαναγεμίζουνε τ’ άλλο Σάββατο… Στην υγρή άσφαλτο τρέχουνε τ’ αυτοκίνητα, ντεραπάρουνε, κάνουνε καραμπόλες και αν φασκελωθούν οι οδηγοί, φασκελώνονται, τουλάχιστο, με το γάντι… Κι είναι τις νύχτες λιγοστά και σπάνια. Πού να πας; Τί να κάνεις; Ποιον να δεις;

Όλες οι χαρές κάτω από τη λάμπα της οικογένειας.

–              Παίζουμε μια ξερή;

Ο μπαμπάς.

–              Δεν έχω κέφια.

Η μαμά.

Παίζουνε ξερή. Κι η μαμά που δεν έχει κέφια, κερδίζει τον μπαμπά που είναι άσσος στο παιχνίδι. Και θυμώνει ο μπαμπάς και βλαστημάει:

–              Στο διάλο παλιόχαρτο.

–              Πώς καταφέρνεις κι έχεις όλους τους βαλέδες;

–              Άει να χαθεί από κει, εκνευρίστηκα, δεν παίζω άλλο…

Κι ο μπαμπάς αυτή τη στιγμή μισεί πολύ τη μαμά.

Είναι κι οι βεγγερίτσες.

–              Ερχόσαστε;

–              Ερχόμαστε.

Από το κάτω πάτωμα στο πάνω ή κι ανάποδα. Από το κοντινό σπίτι, απέναντι…

–              Καλέ δω μέσα παγωνιά έχετε.

–              Ναι, ο άτιμος, το σβήνει το καλοριφέρ από τις δέκα.

–              Α, πα, πα, πα, α… Εμάς τουλάχιστο είναι ζέστη.

Κονιακάκι, ξηροί καρποί, κάνα χαμομήλι και φυσικά τράπουλα… Τίποτα δεν γίνεται χωρίς τράπουλα…

Ανία. Χειμώνας. Κρύα καλαμπούρια. Και να τραβάμε σεντόνια κουτσομπολιού στους φίλους και γνωστούς.

–              Πήρανε κι αυτοκίνητο.

–              Μα πού τα βρίσκουνε μωρέ;

–              Ξέρω κι εγώ;

–              Εδώ δουλεύουμε σαν τα μουλάρια που λέει ο λόγος και δεν μπορούμε…

–              Ψέματα;

Φταίει το χιόνι;

Άμπα… Τί φταίει το άσπρο, το λευκό, το αγνό χιονάκι, η νύμφη του βορρά που τη λένε χαϊδευτικά; Η δεσποινίς φοράει μποτίνια και, μάλιστα, άσπρα. Με φερμουάρ. Η μαμά καμαρώνει:

–              Έκτακτα σου πάνε, πουλάκι μου…

Σάλτσες χοντρές, όσπρια ηχητικά…

–              Σήμερα, μην πεις. Τραβάει φασολάδα…

Η δεσποινίς σε μικρή γκριμάτσα.

–              Μμμμ… φασολάδα.

Παρατηρήσεις:

–              Εμείς τότε δεν ξέραμε ιδιαίτερα. Τρώγαμε ό,τι νά ’ναι. Αλλά όπως γίνατε σήμερα…

Κι η γιαγιά δεν τρώει φασόλια. Την φουσκώνουνε. Επισήμως,

δηλαδή. Γιατί ανεπισήμως, πάει κρυφά στην κουζίνα, σηκώνει το καπάκι της κατσαρόλας και τους αλλάζει τα φώτα.

Πέφτει και κάνα κατεψυγμένο από κείνα τα μεγάλα βουβάλια της Αυστραλίας. Ωραίο και υγιεινό, είπε ο γιατρός. Όλα είναι ωραία κι η όρεξη, όρεξη. Ο νεαρός μάλιστα…

–              Ζωή νά ’χει τί τρώει αυτό το παιδί…

Φυσικά κι αξιώσεις.

–              Θέλω…

–              Τα παπούτσια μου…

-Ένα κασκόλ…

–              Είδα ένα χειμωνιάτικο μούρλια…

Οι περισσότεροι μένουνε με τους πόθους. Περιμένουνε τη λιακάδα. Ένας ήλιος με δόντια. Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από κρύο με ήλιο. Είναι πράματα που δεν συμβιβάζονται…

Ακόυσα κι έναν διάλογο πολύ χαριτωμένο. Έλεγε εκείνη, σύζυγος φουκαρά:

–              Θέλω παλτό, Στέφανε…

Κι έλεγε ο Στέφανος με πολύ πειστικότητα:

–              Τί να το κάνεις, Ζωίτσα μου; Νά, Νοέμβρης, Δεκέμβρης, Γενάρης, Φλεβάρης, Μάρτης, πάει ο χειμώνας…

Κι είχε δίκιο ο Στέφανος… Τί; Όλα είναι ζητήματα χρόνου… Πάει ο χειμώνας… Μπορεί να μπήκε σήμερα, τελευταίες φθινοπωριάτικες μέρες. Με λίγο χιονάκι… Τόσο δα… Αλλά δεν είναι. Μας ξεγελάει…

Φταίει το χιόνι…

***

Νίκος Τσιφόρος – Όσα φέρνουν οι άνεμοι.

Ο Υετός

Σχηματική αναπαράσταση του φυσικού μηχανισμού της παραγωγής των υδρομετεώρων, καλούμενος υδρολογικός κύκλος.

Υετός γενικά ονομάζεται κάθε πτώση ή εναπόθεση στο έδαφος προϊόντων του ύδατος (σε υγρή ή στερεά μορφή, επιμερισμένη) τα οποία προέρχονται από συμπύκνωση των υδρατμών της ατμόσφαιρας.

Κυριότερες μορφές του «υετού» είναι: η Βροχή, το Χιονόνερο ή Χιονόβροχο ή Χιονόλυτο, οι Ψεκάδες, το Χαλάζι, το Χιόνι, οι Χιονόκοκκοι, οι Παγοβελόνες, οι Παγόκοκκοι και ο Υαλοπάγος που δημιουργείται όμως στο έδαφος. Οι παραπάνω μορφές ονομάζονται και υδατώδη μετεωρολογικά κατακρημνίσματα, ή ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα, όταν αναφέρονται στη μετεωρολογία.

Η Βροχή

Η Βροχή ή βροχόπτωση ή υδατόπτωση είναι μια υγρή κατακρήμνιση και ανήκει στα υδατώδη μετεωρολογικά κατακρημνίσματα ή υδρομετέωρα όπως ονομάζονται τα διάφορα φαινόμενα του υετού, του οποίου άλλα επίσης είδη είναι το χιονόνερο, το χιόνι και το χαλάζι.

Για να συμβεί το φαινόμενο στη Γη, χρειάζεται ένα πυκνό στρώμα της ατμόσφαιρας με θερμοκρασία πάνω από το σημείο τήξης του νερού (δηλαδή πάνω από 0 °C) σχετικά κοντά στην επιφάνεια της Γης. Η συγκέντρωση των ατμοσφαιρικών υδρατμών πρέπει να είναι αρκετά υψηλή, ώστε αυτοί να υγροποιηθούν και να σχηματίσουν σταγόνες υγρού νερού, αρκετά βαριές ώστε να πέσουν ως την επιφάνεια. Τρεις δυνατότητες (και οι συνδυασμοί τους) υπάρχουν για να προκληθεί βροχή:

• Να ψυχθεί ο αέρας, δηλαδή να ελαττωθεί η θερμοκρασία του, ώστε να ελαττωθεί η ικανότητά του να συγκρατεί τους υδρατμούς σε αέρια μορφή ή σε μορφή μικρών (υγρών) σταγονιδίων σε κολλοειδή διασπορά (νέφη).
• Να αυξηθεί η ατμοσφαιρική πίεση, ώστε να ελαττωθεί η ικανότητά του να συγκρατεί τους υδρατμούς σε αέρια μορφή ή σε μορφή μικρών σταγονιδίων σε κολλοειδή διασπορά (νέφη).
• Να αυξηθεί η συγκέντρωση της υγρασίας, ώστε αυτή να υπερβεί την ικανότητα συγκράτησής της για τη συγκεκριμένη θερμοκρασία και πίεση.

Σε μερικές περιπτώσεις οι σταγόνες της βροχής εξατμίζονται πριν φτάσουν στην επιφάνεια. Τα σταγονίδια νερού συνενώνονται σε μεγαλύτερα μέσω της σύγκρουσης μεταξύ τους μέσα στα σύννεφα. Το τελικό μέγεθος των σταγόνων ποικίλλει. Η κανονική βροχή, σε σχετικά μη ρυπασμένη ατμοσφαιρικά περιοχή, έχει pH της τάξης του 5,2 κατά κανόνα, κάνοντάς την ελαφρά όξινη[1].

Ο υπερκορεσμός της υγρασίας συνδέεται με τα μέτωπα καιρού, που αποτελούν την κύρια μέθοδο πρόγνωσης επερχόμενης βροχόπτωσης. Αν συνυπάρχουν αρκετή υγρασία και ανοδικά ρεύματα αέρα σε έναν τόπο, τότε πέφτει βροχή σε λεπτές σταγόνες. Σε ορεινές περιοχές, είναι πολύ πιθανό να πέσουν έντονες βροχές στην πλευρά που έχει πρόσβαση σε υγρό αέρα. Αντίθετα, στην απάνεμη πλευρά συχνά σχηματίζεται ξηρό έως ερημικό κλίμα.

Οι Μετεωρολόγοι, ανάλογα με την ένταση της βροχόπτωσης την διακρίνουν στις ακόλουθες κατηγορίες, ανάλογα με το παρατηρούμενο ύψος βροχής:

• Ασθενής: < 2 χιλιοστά / h. Συνήθως φθάνει τα 0,5 mm/h. Η βροχή αυτή προέρχεται από στρωματόμορφα σύννεφα πάχους μικρότερου των 2 χλμ.
• Μέτρια: 2 - 6 χιλιοστά / h.
• Ισχυρή: > 6 χιλιοστά / h. Ειδικότερα στις ξαφνικές μπόρες μεγάλης έντασης, όταν το ύψος της βροχής σε 1 ώρα είναι μεγαλύτερο των 10 χιλιοστών. Η βροχή αυτή είναι απότομη, με μεγάλες σταγόνες, και πολλές φορές συνοδεύεται και από χαλάζι.
• Βίαιη: > 50 χιλιοστά / h. (στατιστικώς σπάνιο φαινόμενο)

Το Χιόνι

To χιόνι είναι ένα είδος υετού που αποτελείται κατά 100% από κρυστάλλους πάγου, που ενωμένοι μεταξύ τους χαλαρά σχηματίζουν τις λευκές και ελαφρές χιονονιφάδες.

Μεγάλες ποσότητες σχηματίζονται στα ψηλά νέφη σε όλα τα πλάτη της Γης.

Τα κρυσταλλικά συσσωματώματα των νιφάδων του χιονιού είναι κατά το πλείστον διαφανή με στιλπνές έδρες που αντανακλούν το φως και παρουσιάζουν λευκή μάζα. Το μέγεθος των κρυστάλλων τους είναι 0.25 - 13 χιλιοστά (mm) και πέφτουν μεμονωμένοι ή ενωμένοι σε νιφάδες που σχηματίζονται συνήθως σε ήρεμη χιονόπτωση με θερμοκρασία εδάφους 0 °C (32 °F) ή χαμηλότερη. Τα λίαν ψυχρά νέφη σχεδόν πάντα είναι ξερά σε αντίθεση με τα θερμότερα νέφη (τα χαμηλότερα) που περιέχουν περισσότερη υγρασία και έχουν την τάση να παρασκευάζουν τους μεγαλύτερους, ταχέως αυξανόμενους και διακλαδιζόμενους κρυστάλλους.

Γενικά τα σχήματα των κρυστάλλων του χιονιού ανήκουν στο εξαγωνικό σύστημα με επικράτηση των αστεροειδών μορφών με έξι ακτίνες. Η ομορφιά και ο πλούτος τους έλκυσε τη προσοχή και το θαυμασμό των μελετητών του χιονιού από τους αρχαίους χρόνους μέχρι και σήμερα και αποδεδειγμένα θεωρείται ότι υπερτερούν σε τελειότητα και ποικιλία των κρυστάλλων οποιουδήποτε ορυκτού είδους.

Το Χαλάζι

Το χαλάζι εμφανίζεται όταν η υγρασία της ατμόσφαιρας συμπυκνώνεται πάνω σε σκόνη ή άλλα κέντρα συμπύκνωσης, τα οποία μπορεί να είναι μικρά έντομα ή κρύσταλλοι πάγου, ενώ η θερμοκρασία είναι κάτω από τους 0° Κελσίου.

Οι μικροί πυρήνες των κόκκων που σχηματίζονται κατ' αυτό τον τρόπο μεγαλώνουν γρήγορα, καθώς η τάση των κορεσμένων ατμών πάνω από τον πάγο είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη πάνω από νερό. Οι κόκκοι μπορούν να μεγαλώσουν κι άλλο, καθώς η λανθάνουσα θερμότητα που απελευθερώνεται από την στερεοποίηση του νερού λιώνει το εξωτερικό περίβλημα, κάτι που επιτρέπει τη συνένωση κόκκων μεταξύ τους.

Όταν ο χαλαζόκοκκος γίνει αρκετά βαρύς ώστε να μην παρασύρεται απ' τον άνεμο και να μην μπορεί να συγκρατηθεί από τα ανοδικά ρεύματα που αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια των καταιγίδων, πέφτει προς το έδαφος.

Το ότι κάθε επιστήμη έχει τη δική της ορολογία είναι κοινός τόπος. Αυτό συμβαίνει, πολύ απλά, γιατί η κάθε επιστήμη εξετάζει τα θέματα ή τα φαινόμενα που την αφορούν  διεξοδικά και μέχρι την τελευταία τους λεπτομέρεια.

Για παράδειγμα, μπορεί στον καθημερινό λόγο να μας αρκεί η λέξη ‘σύννεφο’ για να περιγράψουμε αυτούς τους σχηματισμούς στον ουρανό, δεν αρκεί όμως σε έναν μετεωρολόγο. Εκφράσεις όπως ‘λευκό συννεφάκι’ και ‘μαύρα απειλητικά σύννεφα’ ανήκουν στην επικράτεια της λογοτεχνίας, όχι της επιστήμης. Ο μετεωρολόγος, λοιπόν, χρειάζεται λέξεις όπως θύσανος, μελανία, στρώμα, σωρείτης, θυσανόστρωμα, μελανόστρωμα, υψίστρωμα, θυσανοσωρείτης, μελανοσωρείτης, υψισωρείτης, πιθανώς κι άλλες που δεν γνωρίζω. Ανάλογα παραδείγματα μπορεί να σκεφτεί κανείς πάρα πολλά.

Αυτό, όμως, που δεν είναι τόσο γνωστό, είναι το ότι το ίδιο συμβαίνει και με τις γλώσσες: Κάθε γλώσσα, ανάλογα με το πού ζουν οι ομιλητές της και με τι πράγματα ή φαινόμενα αυτοί έρχονται σε επαφή, δημιουργεί ή δεν δημιουργεί λέξεις. Η ελληνική γλώσσα δεν έχει λέξη για το πιράνχα, γιατί απλούστατα δεν υπάρχουν πιράνχας στα ελληνικά ύδατα. Όταν μάθαμε ότι υπάρχει κι αυτό το ζωντανό, δανειστήκαμε το όνομα που του έδωσαν οι άνθρωποι που ζουν εκεί όπου ζει.

Πέραν αυτού, κάθε γλώσσα εμπλουτίζει με διαφορετικό ζήλο διάφορα θεματικά πεδία, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες των ομιλητών της. Σ’ εμάς αρκεί μια λέξη για την ‘καμήλα’, όχι όμως στον Άραβα, γιατί γι’ αυτόν η καμήλα είναι εξόχως σημαντική ενώ για ‘μας είναι μόνο ντεκόρ της χριστουγενιάτικης φάτνης.

Κάπου εδώ έρχεται και το περιβόητο θέμα ΠΟΣΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΕΧΟΥΝ ΟΙ ΕΣΚΙΜΩΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΧΙΟΝΙ.

Υπήρξε μια αρχική παρεξήγηση: Κάποιοι είπαν ότι οι λαοί αυτοί έχουν εκατοντάδες λέξεις που σημαίνουν ‘χιόνι’.

Αυτό έγινε γιατί δεν έλαβαν υπόψη τους ότι οι γλώσσες της οικογένειας Eskimo-Aleut είναι γλώσσες πολυσυνθετικές και σχηματίζουν λέξεις-προτάσεις.

Αυτό σημαίνει ότι κάποιος που δεν είναι εξοικειωμένος μ’ αυτές τις γλώσσες, μπορεί να θεωρήσει λέξη και μια λέξη-πρόταση του τύπου “Αν-χιονίσει-αύριο-θα-έρθω-χωρίς-τα-παιδιά’. Αυτό, φυσικά, επισημάνθηκε αρκούντως κι έτσι καταλήξαμε σε κάποιες δεκάδες λέξεις που σχετίζονται με το χιόνι, για γλώσσες όπως η Yup’ik, η Inuit και η Sami, όλες γλώσσες λαών που ζουν σε πολύ κρύες περιοχές.

Κάποιοι, όμως, το τράβηξαν πιο πέρα και είπαν, ΟΧΙ!, οι ‘ρίζες’ που σχετίζονται με το χιόνι δεν είναι πολλές ούτε σ’ αυτές τις γλώσσες, άρα ούτε οι λέξεις τους σχετικά με το χιόνι είναι πολλές.

Τι μας είπαν δηλαδή; Ότι, π.χ. η λέξη ‘νερόχιονο’ ή ‘χιονόνερο’ δεν συνιστά ξεχωριστή λέξη επειδή χρησιμοποιεί τη ρίζα ‘χιον-‘. Πράγμα που είναι, κατά τη γνώμη μου, τελείως λάθος: Η λέξη αυτή έχει πολύ συγκεκριμένη έννοια, σαφώς διακριτή από τη λέξη ‘χιόνι’. Το ίδιο θα μπορούσα να πω και για τη λέξη ‘κοκορόχιονο’ που χρησιμοποιούμε εμείς οι Γιαννιώτες: είναι μια διακριτή λέξη γιατί περιγράφει έναν πολύ συγκεκριμένο τύπο χιονιού και το γεγονός ότι υπάρχει δείχνει ότι, τουλάχιστον τον καιρό που δημιουργήθηκε, ήταν σημαντικό για τους ομιλητές της γιαννιώτικης ντοπιολαλιάς να διακρίνουν αυτόν τον τύπο χιονιού από το συνηθισμένο χιόνι.

Και, για όποιον δεν πείσθηκε ακόμη ότι οι γλώσσες έχουν ‘προτιμήσεις’ κι ότι δε ρίχνουν το ίδιο βάρος σε όλα τα νοηματικά πεδία, ας πάρουμε τον  αγαπημένο ημιπολύτιμο λίθο των Κινέζων, το jade.  Υπάρχει ο γενικός όρος玉(yù), ο οποίος αναφέρεται στα ορυκτά νεφρίτη, ιαδεΐτη και ίασπη. Ας δούμε, λοιπόν, πόσους διαφορετικούς χαρακτήρες έχουν φτιάξει τα κινέζικα σε άμεση ή έμμεση σχέση με το jade:

璨 (càn), 璀 (cuǐ), 瑾 (jĭn), 琮 (cóng), 璜 (huáng), 璧 (bì), 琥 (hŭ),珀(pò), 琬 (wăn) 璐 (lù), 瑁 (mào), 珍 (zhēn) 玫(méi), 瑰 (guī), 瑶 (yáo), 珊 (shān), 瑚 (hú), 琅 (láng), 琛 (chēn), 顼 (xū), 珂 (kē), 璞 (pú), 琳 (lín), 玲 (líng), 瑕 (xiá), 琀 (hán)

Κι εδώ, βέβαια, φαίνεται καθαρά ότι δε μιλάμε για την ίδια ρίζα, εφόσον οι χαρακτήρες αυτοί, φωνητικά, δεν έχουν καμιά σχέση μεταξύ τους.

*************

Χρήσιμες συνδέσεις :  princeton ,  washingtonpost

Πηγή: antikleidi.com